Άρθρο του δρος David Perlmutter
Παρόλο που καθημερινά προκύπτει κάτι νέο σχετικά με την υγεία και συναρπαστικές ανακαλύψεις για τα πάντα – από τις καρδιαγγειακές παθήσεις μέχρι τον καρκίνο – για ζητήματα που αφορούν τον εγκέφαλο δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες. Οι ερευνητές εξακολουθούν να συναντούν σε μεγάλο βαθμό εμπόδια όταν πρέπει να βρουν θεραπείες για πολλές διαταραχές του εγκεφάλου παρά την ολοένα αυξανόμενη χρηματοδότηση για έρευνες που ασχολούνται με τη βαθύτερη εσωτερική δομή και χημεία του εγκεφάλου.
Advertisment
Μπορεί βέβαια αυτό να συμβαίνει ακριβώς γιατί οι απαντήσεις που ψάχνουμε παραμένουν άπιαστες ή μπορεί να ψάχνουμε σε λάθος μέρος.
Όταν ρωτήθηκε γιατί λήστευε τράπεζες, ο Slick Willie Sutton απάντησε το εξής: «Επειδή εκεί βρίσκονται τα χρήματα!». Έτσι, η αντίληψη ότι οι απολύτως απαραίτητες λύσεις στα μυστήρια των παθήσεων του εγκεφάλου θα μπορούσαν να παραμείνουν έξω από το νευρικό σύστημα μπορεί να φαίνεται αντιφατική. Αυτό όμως που έχει πλέον ανακαλυφθεί χάρη στο έργο μερικών επιστημόνων που κοιτάζουν στο μέλλον είναι γνώσεις που κάνουν σαφή τον θεμελιώδη ρόλο των ωφέλιμων βακτηρίων στον καθορισμό της υγείας του εγκεφάλου.
Κι όμως, τα 100 τρισεκατομμύρια βακτήρια που ζουν στο έντερο εμπλέκονται ενεργά σε τόσες πολλές πτυχές της φυσιολογίας μας που επηρεάζουν άμεσα τη λειτουργία του εγκεφάλου. Μπορούν επίσης να επηρεάσουν τη μακροπρόθεσμη υγεία και την αντίσταση του εγκεφάλου στις ασθένειες.
Τα μικρόβια που υπάρχουν μέσα στο σώμα, στο σύνολό τους ονομάζονται μικροβίωμα και ρυθμίζουν τη φλεγμονή, το ανοσοποιητικό σύστημα, την παραγωγή των διαφόρων βιταμινών, την αποτοξίνωση, τον μεταβολισμό των υδατανθράκων και ακόμη την παραγωγή σημαντικών νευροδιαβιβαστών όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη. Πρόκειται για θεμελιώδεις διαδικασίες για τη γενική υγεία αλλά και για τον εγκέφαλο ειδικότερα. Έτσι λοιπόν, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH) έχει καθιερώσει την «Έρευνα για το Ανθρώπινο Μικροβίωμα», μια προσπάθεια κόστους 140.000.000 δολαρίων με σκοπό τη διερεύνηση του τρόπου που οι αλλαγές στο μικροβίωμα σχετίζονται με τη εμφάνιση ασθενειών.
Advertisment
Δημοσιευμένες έρευνες αποκαλύπτουν πλέον ότι πράγματι για πολλές διαταραχές του εγκεφάλου (Αλτσχάιμερ, αυτισμός, σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσος του Πάρκινσον, ημικρανίες, κατάθλιψη και άγχος) οι μοναδικοί σχηματισμοί των βακτηρίων φαίνεται ότι σχετίζονται με συγκεκριμένες ασθένειες. Για παράδειγμα, αρκετοί ερευνητές έχουν εντοπίσει μια μοναδική σειρά βακτηρίων χαρακτηριστικών του αυτισμού και ένα άλλο εντελώς διαφορετικό σχηματισμό που μπορεί να εντοπίσει τη νόσο του Πάρκινσον.
Προσφάτως, παρακολούθησα μια διάλεξη στο Χάρβαρντ από τον δρα Max Nieuwdorp, ο οποίος έχει δημοσιεύσει εκτενώς άρθρα σχετικά με τον ρόλο των βακτηρίων στη ρύθμιση του μεταβολισμού. Έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τον διαβήτη τύπου 2, έναν ισχυρό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση άνοιας, καθώς και με το γεγονός ότι οι αλλαγές στα βακτήρια του εντέρου σχετίζονται με την ασθένεια αυτή. Περιέγραψε το πώς αντέστρεψε πολλούς από τους βιοδείκτες που σχετίζονται με τον διαβήτη επαναφέροντας το μικροβίωμα των διαβητικών ασθενών. Αυτό επιτεύχθηκε στο εργαστήριό του σε περισσότερους από 250 ασθενείς μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται μικροβιακή μεταμόσχευση (μεταμόσχευση κοπράνων) από υγιείς δότες στο έντερο των διαβητικών ασθενών.
Σαφώς, αυτή η ιδέα εγείρει πολλές αμφιβολίες. Αλλά η μέθοδος ήδη εφαρμόζεται στην Αμερική σε περισσότερα από 150 νοσοκομεία προκειμένου να αποκαταστήσει μια άλλη μορφή βακτηριακής ανισορροπίας, μια διαρροϊκή διαταραχή που ονομάζεται Clostridium difficile. Μάλιστα, πρόκειται μακράν για την πιο αποτελεσματική θεραπεία που εφαρμόστηκε ποτέ γι’ αυτή την κατάσταση.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα. Γνωρίζοντας ότι τα εντερικά βακτήρια επηρεάζουν πολύ τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, Αυστραλοί ερευνητές πραγματοποίησαν τη μεταμόσχευση κοπράνων ως θεραπεία με ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Στην πραγματικότητα, στην Αμερική το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα μόλις ολοκλήρωσε τη συγκέντρωση ασθενών για τη διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας στον αυτισμό.
Εκτός από αυτή τη μέθοδο, υπάρχουν ευτυχώς κι άλλοι λιγότερο περίεργοι τρόποι για να αλλάξει η εντερική χλωρίδα. Σε ένα πείραμα που πραγματοποιήθηκε από τον δρα Emeran Mayer στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, σε μια ομάδα γυναικών χορηγήθηκε είτε ένα εικονικό φάρμακο, δηλαδή ένα γαλακτοκομικό προϊόν, είτε ένα γαλακτοκομικό προϊόν εμπλουτισμένο με διάφορα προβιοτικά. Μετά από 4 εβδομάδες, οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε μια ειδική μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου που μετρούσε την εγκεφαλική δραστηριότητα ενώ τους έδειχναν εικόνες διαφόρων προσώπων οι οποίες προκαλούσαν δυσάρεστα συναισθήματα.
Φάνηκε λοιπόν ότι υπήρξε αξιοσημείωτη αλλαγή στην ενεργοποίηση του εγκεφάλου στις γυναίκες που κατανάλωναν τα προβιοτικά σε σύγκριση με τις άλλες ομάδες, γεγονός που αποδείκνυε ότι η κατευναστική επίδραση είχε προκληθεί από την κατανάλωση βακτηρίων. Φανταστείτε, τα προβιοτικά βακτήρια μπορούν να αλλάζουν τον τρόπο που ανταποκρινόμαστε στον κόσμο γύρω μας!
Γνωρίζοντας το πόσο πολύ η γενική υγεία μας αλλά και η υγεία του εγκεφάλου μας επηρεάζονται από την κατάσταση των βακτηρίων που υπάρχουν στο σώμα μας, είναι σαφές ότι πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να διατηρήσουμε το μικροβίωμά μας ισορροπημένο.
Παρακάτω περιγράφονται 8 σημαντικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να επαναφέρετε και να προστατέψετε το μικροβίωμά σας:
1. Περιορίστε τη χρήση των αντιβιοτικών, εκτός κι αν είναι απολύτως απαραίτητο
Τα αντιβιοτικά δεν χρησιμεύουν καθόλου στη θεραπεία του κοινού κρυολογήματος και των ιογενών λοιμώξεων γενικά. Για να είμαστε πιο σαφείς, τα αντιβιοτικά συνταγογραφούνται καθημερινά από τους γιατρούς για τα πάντα, από τον πονόλαιμο μέχρι το συνάχι, δηλαδή είναι γενικά «ευρέος φάσματος», που σημαίνει ότι εξαφανίζουν όλα τα είδη των βακτηρίων, και τα ωφέλιμα και τα βλαβερά.
2. Προσθέστε τροφές πλούσιες σε προβιοτικά, τα οποία έχουν υποστεί ζύμωση
Το κιμτσί, το ξινολάχανο, το γιαούρτι, το κεφίρ, τα λαχανικά που έχουν υποστεί ζύμωση και το τσάι κομπούχα είναι φυσικές πηγές πλούσιες σε προβιοτικά βακτήρια που βελτιώνουν την υγεία.
3. Φροντίστε να λαμβάνετε πρεβιοτικές ίνες
Οι πρεβιοτικές ίνες ενισχύουν την ανάπτυξη καινούριων προβιοτικών βακτηρίων. Τροφές πλούσιες σε φυτικές πρεβιοτικές ίνες είναι η ρίζα κιχωρίου, η πικραλίδα, τα κρεμμύδια, τα σκόρδα, το Μεξικανικό γιαμ και ο ηλίανθος. Το κόμμι ακακίας είναι ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό προβιοτικό που διατίθεται ως συμπλήρωμα σε καταστήματα υγιεινής διατροφής.
4. Πάρτε συμπληρώματα προβιοτικών
Αν και υπάρχουν αμέτρητα είδη προβιοτικών σε καταστήματα συμπληρωμάτων, αυτά που πρέπει να προσέξετε περιλαμβάνουν τα εξής: Lactobaccilus plantarum, Lactobaccilus acidophilus, Bifidibacterium longum και Lactobaccilus brevis.
5. Μειώστε την κατανάλωση ζάχαρης και υδατανθράκων
Μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και επεξεργασμένους υδατάνθρακες συμβάλλει στην ανισορροπία των ωφέλιμων βακτηρίων που συνδέονται με τη φλεγμονή και τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη.
6. Αγοράστε προϊόντα που δεν περιέχουν γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς
Ένας από τους κύριους λόγους που τα τρόφιμα είναι γενετικώς τροποποιημένα είναι για να είναι ανθεκτικά στο ζιζανιοκτόνο γλυφοσάτη. Η γλυφοσάτη, το δραστικό αυτό συστατικό έχει αποδειχτεί ότι επιφέρει σημαντικές αλλαγές στο μικροβίωμα.
7. Σταματήστε την κατανάλωση ασπαρτάμης
Η ασπαρτάμη οδηγεί σε σημαντικές αλλαγές στο μικροβίωμα, οι οποίες οδηγούν σε αύξηση του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη ακόμα και σε σύγκριση με τα ζαχαρούχα τρόφιμα.
8. Περιορίστε την κατανάλωση γλουτένης
Η γλουτένη ενισχύει την εντερική διαπερατότητα επιτρέποντας στο βακτηριακό περιεχόμενο που προκαλεί φλεγμονή να περάσει στην κυκλοφορία του αίματος.