Γράφει ο Μπράιαν Χάμπαρντ
Εκατομμύρια άνθρωποι που λαμβάνουν ισχυρά φάρμακα για τη θεραπεία της υψηλής και «μη φυσιολογικής» αρτηριακής πίεσης είναι θύματα μιας από τις μεγαλύτερες φαρμακευτικές γκάφες. Παρά τα όσα τους λένε οι γιατροί, η υγεία τους μπορεί να μην είναι σε κίνδυνο, και μπορεί να έχουν κάθε ευκαιρία να ζήσουν τόσο όσο και οι άνθρωποι που έχουν «κανονική» πίεση.
Advertisment
Νέα έρευνα ανακαλύπτει ότι αν και η υψηλή πίεση (υπέρταση) φαίνεται να είναι ένας από τους πιο κοινούς κινδύνους για την υγεία που αντιμετωπίζουμε καθώς γερνάμε, η συνηθισμένη μέθοδος για τη μέτρησή της έχει τόσο σοβαρά προβλήματα που πολλά εκατομμύρια άνθρωποι πιστεύουν ότι η υγεία τους είναι σε κίνδυνο, ενώ δεν είναι, και είναι πρόθυμοι να παίρνουν αντιϋπερτασικά που δεν χρειάζονται.
Ακόμη χειρότερα, τα αντιυπερτασικά αυξάνουν τις πιθανότητες να υποστούν καρδιακή προσβολή, δηλαδή την πάθηση που νομίζουν ότι θα αποφύγουν με τη βοήθεια αυτών των φαρμάκων, και μια μελέτη δείχνει ότι ένα είδος αντιυπερτασικών, οι αναστολείς των διαύλων ασβεστίου, τριπλασιάζουν τον κίνδυνο. Η υπέρταση μπορεί να αποτελέσει προάγγελο για καρδιακή προσβολή, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό επεισόδιο και νεφρική νόσο, λένε οι γιατροί, και εκτιμάται ότι περίπου ένας στους τρεις ενήλικες είναι υπερτασικός.
Ένα παλιό πρόβλημα
Αν και οι γιατροί δεν είναι απολύτως βέβαιοι γιατί συμβαίνει η υπέρταση, οι περισσότεροι δέχονται ότι προκαλείται κυρίως από τη διατροφή και τον τρόπο ζωής, στην οποία περίπτωση, είναι γνωστό ως «ιδιοπαθής υπέρταση». Δευτεροπαθής υπέρταση μπορεί να προκληθεί από την προεκλαμψία, συγγενείς καρδιακές ανωμαλίες, και προβλήματα στα νεφρά και τα επινεφρίδια.
Advertisment
Παρ ‘όλα αυτά, όποια και αν είναι η αιτία, η αυξημένη αρτηριακή πίεση είναι πιο στενά συνδεδεμένη με τη γήρανση. Η καρδιολογική μελέτη Φράμινγκχαμ έχει λιγότερα από ένα στα 10 άτομα που είναι 80 ετών ή μεγαλύτερα και έχουν «κανονικά» επίπεδα πίεσης, σύμφωνα με την τρέχουσα αντίληψη. Στην πραγματικότητα, τα τρία τέταρτα των συμμετεχόντων ήταν υπερτασικοί, και οι περισσότεροι ανέπτυσσαν υπέρταση(JHypertensSuppl, 1999; 17: S29–36).
Δεν αποτελεί έκπληξη, ίσως, το γεγονός ότι η υπέρταση έχει παρομοιαστεί με τον καρκίνο του προστάτη: για τους περισσότερους άνδρες, είναι μια αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης, και ο θάνατος είναι πιο πιθανό με αυτό από ό, τι από αυτό. Αυτό έχει επιβεβαιωθεί από μια μελέτη που αναπάντεχα ανακάλυψε ότι “αν και η υπέρταση μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ασθένεια, δεν είναι παρούσα στα περισσότερα άτομα με καρδιακή νόσο” (JMedScreen, 2004; 11: 3–7).
Μέτρηση πίεσης
Η ιατρική περιγράφει συχνά την υπέρταση ως «σιωπηλό δολοφόνο». Επειδή δεν υπάρχουν συμπτώματα, η μετρήσεις της πίεσης είναι ο πιο συνηθισμένος και συχνός έλεγχος, χρησιμοποιώντας συνήθως μια φορητή συσκευή που ονομάζεται πιεσόμετρο ή σφυγμομανόμετρο, το οποίο περιλαμβάνει έναν ελαστικό θάλαμο (περιβραχιόνιο) που τυλίγεται γύρω από το χέρι του ασθενούς.
Τα επίπεδα της πίεσης καθορίζονται από δύο αναγνώσεις: τη συστολική, η οποία μετρά την πίεση σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου (mmHg), όταν η καρδιά χτυπά, και τη διαστολική που δείχνει την πίεση στις αρτηρίες όταν η καρδιά είναι σε κατάσταση ηρεμίας. Σήμερα, μία «υγιής» ή «κανονική» τιμή πίεσης θεωρείται ότι είναι 120/80mmHg (η συστολική είναι ο πρώτος αριθμός). Η αυξημένη τιμή στη συστολική ή τη διαστολική ή και στις δύο, θεωρείται σημάδι υπέρτασης.
Ωστόσο, το λεγόμενο φυσιολογικό ή υγιές επίπεδο φαίνεται να αλλάζει με την εποχή. Παραδοσιακά, οι γιατροί συνήθιζαν να θεωρούν ως φυσιολογική μέτρηση της συστολικής πίεσης του αίματος τα επίπεδα 100 συν την ηλικία του ασθενούς, και έτσι μία αποδεκτή μέτρηση για έναν 60ρη θα ήταν το 160mmHg. Τα όρια άλλαξαν το 2003, δημιουργώντας τον σημερινό και πιο απαιτητικό ορισμό της υπέρτασης. Την ίδια στιγμή, το αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας, θέτει επίσης το «προϋπερτασικό στάδιο», το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφικές αλλαγές, από 120/80mmHg ως 139/89. Η φαρμακευτική θεραπεία τώρα αρχίζει για κάθε μέτρηση από 140/90mmHg ως 159/99. Πριν από το 2003, η φυσιολογική πίεση ήταν 128/80mmHg.
Ωστόσο, τα σημερινά χαμηλά επίπεδα της πίεσης δεν είναι καθολικά αποδεκτά. Όπως αναφέρει ο Δρ Πολ Ρος, πρώην καθηγητής κλινικής ιατρικής στο New York College: «Το μόνο που κατάφεραν αυτές οι νέες οδηγίες, ουσιαστικά είναι να μετατρέψουν 45 εκατομμύρια υγιείς Αμερικανούς σε νέους ασθενείς.»
Παρ’ όλα αυτά, το νέο χαμηλότερο όριο ήταν μια καλή είδηση για τους κατασκευαστές των αντιυπερτασικών φαρμάκων, όπως οι αναστολείς ACE (ένζυμο μετατροπής της αγγειοτασίνης), οι αναστολείς των διαύλων ασβεστίου και τα διουρητικά «δισκία νερού». Τώρα, συνταγογραφούνται αντιυπερτασικά κέρδους δισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε χρόνο σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο, καθιστώντας τα μία από τις πιο επιτυχημένες ομάδες φαρμάκων.
Μόνο η συστολική
Ωστόσο νέα έρευνα δείχνει ότι η πλειοψηφία αυτών των συνταγογραφήσεων είναι περιττή. Η συστολική πίεση είναι η μόνη τιμή που έχει σημασία στους άνω των 50 ετών, σύμφωνα με τη θεωρία της μονωμένης συστολικής υπέρτασης (ISH), ενώ η διαστολική είναι σχεδόν άσχετη καθώς γερνάμε, και ιδιαίτερα στους άνδρες.
Σύμφωνα με τους ερευνητές της ISH, μόνο μία τιμή πάνω από 160 mmHg είναι αιτία ανησυχίας – 20 mmHg πάνω από το σημερινό επίπεδο «κινδύνου». Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η έκτη έκθεση της Ενιαίας Εθνικής Επιτροπής των ΗΠΑ για την πρόληψη, ανίχνευση, εκτίμηση και θεραπεία της υψηλής πίεσης του αίματος (JNC VI) -που καθορίζει τις συστάσεις «βέλτιστης πρακτικής» για τη διάγνωση και θεραπεία της υπέρτασης στις ΗΠΑ, έχουν ορίσει νέες κατευθυντήριες γραμμές. Έχουν, επίσης, ορίσει τη συστολική πίεση των 140mmHg ως επίπεδο έναρξης της φαρμακευτικής αγωγής (J Hum Hypertens, 1998; 12: 621-6), παρόλο που η διάσημη μελέτη καρδιολογική μελέτη του Φράμινγκχαμ αναφέρει ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν την έναρξη της θεραπείας σε μία τέτοια χαμηλή τιμή.
Οι ερευνητές της μελέτης Φράμινγκχαμ εκτιμούν ότι το 65 τοις εκατό όλων των περιπτώσεων υπέρτασης στους ηλικιωμένους προκαλείται από αυξημένη συστολική πίεση μόνο, μαζί με αύξηση της πίεσης των παλμών (η διαφορά μεταξύ της συστολικής και της διαστολικής πίεσης). Ωστόσο, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι “τα αποδεικτικά στοιχεία που ενοχοποιούν τη συστολική πίεση ως τον κυρίαρχο καθοριστικό υπερτασικό παράγοντα της καρδιαγγειακής νόσου (CVD) δεν έχουν ακολουθηθεί από κλινική πρακτική” (DrugsAging, 2003; 20: 277–86).
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Μινεάπολης εκτιμούν ότι 100 εκατομμύρια Αμερικανοί, και, κατά την γνώμη τους, περίπου 20 εκατομμύρια Βρετανοί, έχουν μια «μη φυσιολογική» τιμή αρτηριακής πίεσης, που δεν αποτελεί απειλή για την υγεία ή τη μακροζωία του και, όμως, τους καθιστά υποψήφιους για φάρμακο.
Στην αποκάλυψη ενός από τα μεγαλύτερα λάθη της ιατρικής, οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Μπρεντ Τέιλορ -μελέτησαν την υγεία και τη μακροζωία 13.792 Αμερικανών με διαφορετικά επίπεδα πίεσης, και σύγκριναν εκείνους που έπαιρναν φάρμακα με εκείνους που δεν ακολουθούσαν κάποια θεραπεία (J Gen Intern Med 2011; Doi : 10.1007 / s11606-011-1660-6). Ανακάλυψαν μια σύνθετη εικόνα. Υπήρξε μια κλιμακωτή, και άμεση, σύνδεση μεταξύ του επιπέδου της διαστολικής πίεσης και της θνησιμότητας των ατόμων ηλικίας άνω των 50 ετών. Όσο αυξανόταν η διαστολική πίεση, τόσο αυξανόταν και ο κίνδυνος θανάτου, και ιδιαίτερα σε τιμές πάνω από 90 mmHg, αλλά ο κίνδυνος εξαφανιζόταν εντελώς όταν ρυθμιζόταν η συστολική. Μια κανονική τιμή της συστολικής εξουδετέρωνε τη διαστολική τιμή που θεωρούταν απειλητική για τη ζωή.
Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η συστολική πίεση ήταν πολύ πιο σημαντικός μετρητής κινδύνου για την υγεία των ατόμων ηλικίας άνω των 50 ετών, ενώ η διαστολική πίεση δεν σήμαινε τίποτα. Το αντίθετο ίσχυε για τους μικρότερους κάτω των 50 ετών. Αυτό υποδηλώνει ένα εντελώς νέο τρόπο μέτρησης της πίεσης του αίματος, ο οποίος εξαρτάται από την ηλικία και, ενδεχομένως, το φύλο.
Η πίεση ανεβαίνει
Η σημασία της θεωρίας της μονωμένης συστολικής υπέρτασης (ISH) έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς οι ερευνητές ανακαλύπτουν πόσο ακριβής προγνωστικός δείκτης είναι, ιδίως μεταξύ των ηλικιωμένων ασθενών. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Λούβεν στο Βέλγιο κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι γιατροί έκριναν λανθασμένα τους κινδύνους υγείας, και συνταγογραφούσαν άστοχα αντιυπερτασικά φάρμακα, όταν κοίταζαν τα επίπεδα τόσο της συστολικής όσο και της διαστολικής πίεσης.
Σε μια μετα-ανάλυση οκτώ μελετών, οι Βέλγοι ερευνητές εξέτασαν τα ιατρικά αρχεία 15.693 ασθενών, οι οποίοι ήταν ηλικίας 60 ετών και άνω, και οι οποίοι είχαν μέσες τιμές αρτηριακής πίεσης ΑΠ 160/95. Βρήκαν ότι μόνο η συστολική πίεση ήταν ακριβής πρόβλεψη των θανατηφόρων και μη θανατηφόρων καρδιακών επιπλοκών. Κάθε αύξηση κατά 10mmHg της συστολικής πίεσης ισοδυναμούσε με σχεδόν 10 τοις εκατό αύξηση του κινδύνου, ενώ η διαστολική δεν παρείχε χρήσιμες ενδείξεις για μελλοντικά προβλήματα υγείας (Lancet, 2000; 355: 865-72).
Ερευνητές στην Ιαπωνία διαπίστωσαν ότι η συστολική πίεση και μόνο ήταν ακριβής δείκτης των προβλημάτων υγείας τόσο σε νέους όσο και σε μεγαλύτερους. Μια μελέτη 19 ετών, με τη συμμετοχή 3779 άνδρες όλων των ηλικιών, ανακάλυψε ότι η αύξηση της συστολικής πίεσης ήταν ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο, ενώ η αυξημένη διαστολική δεν ήταν σημαντική, ανεξάρτητα από την ηλικία. Η υψηλή συστολική πίεση αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου κατά 1,53 φορές σε ηλικίες 30 έως 64 ετών, κατά 1,7 φορές στις ηλικίες 64 έως 74 ετών και 1,23 φορές σε αυτές άνω των 75 ετών (J Hypertens, 2006: 24: 459 – 62).
Μια γαλλική μελέτη προχώρησε περαιτέρω, και στήριξε ότι μια “κανονική” διαστολική ήταν πιο επικίνδυνη από μία υψηλή.
Σε μια αξιολόγηση σε 77.023 άνδρες και 48.480 γυναίκες, οι οποίοι ήταν υγιείς κατά την έναρξη της οκταετούς μελέτης, οι ερευνητές ανακάλυψαν μια άμεση συσχέτιση μεταξύ της αύξησης της συστολικής τιμής και των καρδιακών παθήσεων και του θανάτου. Η διαστολική μέτρηση δεν είχε σημασία αν η συστολική ήταν φυσιολογική. Ανακάλυψαν ότι ακόμη και μια υψηλή διαστολική, που κανονικά θεωρείται ένα σημάδι υπέρτασης, δεν είχε καμία σημασία για το μέλλον της υγείας.
Στην πραγματικότητα, μια φυσιολογική διαστολική ήταν πιο επικίνδυνη σε έναν άνδρα με αυξημένα επίπεδα συστολικής πίεσης από ό, τι ήταν μια ήπια έως μέτρια αύξηση της διαστολικής πίεσης (J Am Coll Cardiol, 2001; 37: 163-8).
Διαβάζουμε λάθος
Η αποτυχία κατανόησης της σημασία της συστολικής πίεσης είναι μόνο ένα μέρος του προβλήματος, καθώς εξαρχής οι γιατροί συχνά δεν παίρνουν μια ακριβή μέτρηση. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, από ελαττωματικό εξοπλισμό, μέχρι την ώρα της ημέρας και τις δραστηριότητες του ασθενούς πριν από τον έλεγχο.
Μια αμερικανική μελέτη, που παρακολούθησε την πρόοδο 171 ασθενών σε μονάδες έκτακτων περιστατικών σε νοσοκομεία, διαπίστωσε ότι οι μετρήσεις της πίεσης ήταν λάθος σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις. Ερευνώντας περαιτέρω, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ο αυτοματοποιημένος εξοπλισμός για τη μέτρηση της πίεσης ήταν ελαττωματικός, και απέτυχε να ανταποκριθεί ακόμη και στα πιο βασικά κριτήρια που ορίζονται από τη Βρετανική Εταιρεία Υπέρτασης (AcadEmergMed, 2004; 11: 237–43).
Σε μια μελέτη των ανδρών ηλικίας 65 ετών και άνω, οι περισσότεροι ήταν θύματα «ψευδο-υπέρτασης», που προκλήθηκε από λανθασμένη μέτρηση ή λανθασμένη ερμηνεία. Ενώ η περιχειρίδα διάβαζε μία τιμή 180/100mmHg, το πραγματικό επίπεδο-κατά μέσο όρο, ήταν μόλις 165/85mmHg που ορισμένοι γιατροί εξακολουθούν να θεωρούν ότι είναι φυσιολογικό για την ηλικία των ασθενών (Ν Engl J Med, 1985; 312 : 1548-1551).
Ακόμα και όταν ο εξοπλισμός δεν είναι ελαττωματικός, εξακολουθεί να είναι απελπιστικά ανακριβής. Ο καθηγητής Γουίλιαμ Γουάιτ περιέγραψε το πιεσόμετρο ως «τον πιο αδέξιο έλεγχο της ιατρικής». Όπως επισημαίνει, η πίεση του αίματος μπορεί να ποικίλει κατά 30mmHg κατά τη διάρκεια μιας ημέρας (JManagCarePharm, 2007; 13 [supplS-b]: S34–9). Η πίεση μπορεί να αυξηθεί με τη σωματική άσκηση, το στρες κάθε είδους, συμπεριλαμβανομένου και του άγχους του ίδιου του ελέγχου της πίεσης, η ώρα της ημέρας, η θερμοκρασία δωματίου, η πληρότητα της κύστης, ή το φαγητό, το ποτό ή το κάπνισμα εντός μιας ώρας από τη δοκιμή. Ακόμη και η ομιλία μπορεί να αυξήσει την πίεση προσωρινά κατά 50 τοις εκατό.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η ώρα της ημέρας μπορεί να έχει σχέση με τις τιμές της αρτηριακής πίεσης. Οι άνθρωποι που ελέγχουν την πίεσή τους το πρωί είναι πιθανό να έχουν ένα πολύ υψηλότερο επίπεδο από ό, τι όταν ο έλεγχος διεξάγεται το απόγευμα. Ωστόσο, ο νυκτερινός έλεγχος είναι αυτός που έχει την πιο ακριβή μέτρηση όλων, και μερικοί ασθενείς ενθαρρύνονται να φορούν ένα πιεσόμετρο για 24 ώρες, ώστε να παίρνουν μια ακριβή τιμή. Σε μια μελέτη σε 7458 άτομα που έκαναν τέτοιους ελέγχους (στο σπίτι ή έξω από το νοσοκομείο), οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι μετρήσεις τις νυκτερινές ώρες πρόβλεπαν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα προβλήματα υγείας (Lancet, 2007; 370: 1219-1229).
Η αρτηριακή πίεση μπορεί να διαφέρουν ακόμη και μεταξύ των βραχιόνων. Οι πιο ακριβείς μετρήσεις λαμβάνονται από το αριστερό χέρι, και οι ερευνητές βρήκαν μια διαφορά κατά 3mmHg μεταξύ των τιμών του αριστερού και του δεξιού βραχίονα στον ίδιο τον ασθενή (Arch Intern Med 2007; 167: 388-93). Μία από τις πιο σημαντικές διαφορές που παρατηρήθηκε μεταξύ των δύο χεριών ήταν 20mmHg, σύμφωνα με μια δοκιμή (JAMA, 1995; 274: 1343).
Πιθανές αιτίες
Παρά το γεγονός ότι η ιατρική δεν γνωρίζει τι προκαλεί υπέρταση στο 95 τοις εκατό των περιπτώσεων, εδώ είναι μερικοί πιθανοί ένοχοι πέρα από τους συνήθεις υπόπτους όπως η κακή διατροφή, η παχυσαρκία, το κάπνισμα και η έλλειψη άσκησης.
Φλεγμονή
Ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ ανακάλυψαν υψηλά επίπεδα C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (ένας δείκτης για φλεγμονή), στα δείγματα αίματος από 5.365 γυναίκες με υπέρταση (JAMA, 2003; 290: 2945 – 51).
Ρενίνη
Αυτό είναι ένα ένζυμο που παράγεται από το σώμα για να ρυθμίσει τον όγκο του αίματος. Τα επίπεδα ρενίνης πιστεύεται ότι παίζουν ρόλο στην υπέρταση, αν και επηρεάζει κυρίως ηλικιωμένους ανθρώπους της μαύρης φυλής. Ωστόσο, η αλισκιρένη, ένα από τα πρώτα αντιυπερτασικά για τη μείωση των επιπέδων ρενίνης, απέτυχε να μειώσει τα επίπεδα αρτηριακής πίεσης στο 50% των ασθενών με υπέρταση (AmJHypertens, 2007; 20: 587 έως 97).
Φάρμακα
Πολλά συνταγογραφούμενα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν υπέρταση. Ένα από τα πιο κοινά είναι τα NSAID (μη-στεροειδή, αντι-φλεγμονώδη φάρμακα) παυσίπονα, τα οποία μπορεί να διπλασιάσουν τον κίνδυνο υπέρτασης (JAMA, 1994; 272: 781 – 6). Κατά ειρωνικό τρόπο, τα αντιυπερτασικά μπορεί επίσης να αυξήσουν την πίεση. Σε μια μελέτη σε 945 υπερτασικούς ασθενείς, το 16 τοις εκατό είδαν τα επίπεδα της πίεσής τους να αυξάνονται ακόμη υψηλότερα, λαμβάνοντας παράλληλα μια από τις τέσσερις μεγάλες αντιυπερτασικές θεραπείες – δηλαδή, διουρητικά, αναστολείς των διαύλων ασβεστίου, β-αναστολείς και αναστολείς ΜΕΑ (AmJHyptertens, 2010; 23: 1031-7).
Στρες
Το άγχος του σύγχρονου τρόπου ζωής μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση, όπως μπορεί ένας καβγάς ή ένας δυνατός θόρυβος ή ακόμη και οι συνεχείς ήχοι της κυκλοφορίας, όπως ανακάλυψαν ερευνητές στη Στοκχόλμη, στη Σουηδία. Περίπου οι μισοί από τους κατοίκους της πόλης που υποφέρουν από υπέρταση ζουν λιγότερο από 100 μέτρα από πολυσύχναστο δρόμο. Σε σύγκριση με τους ανθρώπους που ζουν σε πιο ήσυχες γειτονιές, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ο θόρυβος της κυκλοφορίας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο υπέρτασης κατά 150 τοις εκατό (OccupEnvironMed, 2007; 64: 122-6).
– αδυνατεί να κατανοήσει τη σημασία της συστολικής / διαστολικής ισορροπίας καθώς γερνάμε
– προβαίνει σε εσφαλμένη ανάγνωση των επιπέδων της αρτηριακής πίεσης
– καθορίζει τα όρια για την υπέρταση σε πολύ χαμηλό επίπεδο
– δεν εκτιμά ότι η αύξηση της πίεσης μπορεί να είναι φυσιολογικό μέρος της διαδικασίας γήρανσης και
– παρέχει φάρμακα που είναι επικίνδυνα ή αναποτελεσματικά, ή και τα δύο.
Συμπληρώματα
Τα επίπεδα μαγνησίου είναι στενά συνδεδεμένα με την υπέρταση και την υγεία της καρδιάς. Η ανεπάρκεια σε μαγνήσιο μπορεί να προκαλέσει υπέρταση και καρδιακά προβλήματα (J Exp Med, 1957; 106: 767-76), ενώ οι άνδρες που έπασχαν από καρδιακή νόσο γενικά λάμβαναν περίπου 12% λιγότερο μαγνήσιο τη μέρα σε σχέση με εκείνους που ήταν υγιείς (Br Heart J, 1988; 59: 201-6). Οι ασθενείς που λάμβαναν ενδοφλέβια μαγνήσιο σύντομα μετά από μια καρδιακή προσβολή ανάρρωναν εξίσου καλά με εκείνους στους οποίους παρέχονταν συμβατικές θεραπείες (Lancet, 1992; 339: 1553-8).
Φέρτε τα φάρμακα
Είτε η μέτρηση είναι παραπλανητική ή απλά λάθος, κάθε «μη φυσιολογικό» αποτέλεσμα, και ιδιαίτερα κάθε τιμή πίεσης πάνω από 140/90 θα προκαλέσει σχεδόν αναπόφευκτα συνταγογράφηση για αντιυπερτασικό φάρμακο. Οι ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές για ορθής πρακτικής προτείνουν δύο αντιυπερτασικές φαρμακευτικές ουσίες που χορηγούνται ταυτόχρονα και ιδιαίτερα για τους ασθενείς με πολύ υψηλή τιμή πίεσης που μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου (J Hypertens, 2007; 25: 1105-1187).
Οι τρεις πιο συχνές θεραπείες δύο φαρμάκων συνδυάζουν ένα διουρητικό είτε με αποκλειστή των διαύλων ασβεστίου, β-αναστολέα, ή αναστολέα του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης(αΜΕΑ)ή ανταγωνιστή του υποδοχέα της αγγειοτασίνης.
Η πρώτη από αυτές τις θεραπείες συνδυασμού (διουρητικό με αποκλειστή των διαύλων ασβεστίου), σε αρκετές μελέτες έχει αποδειχθεί ότι είναι δολοφόνος, δεδομένου ότι αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Σε μία από τις μελέτες, με τη συμμετοχή 335 ατόμων που λάμβαναν αντιυπερτασική θεραπεία, ο συνδυασμός αύξησε τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής κατά περίπου 60 τοις εκατό, με ή χωρίς διουρητικό, και κατά ένα παρόμοιο ποσοστό, όταν το φάρμακο λαμβανόταν με βήτα-αναστολείς (JAMA, 1995; 274: 620 – 5).
Σε μια άλλη, πιο πρόσφατη μελέτη, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ αναφέρουν ότι ο κίνδυνος είναι πολύ μεγαλύτερος: ένας ασθενής που λαμβάνει αναστολέα των διαύλων ασβεστίου με διουρητικό έχει σχεδόν έως και τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστεί καρδιακή προσβολή, συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν μετά από παρακολούθηση 353 ασθενείς (BMJ, 2010; 340: C103).
Οι βήτα-αναστολείς είναι λίγο καλύτεροι. Αυξάνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, αν και όχι τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, και όμως δεν μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα της πίεσης, όπως ανακάλυψε μια σημαντική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση μελετών, στις οποίες συμμετείχαν συνολικά 133.384 ασθενείς (Lancet, 2005; 366: 1545-1553). Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Βρετανική Εταιρεία Υπέρτασης ανησύχησε τόσο από τις διαπιστώσεις αυτές που άλλαξε τις κατευθυντήριες γραμμές ορθής πρακτικής, το 2006, αφαιρώντας τους βήτα-αναστολείς, ως πρώτης γραμμής θεραπεία για την υπέρταση, ακόμα κι αν αυτά τα φάρμακα εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται τακτικά σε άλλα σημεία του κόσμου.
Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (αΜΕΑ) γενικά δεν είναι καλά ανεκτοί και μπορεί να προκαλέσουν μια σειρά από παρενέργειες, από υπόταση (χαμηλή πίεση αίματος), καρδιακή προσβολή, ηπατίτιδα και ίκτερο μέχρι διανοητική σύγχυση, οξεία νεφρική ανεπάρκεια και ανικανότητα.
Οι ανταγωνιστές του υποδοχέα της αγγειοτασίνης έχουν σχεδιαστεί για να είναι ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις, αλλά οι μελέτες δείχνουν ότι είναι εξίσου επικίνδυνοι με τους αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης. Η βαλσαρτάνη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής κατά 19 τοις εκατό (Lancet, 2001; 358: 2130-1), ενώ η καντεσαρτάνη, ένας άλλος αναστολέας του υποδοχέα αγγειοτασίνης, προκάλεσε 36 τοις εκατό αύξηση των καρδιακών προσβολών (Lancet, 2003; 362: 772 -6).
Και παρά τις δαπάνες 26 δισεκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο για φάρμακα με αμφίβολες καταγραφές ασφάλειας που μπορεί ακόμη να μη λειτουργούν πολύ καλά, οι γιατροί θα μπορούσαν αντ’ αυτών να συνταγογραφήσουν τα «παλιομοδίτικα» διουρητικά και να έχουν τα ίδια αποτελέσματα, αλλά χωρίς τους κινδύνους. Σε μια συγκεντρωτική ανάλυση 42 κλινικών δοκιμών που αφορούσαν συνολικά 192.478 ασθενείς με υπέρταση, χαμηλή δόση διουρητικών ήταν εξίσου αποτελεσματική στην μείωση της αρτηριακής πίεσης, όπως κάποια από τα νεότερα φάρμακα (JAMA, 2003; 289: 2534-44).
Η τελική ανάλυση
Για μια πάθηση που επηρεάζει τόσους πολλούς από εμάς, η κατανόηση της υπέρτασης από την ιατρική είναι θλιβερή.
Για να συνοψίσουμε, η συμβατική ιατρική: Παρά τις ελλείψεις αυτές, η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία λέει ότι η υπέρταση είναι «ανιχνεύσιμη εύκολα και συνήθως ελέγξιμη», ενώ παραδέχτηκε ότι τα ποσοστά θανάτων από υπέρταση αυξήθηκαν κατά 19,5 τοις εκατό μεταξύ 1996 και 2006 στις ΗΠΑ, ένα νούμερο που να δείχνει ότι ο προηγούμενη δήλωση δεν είναι αλήθεια.
Επειδή δεν έχει πραγματικές απαντήσεις στη μάχη της με την υπέρταση, η ιατρική συμπεριφέρεται όπως ένας αστυνομικός σε μια μπανανία: με πολύ ισχύ, παρεμβατικότητα και επιθετικότητα. Μια πιο συντηρητική και προσεκτική προσέγγιση θα μπορούσε να έχει καλύτερα αποτελέσματα για όλους μας.
Μια αφάρμακη προσέγγιση
Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να μειώσετε την υπέρτασή σας χωρίς να καταφύγετε σε φάρμακα. Η βιταμίνη C είναι επίσης ένα αποτελεσματικό αντιυπερτασικό. Ελέγχθηκε έναντι ενός εικονικού φαρμάκου σε μια ομάδα υπερτασικών ασθενών που είχαν παρόμοια επίπεδα πίεσης. Ωστόσο, μετά από ένα μήνα, εκείνοι που έλαβαν 500mg/ημέρα βιταμίνης είδαν μια πτώση στη συστολική πίεσή τους με ένα μέσο όρο 155-142mmHg και μείωση στη διαστολική 85-80 mmHg (Lancet, 1999; 354: 2048-9).
Το εκχύλισμα από καρπούζι είναι ένα άλλο συμπλήρωμα που αξίζει να εξεταστεί. Σε μια μικρή προκαταρκτική μελέτη, ένα εκχύλισμα από καρπούζι (L-κιτρουλίνη / L-αργινίνη, 2,7/1,3g/ημέρα) λαμβανόταν κάθε μέρα για έξι εβδομάδες, ομαλοποιώντας τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης σε μια ομάδα εννέα υπερτασικών ασθενών (Am J Hypertens, 2011; 24: 40-4).
Διατροφή
Ένα μικρό κομμάτι μαύρης σοκολάτας κάθε μέρα μπορεί να μειώσει την υψηλή πίεση, ιδιαίτερα στα πρώτα στάδια του προβλήματος. Σε μια μελέτη 44 ατόμων, ηλικίας μεταξύ 56 και 73 ετών, οι οποίοι είχαν πρώιμου σταδίου υπέρταση, στους μισούς δόθηκαν 6,3gr μαύρης σοκολάτας, που περιέχει 30mg πολυφαινολών, κάθε ημέρα για 18 εβδομάδες, ενώ στους υπόλοιπους δόθηκε λευκή σοκολάτα χωρίς πολυφαινόλες. Μέχρι το τέλος της μελέτης, η ομάδα που κατανάλωνε μαύρη σοκολάτα είδε τη συστολική πίεση να πέφτει κατά 2,9mmHg και η διαστολική κατά 1,9mmHg, ενώ η ομάδα της λευκής σοκολάτας δεν ανέφερς αλλαγές (JAMA, 2007; 298: 49-60).
Οι υπερτασικοί που αύξησαν τις φυτικές ίνες στη διατροφή τους καθώς και την πρόσληψη πρωτεΐνης, πέτυχαν μια ακόμη πιο εντυπωσιακή πτώση στην πίεσή τους. Φρούτα και λαχανικά ήταν οι κύριες πηγές φυτικών ινών. Συνολικά, οι 41 συμμετέχοντες ακολούθησαν μια δίαιτα με πρωτεΐνη που αποτελούσε το 25 τοις εκατό της ενέργειας και πρόσληψη φυτικών ινών από 27grκάθε μέρα. Στο τέλος των οκτώ εβδομάδων, εκείνοι που ακολούθησαν αυτή τη δίαιτα είδαν πτώση της συστολικής πίεσης μέσα στο 24ωρο κατά 5,9mmHg σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου (Hypertension, 2001; 38: 821–6).
Συμπληρώνοντας αυτό το αποτέλεσμα, μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες μπορεί επίσης να έχει σημαντική επίδραση. Σε μια μελέτη σε 146 υπερτασικούς ασθενείς, σχεδόν οι μισοί ήταν σε θέση να σταματήσουν ή να μειώσουν την αντιυπερτασική φαρμακευτική αγωγή τους. Αντίθετα, μόνο το 21 τοις εκατό των ατόμων που έπαιρναν φάρμακο, αλλά δεν ακολούθησαν τη διατροφή αυτή, ανέφεραν παρόμοιες μειώσεις (Arch Intern Med 2010; 170: 136-45).
Η δίαιτα DASH (διατροφική προσέγγιση για την παύση της υπέρτασης) μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική με ένα φάρμακο, όπως διαπίστωσε μία μελέτη. Η διατροφή αυτή, η οποία είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικά τρόφιμα, πέτυχε μια μέση πτώση της πίεσης από 146/85mmHg σε 134/82 μεταξύ των 72 συμμετεχόντων που την ακολούθησαν για οκτώ εβδομάδες (Hypertension, 2001; 38: 155–8).
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό HOLISTIC LIFE
Ο εκδοτικός οίκος ETRA PUBLISHING είναι ένας από τους πιο αξιόλογους εκδοτικούς οίκους στον χώρο της ολιστικής ιατρικής και ολιστικής ζωής. Διαθέτει πληθώρα σπάνιων τίτλων και κάθε βιβλίο είναι μοναδική πηγή γνώσης για κάθε ενδιαφερόμενο και μελετητή της εναλλακτικής και ολιστικής υγείας.
