Το παρακάτω άρθρο αποτελεί αναδιασκευή άρθρου της συμβούλου προσωπικής ανάπτυξης Tara Sophia Mohr
Τι σημαίνει Εσωτερικός Κριτής; Ο Εσωτερικός Κριτής είναι μια φωνή που δεν είναι δική σας, είναι εκείνη τη φωνή μέσα στο κεφάλι σας που χαρακτηρίζεται από τις 11 ιδιότητες που περιγράφονται στη συνέχεια. Πιθανότατα δεν θα βρείτε και τις 11 ιδιότητες, αλλά θα παρατηρήσετε τουλάχιστον μερικά από αυτά τα χαρακτηριστικά.
Advertisment
1. Είναι αυστηρς και σκληρός μαζί σας.
Όταν η φωνή μέσα σας λέει σκληρά πράγματα για τον εαυτό σας τα οποία εσείς ποτέ δεν θα λέγατε σε ένα πρόσωπο που αγαπάτε, πρόκειται για τη φωνή του εσωτερικού κριτή.
2. Έχει μόνο δύο όψεις.
Advertisment
Ο Εσωτερικός Κριτής θεωρεί ότι όλα είναι είτε μαύρα είτε άσπρα. Είστε καταπληκτικοί ή αξιολύπητοι, πανέμορφοι ή άσχημοι, υπέροχοι φίλοι ή απαίσιοι. Τα όνειρά σας είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν ή όχι. Όταν παίρνει τον λόγο ο Εσωτερικός Κριτής, συνήθως ποτέ κάτι δεν φαίνεται γκρι.
3. Φαινομενικά, αυτή είναι η φωνή της λογικής.
Αυτή η φωνή υποστηρίζει οτιδήποτε φαίνεται να είναι προς το συμφέρον σας, ρεαλιστικό και αποτελεσματικό. Για παράδειγμα, αν θελήσετε να γράψετε ένα βιβλίο, η φωνή μέσα σας θα σας πει ότι έτσι θα καταστρέψετε τη φήμη σας, ότι το έργο σας δεν είναι ακόμα έτοιμο και γι’ αυτό θα ήταν καλύτερα να περιμένετε λίγο ακόμα. Θα ήταν προτιμότερο να μελετήσετε τη θεωρία και την προσέγγιση κάποιου άλλου συγγραφέα του είδους προτού αρχίσετε τη δική σας συγγραφή. Οι άλλοι δεν πρόκειται να σας πάρουν στα σοβαρά αν δεν ακολουθήσω μια γνωστή και δοκιμασμένη μέθοδο. Οι δικές σας ιδέες δεν επαρκούν.
4. Η φωνή αυτή σας λέει συνεχώς ότι δεν είστε ακόμα έτοιμοι.
Ο εσωτερικός κριτής συχνά λέει ότι δεν είστε ακόμη έτοιμοι, ότι χρειάζεται κι άλλη προσπάθεια, καλύτερη προετοιμασία και περισσότερη εμπειρία.
5. Η φωνή αυτή σας λέει ότι δεν έχετε ικανότητες για να επιτελέσετε οποιοδήποτε έργο θελήσετε να υλοποιήσετε.
Για πολλούς ανθρώπους, η φωνή της αμφιβολίας για τον εαυτό τους είναι πιο έντονη όσον αφορά συγκεκριμένες δεξιότητες και δραστηριότητες που στον πολιτισμό μας και, ασυνείδητα, στο μυαλό μας συνδέονται με τις παραδοσιακές δραστηριότητες του άλλου φύλου. Στις γυναίκες, αυτό περιλαμβάνει δεξιότητες όπως η διαπραγμάτευση, η ικανότητα σε θέματα τεχνολογίας και οικονομίας και – δυστυχώς – μερικές φορές σε θέματα ηγεσίας. Στους άντρες, περιλαμβάνονται δεξιότητες όπως η ανατροφή των παιδιών, η μαγειρική, η οργάνωση, η διαχείριση οικογενειακών και συναισθηματικών κρίσεων κ.λ.π.
6. Τάση για τελειομανία.
Μια άλλη συνηθισμένη πτυχή του εσωτερικού κριτή είναι η κριτική όσον αφορά το σώμα, το βάρος, την εμφάνιση ή την ηλικία σας. Θα ακούσετε αυτή τη φωνή να σας λέει ότι δεν είστε πια ελκυστικοί, ότι έχετε πάρει βάρος και πρέπει διαρκώς να ασχολείστε με τον καλλωπισμό σας.
7. Μοιάζει με κασέτα που την ακούτε ξανά και ξανά.
Η φωνή του εσωτερικού κριτή συχνά μοιάζει με κασέτα που παίζει αυτομάτως μέσα στο κεφάλι σας και διαφέρει από τις σκέψεις που κάνετε συνειδητά. Μπορεί ακόμη να τη νιώθετε σαν να εισβάλλει απότομα και να διακόπτει τις δικές σας σκέψεις.
8. Η κασέτα αυτή επαναλαμβάνει συνεχώς τα ίδια.
Η φωνή του εσωτερικού κριτή μπορεί να σας λέει κάτι καινούριο ανά διαστήματα, αλλά συνήθως αναμασά τα ίδια πράγματα ακόμα και για ολόκληρες δεκαετίες.
9. Είναι παράλογος, αλλά επίμονος.
Συχνά αναγνωρίζουμε ότι αυτά που ο εσωτερικός κριτής μας λέει είναι παράλογα, αλλά εξακολουθεί να μας επηρεάζει.
10. Είναι αντιφατικός.
Αυτό σημαίνει το εξής: ας υποθέσουμε ότι η φωνή του εσωτερικού κριτή αρχίζει να σας γκρινιάζει σχετικά με το γεγονός ότι όλοι οι υπόλοιποι με τους οποίους συναναστρέφεστε έχουν περισσότερα προσόντα από εσάς. Στη συνέχεια σας προτρέπει να το συνειδητοποιήσετε. Κι αμέσως μετά σας ρωτά τι ακριβώς σας συμβαίνει – όλοι οι άλλοι γύρω σας είναι χαλαροί και γεμάτοι αυτοπεποίθηση…
Με άλλα λόγια, σας επιτίθεται πρώτα με συγκεκριμένες σκέψεις και στη συνέχεια σας κατακρίνει επειδή κάνετε αυτές τις σκέψεις. Αυτή είναι η έννοια της αντίφασης.
11. Ο Εσωτερικός Κριτής μπορεί να προέκυψε από ανθρώπους που είχαν σημαντικό ρόλο στη ζωή σας.
Ίσως κάποιες στιγμές ηχεί μέσα σας η φωνή ενός γονέα, ενός αδελφού ή αφεντικού στη δουλειά που υπήρξε επικριτικός απέναντί σας. Άλλες πάλι φορές η φωνή μπορεί να παίρνει τη μορφή κάποιων πεποιθήσεων του πολιτισμού, της θρησκείας ή της χώρας στην οποία ζείτε. Όσοι νιώθετε ότι σας κατακρίνουν στον έξω κόσμο, τελικά έρχονται να σας κατακρίνουν και μέσα σας.
Η φωνή της εσωτερικής κριτικής ενάντια στη ρεαλιστική σκέψη
Πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν πως πράγματι δεν διαθέτουν κάποια προσόντα, και συνεπώς αναρωτιούνται με ποιό τρόπο θα μπορούσαν να γνωρίζουν αν πρόκειται περί εσωτερικής κριτικής ή ρεαλιστικής σκέψης.
Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, διότι, φυσικά, υπάρχουν πράγματα που δεν μπορούμε να τα κάνουμε κι όλοι έχουμε κάποιες αδυναμίες. Εκτός από τη λίστα με τα 11 χαρακτηριστικά της εσωτερικής κριτικής, παρακάτω περιγράφεται ο τρόπος που μπορείτε να καταλάβετε τη διαφορά ανάμεσα στον παράλογο Εσωτερικό Κριτή και τον ρεαλιστικό τρόπο σκέψης.
| Εσωτερικός Κριτής | Ρεαλιστική σκέψη |
| Εκφράζει συγκεκριμένες απόψεις για μια κατάσταση | Κοιτάζει σφαιρικά το κάθε ζήτημα |
| Δεν ενδιαφέρεται για την εύρεση αποδείξεων | Ψάχνει για αποδείξεις προτού προβεί σε συμπεράσματα |
| Ο τρόπος σκέψης είναι πάντοτε όλα ή τίποτα | Δεν είναι όλα στη ζωή άσπρο-μαύρο, υπάρχει και το ενδιάμεσο |
| Οι ερωτήσεις έχουν απόλυτες απαντήσεις, πχ μπορώ ή δεν μπορώ να κάνω κάτι, έχω προσόντα ή δεν έχω | Οι ερωτήσεις δεν έχουν περιορισμένες απαντήσεις, πχ με ποιό τρόπο θα μπορούσα να πραγματοποιήσω κάτι; |
| Επαναλαμβάνει συνεχώς τα ίδια πράγματα | Έχει προοπτική |
| Εστιάζει στα προβλήματα και τις ελλείψεις | Ψάχνει για λύσεις |
| Προκαλεί άγχος | Είναι καθησυχαστική |
| Έχει επικριτική διάθεση | Έχει υποστηρικτική διάθεση |
