Γράφει η διατροφολόγος Ορσαλία Ψαρίδη
Πολλοί θα θυμάστε τη γραφική φιγούρα του καστανά σε κάποια γωνιά του δρόμου.Καθόταν στο κρύο και τ΄αγιάζι ψήνοντας κάστανα στη φωτιά .Η μυρωδιά του ψημένου καρπού ακόμα μας φέρνει μνήμες στο μυαλό.
Advertisment
Τι είναι όμως αυτό που συνδέει τα κάστανα με τον χειμώνα;
Το κάστανο είναι οι καρπός της καστανιάς (Castanea) της οικογένεις των Φηγοειδών και ευδοκιμεί στην Ευρώπη (Castanea Sativa η ήμερη),στην Β.Αμερική (Castanea dentata η οδοντωτή),στην Ιαπωνία (Castanea crenata) ,στη Κίνα (Castanea mollissima η απαλωτάτη).
Είναι ένα αιωνόβιο δένδρo ,ψηλό και δυνατό, που προσφέρει πολύτιμα δώρα στον άνθρωπο. Τον κορμό και τα κλαδιά της για ξυλεία και καστανόχωμα,το φλοιό και τα φύλλα της στην φαρμακευτική της Δύσης ως αποχρεμπτικό,αντιπυρετικό,στυπτικό,στην κοσμετολογία ως βαφή και φυσικά τους γλυκούς και αμυλούχους καρπούς της , τα κάστανα ως τροφή και αποτελεσματικό φάρμακο για ρευματισμούς,αρθριτικά,διάρροια κ.ά.
Advertisment
Κestane η kestene η kaskeni η gaštany τα κάστανα ήταν ευρέως διαδεδομένα στα Βαλκάνια, τη λεκάνη της Μεσογείου ,την Εγγύς και Μ.Ανατολή πολύ πριν την εποχή του Χαλκού(3.000 π.Χ.-1100π.Χ.)
Στην Ελλάδα φαίνεται να ήρθαν από την Εγγύς Ανατολή , απο την Παφλαγονία και τις Σάρδεις, γι΄αυτό συχνά αναφέρονταν ως Σαρδιαναί βάλανοι.
Η καστανιά ΄φυτεύθηκε,εγκλιματίσθηκε και αξιοποιήθηκε στον Ελληνικό χώρο νωρίς ,όπως μαρτυρούν αναφορές (Στράβωνας,Έρμιππος, Δίφιλος, Γαληνός) οτι τον 5ο π.χ. αιώνα ήδη, η πόλη Κασθαναία (Aν.Μαγνησία) ήκμαζε λόγω της καλλιέργειας της καστανιάς.
Οι Διός βάλανοι όπως τα αποκαλεί ο Θεόφραστος ,κατείχαν εξέχουσα θέση ανάμεσα σε άλλα εκλεκτά τραγήματα* που μασουλούσαν οι πρόγονοί μας στο θέατρο η ως επιδόρπιο μαζύ με ξηρούς καρπούς η μαζύ με το κρασί τους .
Το αρτόδενδρο του Ξενοφώντα ,αποτελούσε σημαντική πηγή τροφή για τους φτωχούς πληθυσμούς .Αντικαθιστούσε το ψωμί και το κρέας καθώς παρασκεύαζαν αλεύρι από κάστανα και ειδικά σε περιόδους λοιμών από την αρχαιότητα έως τον μεσαίωνα απετέλεσαν τη βασική τους τροφή.
Στα ορεινά της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας,στη Κορσική και εν γένει στις ορεινές περιοχές που δεν ευδοκιμούσαν τα δημητριακά , έβραζαν τα κάστανα, τα ξέραιναν (με χρονοβόρα και δύσκολη διαδικασία) και τα άλεθαν. Από το αλεύρι που παρήγαγνα, παρασκεύαζαν την πολέντα, ένα είδος χυλού.Θρεπτικός και θερμαντικός χυλός που είτε τον έτρωγαν έτσι ,είτε τον έψηναν η τον αποξήραιναν.Η πατάτα και το καλαμπόκι , τροφές που ήρθαν από τον Νέο Κόσμο και η αύξηση των εμπορικών ανταλλαγών μετέτρεψαν το κάστανο από βασική τροφή σε συμπληρωματική .
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΞΙΑ
Κατατάσσεται στην οικογένεια των ξηρών καρπών αλλά , το βρώσιμο τμήμα του καρπού είναι μαλακό και χαρακτηρίζεται από υψηλή περιεκτικότητα σε σύνθετους υδατάνθρακες περιέχοντας παράλληλα πρωτείνη υψηλής βιολογικής αξίας **.
Αποδίδει τις μισές σχεδόν θερμίδες από τους άλλους ξηρούς καρπούς,έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος,υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και φυτικές ίνες.Ο συνδυασμός αυτός καθιστά το κάστανο τροφή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη με θρεπτική αξία που προσεγγίζει αυτην της γλυκοπατάτας η του καλαμποκιού παρά των ξηρών καρπών.
Δεν περιέχει χοληστερόλη,δεν περιέχει γλουτένη.
Επίσης περιέχοντας Βιταμίνη C,B1,B2,Ασβέστιο,Φώσφορο,Σίδηρο,Νάτριο,Κάλιο και
μονοακόρεστα λιπαρά οξέα είναι καρδιοπροστατευτικά,βοηθητικά του μεταβολισμού,του ανοσοποιητικού, του νευρικού και του πεπτικού συστήματος.
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΚΙΝΕΖΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
Γιά την ΠΚΙ το φαγητό κατά κύριο λόγω θα πρέπει να ισορροπεί την ενέργεια ,την επίδραση των καιρικών συνθηκών τη εποχής με το σώμα. Συνιστά την κατανάλωση τροφών που με την ενέργεια και τη δράση τους ,αποτρέπουν παθογόνους παράγοντες της κάθε εποχής.
Το κάστανο έχει ενέργεια θερμή – yang ,η οποία ,θρέφει το qi του Στομάχου και του Σπλήνα, ενισχύει το qi των Νεφρών ,τους τένοντες,τονώνει τη κυκλοφορία του αίματος,στεγνώνει την εσωτερική υγρασία.
Σύμφωνα με την ΠΚΙ οι δύο Νεφροί κυβερνούν τα οστά,την πλάτη και τη μέση , τα γόνατα και τους αστραγάλους.Εάν το qi των Νεφρών είναι επαρκές,αυτά τα μέρη του σώματος ,θα είναι ισχυρά,ευέλικτα και υγιή.
Εάν το qi των Νεφρών είναι ανεπαρκές η άτονο,αυτά τα μέρη του σώματος θα είναι αδύναμα,δύσκαμπτα,με κακή κυλοφορία qi και αίματος,πόνους και αίσθημα κρύου.
Δηλ. συμπτώματα, όπως οι πόνοι χαμηλά στη πλάτη και την μέση,πόνοι και οιδήματα στα γόνατα και τους αστραγάλους,δυσκολία στο περπάτημα,η συχνή ούρηση κατά τη διάρκεια της νύχτας, μείωση της λίμπιντο, ανικανότητα, πρόωρη εμμηνόπαυση σχετίζονται άμεσα με το ανεπαρκές qi των Νεφρών.
(Περισσότερα για τις λειτουργίες των Νεφρών στα άρθρα Νερό: Πόσο και Γιατί & Σεξουαλικότητα και Διατροφή)
Τα κάστανα ειναι από τις πλέον συνιστώμενες τροφές του χειμώνα, λόγω της θερμαντικής και ενισχυτικής τους επίδρασης στο qi και τα όργανα των Νεφρών.
Ως φάρμακο μπορείτε να τα καταναλώσετε βρασμένα (με λίγο αλάτι στο νερό)αφου πρώτα τα έχετε χαράξει ,10-15 τεμ.κάθε 2-3 ημέρες ,μόνα τους και όχι σε συνδυασμό με άλλες τροφές.
Ως τροφή μπορείτε να τα καταναλώσετε βραστά η ψητά,γλυκά η αλμυρά,με κακάο η με ρύζι,η όπως αλλοιώς σκεφθείτε ωστε να εισπράξετε τα θρεπτικά τους συστατικά και τη θερμή τους ενέργεια,ακριβώς την εποχή που θα ευεργετήσουν τον οργανισμό.
Η Φύση, η μεγάλη τροφός φροντίζει τα παιδιά της, ώστε κάθε εποχή να προσφέρει τις κατάλληλες τροφές.
Καστανάς – Κάστανα ζεστααά
ΟΡΣΑΛΙΑ ΨΑΡΙΔΗ – ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ – TCM
* Το ρήμα τρώγω σήμαινε ‘μασουλάω, τραγανίζω, ροκανίζω τα τραγήματα ή τρωγάλια.
**Πρωτεϊνη υψηλής βιολογικής αξίας
Πρωτεϊνη υψηλής βιολογικής αξίας είναι η πρωτεϊνη η οποία περιέχει τα 9 βασικά η απαραίτητα αμινοξέα (τα οποία δεν μπορεί να συνθέσει ο οργανισμός) : βαλίνη, θρεονίνη, ισολευκίνη, ιστιδίνη, λυσίνη, λευκίνη, μεθειονίνη, τρυπτοφάνη φαινυλαλανίνη. Οι τροφές ζωικής προέλευσης περιέχουν και τα 9 βασικά αμινοξέα ενώ οι περισσότερες φυτικές στερούνται κάποια .Ο κατάλληλος συνδυασμός των φυτικών τροφών δημιουργεί πρωτείνη υψηλής βιολογικής αξίας.
- Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος 2016 - 4 Ιουνίου 2016
- Ανάσταση! Της Ορσαλίας Ψαρίδη - 27 Απριλίου 2016
- Προσευχή για την Παγκόσμια Ημέρα της Γης (22 Απριλίου) - 21 Απριλίου 2016
