Μήπως ενώ διαβάζετε αυτό το άρθρο, πειράζετε ή τρώτε τα νύχια σας χωρίς να το σκεφτείτε; Νέες έρευνες του Πανεπιστημίου University of Montreal υποδεικνύουν ότι τέτοιου είδους ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές υποδηλώνουν πολλά περισσότερα πράγματα για την προσωπικότητά σας απ’όσα πιστεύετε.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι άνθρωποι που είναι γενικώς ανυπόμονοι ή που βαριούνται ή απογοητεύονται εύκολα, έχουν περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν μια επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά που εστιάζει στο σώμα, όπως το φάγωμα του δέρματος γύρω από τα νύχια ή το φάγωμα των νυχιών ή το τράβηγμα των βλεφαρίδων.
Advertisment
Η μελέτη η οποία δημοσιεύτηκε στο τεύχος του Μαρτίου του επιστημονικού περιοδικού Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, εστιάζει στην τελειομανία ως χαρακτηριστικό το οποίο μπορεί να ευθύνεται για περισσότερες βλάβες απ’όσες πιστεύει πολύς κόσμος. «Πιστεύουμε ότι άνθρωποι με επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές μπορεί να είναι τελειομανείς, υπό την έννοια ότι δεν μπορούν να χαλαρώσουν και να φέρουν εις πέρας μια δουλειά με φυσιολογικούς ρυθμούς», δήλωσε στον τύπο ο Δρ. Kieron O’Connor, καθηγητής ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου και επικεφαλής ερευνητής. «Γι’αυτό και είναι επιρρεπείς στην απογοήτευση, την ανυπομονησία και το αίσθημα του ανικανοποίητου όταν δεν εκπληρώνουν τους στόχους τους. Επιπλέον, βιώνουν υψηλά επίπεδα ανίας.
Στη μελέτη συμμετείχαν 48 άτομα εκ των οποίων τα μισά επεδείκνυαν τακτικά τέτοιου είδους συμπεριφορές. Οι υπόλοιποι συμμετέχοντες που δεν είχαν τέτοιες συμπεριφορές αξιοποιήθηκαν ως ομάδα ελέγχο. Οι συμμετέχοντες ερωτήθηκαν κατά πόσο βιώνουν συναισθήματα όπως ανία, θυμό, ενοχή, ευερεθιστότητα και άγχος. Στη συνέχεια, κάθε συμμετέχοντας εκτέθηκε σε υποθετικές καταστάσεις σχεδιασμένες να προκαλέσουν συγκεκριμένα συναισθήματα (συμπεριλαμβανομένων χαλάρωσης, άγχους, σύγχυσης και ανίας). Για παράδειγμα, στο σενάριο της ανίας, το άτομο το άφησαν μόνο του σε ένα δωμάτιο για έξι λεπτά.
Οι συμμετέχοντες με ιστορικό νευρικότητας σημείωσαν μεγαλύτερη τάση να εμπλακούν σε σωματικές ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές όταν ένιωθαν αγχωμένοι και νευρικοί. Αλλά όπως δήλωσαν και οι ίδιοι, δεν ένιωθαν αυτή την ανάγκη κατά τη χαλάρωση. Σε περίπτωση που τρώτε τα νύχια σας μια στο τόσο, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε αφού προφανώς δεν κάνετε κάτι κακό. Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τέτοιες συμπεριφορές εξυπηρετούν έναν προσωρινό σκοπό σε περιπτώσεις που δεν μπορούμε να εκφράσουμε την ενεργητικότητά μας πιο παραγωγικά.
Advertisment
«Οι θετικές επιδράσεις αυτών των συνηθειών συμπεριλαμβάνουν τη διέγερση, ενώ αποτελεί μια (δυσπροσαρμοστική) μέθοδο ρύθμισης των συναισθημάτων», σημειώνει ο O’Connor μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στην εφημερίδα The Huffington Post. «Κατά βάση η νευρικότητα και η ανυπομονησία πυροδοτούν τη συμπεριφορά ώστε αυτές οι πράξεις να λειτουργούν ως υποκατάστατα των εποικοδομητικών πράξεων».
Όταν όμως είναι δύσκολο να κοπούν οι συνήθειες και παρεμβαίνουν στην καθημερινότητα, τότε γίνονται διαταραχή. Για παράδειγμα, η ηθοποιός Olivia Munn μίλησε ανοιχτά για το πόσο πασχίζει με την τριχοτιλλομανία, μια αγχώδη διαταραχή που χαρακτηρίζεται από το ψυχαναγκαστικό τράβηγμα των βλεφαρίδων. «Δεν τρώω τα νύχια μου αλλά ξεριζώνω τις βλεφαρίδες μου», δήλωσε η ίδια στην εφημερίδα New York Daily News το 2012. «Δεν πονάει αλλά είναι τρομερά ενοχλητικό».
Οπότε πως μπορούν να γιατρευτούν αυτές οι συμπεριφορές; Σύμφωνα με τον O’Connor, προς το παρόν υπάρχουν δυο επιλογές, είτε μέσω της συμπεριφοριστικής θεραπείας η οποία περιλαμβάνει την αντικατάσταση της συνήθειας με μια εποικοδομητική πράξη, είτε μέσω μιας διαφορετικής προσέγγισης που εστιάζει σε βαθύτερους παράγοντες που προκαλούν ένταση όπως είναι η τελειομανία ή άλλες αρνητικές σκέψεις.
«Αναζητούμε όλες τις σκέψεις και συμπεριφορές που είναι παρούσες σε καταστάσεις υψηλής επικινδυνότητας για την εκδήλωση της συνήθειας και τις μεταβάλλουμε μέσω γνωσιακής θεραπείας σε όμοιες σκέψεις αλλά χαμηλού ρίσκου επικινδυνότητας», λέει ο O’Connor στην εφημερίδα HuffPost. «Δεν στοχεύουμε στην συνήθεια άμεσα ώστε το άτομο να μην χρειαστεί να μάθει ανταγωνιστικές αντιδράσεις για την αντικατάσταση της συνήθειας».
