Του Βασίλη Γατσά – Διδάκτορα Εγκληματολογικής Ψυχολογίας
Η περιβόητη διαμάχη των φύλων δεν είναι τίποτα άλλο, κατά την άποψη μου, από την διαδικασία διανομής ρόλων στις διαπροσωπικές σχέσεις ενός ζευγαριού, όπως αυτές διαμορφώνονται μέσα από κρατούσες πολιτισμικές αξίες και νόρμες, σε ένα αυστηρά περιχαρακωμένο ιστορικά πλαίσιο. Όπως έχουμε διαπιστώσει ήδη, οι ρόλοι έχουν αλλάξει: από κυνηγό, πολεμιστή και κουβαλητή, ο άντρας καλείται στην σύγχρονη εποχή να προσφέρει τις υπηρεσίες του μέσα στο σπίτι και η παραδοσιακή νοικοκυρά βγήκε στην αγορά εργασίας και ανταγωνίζεται με ανδρικούς όρους.
Advertisment
Ο σύγχρονος άνθρωπος (άντρας και γυναίκα) αντιλαμβάνονται αυτή την κοινωνικοοικονομική – πολιτισμική μεταβολή, από την άλλη όμως, φαίνεται η κυρίαρχη ιδεολογία -αναφορικά με τις σχέσεις- να είναι στατική στο χρόνο. Όπως συνηθίζω να λέω, γεννηθήκαμε και ανατραφήκαμε μέσα σε κάποιες αξίες και καλούμαστε να ζήσουμε μια άλλη ζωή για την οποία δεν ξέρουμε τίποτα και απλά την υποψιαζόμαστε. Ο παραδοσιακός ρόλος του άντρα αλλάζει. Οι περισσότεροι είναι διατεθειμένοι να αλλάξουν και να συντονίσουν τη δράση τους με τους καιρούς. Συναισθηματικά ευάλωτοι, χωρίς γνώσεις και πρότυπα της «νέας εποχής», καθώς οι άνθρωποι θέλουν να συμμορφώνονται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από όσο είναι αναγκασμένοι να κάνουν τουλάχιστο στις δυτικές κοινωνίες, τους προκαλεί αμηχανία και άγχος, με αποτέλεσμα να ενεργοποιούνται άμυνες αρχικά και βία στη συνέχεια ως αποτέλεσμα «αβίωτης ζωής».
Ο άντρας στην σημερινή εποχή από «βιολογικά ανώτερος» της για χιλιάδες χρόνια κυρίαρχης ιδεολογίας, συνειδητοποιεί στην νέα εποχή την συναισθηματική του ανεπάρκεια. Οι άντρες στη σύγχρονη εποχή στις δυτικές κοινωνίες αρχίζουν να συνειδητοποιούν τη ρήση του Πυθαγόρα του Σαμίου ότι «κάθε φύλο είναι ανώτερο στη δική του κυριότητα και ίσο σε αξία και ευγένεια» και συνειδητά απορρίπτουν τις «υπέρτερες βιολογικές δυνάμεις» που τον συνέκριναν συνήθως με το ζωικό βασίλειο και τη φύση, παραβλέποντας ότι έχουμε από καιρό ξεφύγει σε πολλά σημεία από τη κατάσταση του ζώου και έχουμε δημιουργήσει το εκπληκτικό δημιούργημα ως αποτέλεσμα εξέλιξης, τον άνθρωπο!
Συνειδητοποιώντας την κοινωνική και πολιτιστική ανισότητα των φύλων όχι μόνο σαν μια αδικία για τις γυναίκες αλλά και ως μια αξιοθρήνητη σπατάλη ταλέντων του μισού μας είδους, για τη δημιουργική διαχείριση και τη φροντίδα του είδους στο σύνολο του. Όσο οι γυναίκες θα παραμένουν μια μικροσκοπική μειονότητα στις θέσεις της ανθρώπινης ηγεσίας, θα καταπιέζονται συνολικά για να προσαρμόσουν στο κατεστημένο μοντέλο της κοινωνίας που βασίζεται στη μηχανική οργάνωση, τη γραφειοκρατία, τον ανταγωνισμό, την κατάκτηση και το κέρδος.
Advertisment
Το κάθε φύλο είναι ανώτερο στην κυριότητά του, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ιδιαίτερες συνθήκες, που ο πρωτόγονος άνθρωπος ήταν αναγκασμένος να βιώσει. Σωματικά υπερέχει ο άντρας γιατί ήταν αναγκασμένος να αντιμετωπίσει κινδύνους και συναισθηματικά ήταν και είναι η γυναίκα, για να μπορέσει να καλύψει τις συναισθηματικές ανάγκες της οικογένειας της και φυσικά του συζύγου της. Η ανωτερότητα σε επί μέρους δεξιότητες των φύλων δια μέσου της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους ήταν αποτέλεσμα ανάγκης για την επιβίωση και το ένα συμπλήρωνε το άλλο φύλο κατά -το μάλλον ή ήττον- αρμονικό τρόπο. Θα ήταν αφύσικο να σκεφτούμε ότι οι επί μέρους δεξιότητες λειτούργησαν έτσι ώστε να βοηθήσει την επιβολή είτε λόγω σωματικής ρώμης είτε λόγω συναισθηματικής υπεροχής. Η αδυναμία του ενός φύλου καλύπτεται από την υπεροχή του άλλου σε ένα υπέροχο σύνολο, γιατί «στη φύση τίποτα δεν υπάρχει που να μην είναι τέλειο, να υπάρχει κενό. Η φύση σιχαίνεται το κενό. Δεν υπάρχει ούτε υπερβολή ούτε έλλειψη στον κόσμο αλλά είναι πάντα πλήρης», όπως έλεγε ο μεγάλος Πυθαγόρας.
Δεν βλέπω κανένα απολύτως λόγο ως άνθρωπος της εποχής μου να παραμορφώνουμε την ιστορία και τη φύση την ίδια υποστηρίζοντας φεμινιστικές ή αντιφεμινιστικές θέσεις. Δεν υπάρχει λόγος οι σύγχρονοι άντρες να αισθάνονται είτε υπερήφανοι, είτε ένοχοι για ένα παρελθόν με το οποίο δεν έχουν καμία σχέση και δεν υπάρχει λόγος οι γυναίκες να τους θεωρούν υπόλογους γι’ αυτό. Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι προσπαθούμε σήμερα όλοι μας, για να εξασφαλίσουμε ένα υγιέστερο μέλλον. Αυτό που από την αρχή υπαινίχθηκα σκοπός, στόχος και φιλοδοξία μου σ’ αυτή την μεγάλη προσπάθειά μου είναι, το πώς άντρες και γυναίκες θα πορευτούν στο μέλλον διεκδικώντας τη δική τους ευτυχία και των δικών τους μέσα από υγιείς σχέσεις.
Πως μπορούμε να ενισχύσουμε το θάρρος των γυναικών για να μιλούν και να δρουν με βάση τις πεποιθήσεις τους ότι, καμιά διαμάχη ανάμεσα στους ανθρώπους δεν αξίζει να θυσιάζουμε σ’ αυτήν τα παιδιά μας, ότι δεν υπάρχει σημαντικότερη προτεραιότητα από τον επισιτισμό των ανθρώπων, ότι οι διαχωρισμοί μεταξύ μας, η δυσπιστία και το μίσος μας, οφείλονται στην αποτυχία μας να φροντίζουμε ο ένας τον άλλο, να αγαπάμε, να αγγίζουμε, να διατρέφουμε και να περιθάλπουμε ο ένας τον άλλο, όπως κάνουν οι γυναίκες; Αυτές οι υποτιμημένες δραστηριότητες, ο σεβασμός και η αγάπη για τη ζωή, είναι αυτές που θα θεραπεύσουν τον κόσμο, φτάνει να αναγνωρισθούν και να γίνουν πράξη, όχι μόνο μεταξύ των ατόμων και στην ιδιωτική τους ζωή, αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία μας – στην οικονομία, στην πολιτική ακόμα και στην επιστήμη. Δεν υπάρχει κανένας άλλος δρόμος.
Ο σύγχρονος άνθρωπος (άντρας και γυναίκα) αντιλαμβάνονται αυτή την κοινωνικοοικονομική, πολιτισμική μεταβολή, από την άλλη όμως παρατηρείται η κυρίαρχη ιδεολογία που για τις σχέσεις φαίνεται στατική στο χρόνο. Αυτό εξηγείται κατά τον Β. Ράιχ διότι οι ιδεολογίες υφίστανται επαναστατικές μεταβολές με ρυθμό πολύ βραδύτερο από ότι η κοινωνικοοικονομική βάση, δηλ. γιατί ο άνθρωπος υστερεί συνήθως σε σχέση με αυτό που παράγει και με αυτό που πρέπει και μπορεί να τον μεταβάλει. Η βασική εξήγηση είναι κατά τον Ράιχ το γεγονός, ότι οι χαρακτηροδομές διαμορφώνονται στην πρώιμη παιδική ηλικία και μένουν ανέπαφες, χωρίς να υφίστανται πολλές αλλαγές.
Ο παραδοσιακός ρόλος του άντρα αλλάζει. Οι περισσότεροι είναι διατεθειμένοι να αλλάξουν και να συντονίσουν τη δράση τους με τους καιρούς. Συναισθηματικά ευάλωτοι και χωρίς γνώσεις και πρότυπα της «νέας εποχής» καθώς οι άνθρωποι θέλουν να συμμορφώνονται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από όσο είναι αναγκασμένοι να κάνουν τουλάχιστο στις δυτικές κοινωνίες. Αυτό τους προκαλεί αμηχανία και άγχος με αποτέλεσμα να ενεργοποιούνται άμυνες αρχικά και βία στη συνέχεια ως αποτέλεσμα «αβίωτης ζωής». Η παρόρμηση προς τη ζωή και η παρόρμηση για καταστροφή, είναι δυο αμοιβαίοι ανεξάρτητοι παράγοντες, αλλά βρίσκονται σε αντίστροφη αλληλεξάρτηση. Όταν αντικειμενικά εμποδίζεται η παρόρμηση για ζωή (από εξωγενείς παράγοντες), γιατί είναι αλήθεια ότι, σπάνια ένα άτομο αναγκάζεται να δώσει διέξοδο σε ότι υπάρχει χειρότερο στη φύση του, καταπιέζοντας το καλύτερο, τότε τη θέση της την παίρνει η ροπή της καταστροφής. Η ροπή καταστροφής είναι αποτέλεσμα της αβίωτης ζωής!
Βασίλης Γατσάς – Διδάκτορας Εγκληματολογικής Ψυχολογίας
Από το βιβλίο του: «Βία κατά των Γυναικών» εκδ. Καλοκάθη
