Τεχνικές διαχείρισης θυμού για τα παιδιά

Απόσπασμα από κείμενο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ανοιχτό Σχολείο» (4-6/2009). Πρωτότυπος τίτλος: «Τεχνικές διαχείρισης θυμού για παιδιά (μια μικρή προσπάθεια προσέγγισης ενός μεγάλου θέματος)»

Όπως όλα τα συναισθήματα, έτσι και ο θυμός, όταν καταπιέζεται διογκώνεται. Ο διογκωμένος θυ­μός μπορεί να ξεσπάσει με μικρή σχετικά αφορμή και με δυσανάλογο (της αφορμής) μέγεθος.

Advertisment

Η ελεγχόμενη απελευθέρωση του θυμού:

α) μειώνει τις πιθανότητες εκδήλωσης επιθετικής συμπεριφοράς και

β) μας επιτρέπει να σκεφτόμαστε πιο καθαρά.

Advertisment

Για τα παιδιά είναι πιο δύσκολο να καταλάβουν τα αρνητικά τους συναισθήματα και να τα εκφρά­σουν με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο. Έτσι μπορούν πιο εύκολα να καταφύγουν σε λεκτική ή φυσική κακοποίηση, σε περιφρόνηση/απομόνωση, ακόμη και σε αυτοτιμωρητικές συμπεριφορές (αυτο­τραυματισμός, άρνηση τροφής κ.ά.). Μπορούν επίσης να παρουσιάσουν αντικοινωνική συμπεριφο­ρά αντιδρώντας σε κανόνες, αποφεύγοντας συναναστροφές και μειώνοντας τις σχολικές τους επι­δόσεις.

Πώς μπορούμε να τα βοηθήσουμε:

1. Μιλάμε μαζί τους για τα συναισθήματα που βιώνουν και τα υποστηρίζουμε στην προσπάθειά τους να τα κατανοήσουν. Είναι σημαντικό να απενοχοποιήσουμε τα συναισθήματα. Κανείς δεν είναι υπεύ­θυνος γι’ αυτά που νιώθει, μόνο για το πώς τα διαχειρίζεται. Αυτό είναι ανάγκη να το πιστέψουμε πρώτα εμείς και μετά να το περάσουμε και στα παιδιά.

2. Μένουμε κοντά στο παιδί καθώς προσπαθεί να καταλάβει τον θυμό του και να «δουλέψει» μαζί του. Δίνουμε το μήνυμα πως είμαστε παρόντες, πως δεν το απορρίπτουμε, πως δεν το αγαπούμε μόνο όταν είναι «καλό παιδί».

3. Βοηθούμε το παιδί να εκφράσει με θετικό τρόπο τον θυμό του. Του μαθαίνουμε να λέει «με εξορ­γίζει όταν ο φίλος μου…» (κάνει ή λέει κάτι) και όχι «μισώ τον φίλο μου». Έτσι αρχίζει να κατανο­εί τα συναισθήματα και τις ανάγκες του και αποφεύγει τις προσωποποιήσεις και τις προβολές.

4. Εμποδίζουμε τη διόγκωση του θυμού του. Δίνουμε μη επιθετικές διεξόδους, όπως τη δυνατότητα φυσικής εκτόνωσης (τρέξιμο, φωνές), έντονου παιχνιδιού (π.χ. μαξιλαρομαχία) κτλ. Χρήσιμες μπο­ρεί να αποδειχθούν και τεχνικές όπως η καταγραφή των αρνητικών συναισθημάτων σε χαρτί και μετά καταστροφή του χαρτιού ή η εκτόνωση μέσω ζωγραφικής.

5. Γινόμαστε εμείς ένα καλό παράδειγμα διαχείρισης του θυμού μας.

Τέλος, η διαχείριση θυμού δεν πρέπει να εφαρμόζεται όταν γίνονται τα ξεσπάσματα, αλλά να είναι μέρος της διαπαιδαγώγησης των παιδιών.