Το φαινόμενο της παιδικής κακοποίησης πρόκειται για ένα ζήτημα, οι συνέπειες του οποίου έχουν διάρκεια και επηρεάζουν και τη μετέπειτα ζωή του παιδιού, μετατρέποντάς το σε έναν ενήλικα που αντιμετωπίζει δυσκολίες σε διάφορες σημαντικές πτυχές της ζωής του. Δημιουργεί άτομα με έντονα προβλήματα στις προσωπικές τους σχέσεις, τα οποία δυσκολεύονται να αγαπήσουν και να εμπιστευτούν, έχουν τάση προς καταχρήσεις, εμφανίζουν αγχώδεις διαταραχές, προβλήματα προσαρμοστικότητας και κατάθλιψη. Επίσης, οι άνθρωποι που υπέστησαν κακοποίηση όταν ήταν παιδιά ενδέχεται να προβούν οι ίδιοι σε κακοποίηση παιδιών όταν ενηλικιωθούν.
Σε προηγούμενο άρθρο είχαμε δει και τη συγκλονιστική φωτογραφία, που έκανε το γύρο του κόσμου, με τη διαφορά της εγκεφαλικής ανάπτυξης των παιδιών που έχουν υποστεί κακοποίηση και αυτών που μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον γεμάτο αγάπη.
Advertisment
Τώρα, μια άλλη μελέτη προχωράει ακόμα πιο πέρα
Μια στοργική μητέρα δεν μπορεί να υπερνικήσει το άγχος και την επιθετικότητα που προκαλούνται στο παιδί από τη σωματική τιμωρία και η κατά τα άλλα θερμή συμπεριφορά της μπορεί να κάνει τα πράγματα χειρότερα, σύμφωνα με μια έρευνα του Duke University που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology.
«Αν πιστεύετε ότι μπορείτε να ταρακουνάτε το παιδί σας ή να το χαστουκίζετε και μετά να εξομαλύνετε την κατάσταση σταδιακά πνίγοντάς το με αγάπη κάνετε λάθος» έγραψε η ερευνήτρια Jennifer E. Lansford στο Child and Family Blog. Η Lansford είναι ερευνήτρια καθηγήτρια στο ινστιτούτο έρευνας Κοινωνικών Επιστημών του Duke University. «Το να είναι κάποιος γονιός πολύ γλυκός απέναντι σε ένα παιδί που το έχει χτυπήσει κατά αυτόν τον τρόπο σπάνια βελτιώνει την κατάσταση. Στην πραγματικότητα κάνει το παιδί περισσότερο, όχι λιγότερο, αγχώδες».
Advertisment
Το blog αυτό είναι ένα συνεργατικό project του Future of Children του Princeton University και του Applied Developmental Psychology Research Group στο University του Cambridge. Η Lansford ονομάζει αυτή τη διαπίστωση «ένα από τα πολλά ανησυχητικά ευρήματα» στην συνεργατική έρευνα για την σωματική τιμωρία. Οι ερευνητές πήραν συνέντευξη από περισσότερα από 1000 παιδιά και τις μητέρες τους κάνοντας ερωτήσεις για τη σωματική τιμωρία καθώς και για την αγχώδη ή /και επιθετική συμπεριφορά από την πλευρά των παιδιών.
Ανακάλυψαν ότι ενώ η μητρική τρυφερότητα μπορεί να μειώσει την επίδραση των «χαμηλών βαθμίδων» σωματικής τιμωρίας στα παιδιά ηλικίας 8-10 ετών, το άγχος και η επιθετικότητα παραμένουν- απλώς όχι σε τόσο μεγάλο βαθμό. Σίγουρα, δεν ελαττώνει τις αρνητικές επιπτώσεις της σκληρότερης σωματικής τιμωρίας. Η Lansford είπε ότι σε χώρες με πιο αυταρχικό είδος γονεϊκότητας, πχ Κένυα ή Κολομβία, η επίδραση της σωματικής τιμωρίας είναι μικρότερη στα παιδιά σε σχέση με τις άλλες χώρες.
«Γενικά, το παιδικό άγχος γίνεται πιο έντονο όταν οι γονείς είναι στοργικοί και ταυτόχρονα χρησιμοποιούν σωματική τιμωρία» έγραψε. Οι ερευνητές δεν είναι σίγουροι τι προκαλεί αυτό το αποτέλεσμα αλλά όπως ισχυρίζεται η ίδια μπορεί να είναι «πολύ αποπροσανατολιστικό και να προκαλεί σύγχυση στο παιδί το να δέχεται αγάπη και ξύλο από τους γονείς του». Οι πιο σκληρές σωματικές τιμωρίες οδηγούν σε μεγαλύτερου βαθμού άγχος και επιθετικότητα, είπε, προσθέτοντας ότι 43 χώρες απαγόρευσαν δια νόμου τη σωματική τιμωρία.
«Είναι πολύ πιο εποικοδομητικό να μη χρησιμοποιείται σωματική πειθαρχία και εμπεριέχει σαφώς λιγότερους κινδύνους» είπε πρόσφατα η Janet Lansbury, μια εκπαιδεύτρια γονιών από το Los Angeles στο Deseret News. «Πειθαρχία σημαίνει να διδάσκεις, όχι να τιμωρείς». «Η πειθαρχία είναι μια αρκετά «δύσβατη περιοχή», αλλά οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι υπάρχει μια ποικιλία τρόπων που δεν περιλαμβάνουν σωματική τιμωρία ώστε το παιδί να υιοθετήσει συμπεριφορές που οδηγούν σε ουσιαστική μάθηση. Οι τεχνικές βασίζονται στην ηλικία του παιδιού και στο θέμα που τίθεται προς επίλυση.
Τα είδη γονεϊκότητας είναι βασισμένα στον τρόπο που ο γονιός αποφασίζει να διδάξει. Σύμφωνα με το Psychology Today, οι αυταρχικοί γονείς βλέπουν ως κύριο στόχο της διαπαιδαγώγησής τους να κάμψουν τη θέληση του παιδιού απέναντι σε κάθε είδος αρχής- τον γονιό, την εκκλησία,τον δάσκαλο».
Όταν χτυπάς το παιδί σου και μετά το αγκαλιάζεις το κάνεις για να ηρεμήσεις τις τύψεις σου και όχι για το καλό του παιδιού. Όταν το τιμωρείς σωματικά είτε είσαι τρυφερός-η είτε όχι, το κακοποιείς. Αυτή είναι η αλήθεια. Η συγκεκριμένη έρευνα ρίχνει φως σε μια άκρως προβληματική αντίληψη της έννοιας της αγάπης από την πλευρά των γονιών.
Στην Ελλάδα το ξύλο και η υπερπροστατευτικότητα σε συνδυασμό με την θεώρηση της οικογένειας ως ιερού θεσμού κρύβει μια στρεβλή θεώρηση του παιδιού ως ιδιοκτησίας των γονιών, μια στρεβλή θεώρηση της αγάπης ως δεδομένης απλά και μόνο λόγω οικογενειακών δεσμών (χωρίς να είναι απαραίτητη η ύπαρξη σεβασμού στην προσωπικότητα του άλλου) και γεννάει προσωπικότητες που καταστρέφουν ή αυτοκαταστρέφονται.
Είναι καιρός να απομακρυνθούμε από τα κατάλοιπα της πατροπαράδοτης οικογένειας και να είμαστε συνοδοιπόροι στο μεγάλωμα του παιδιού, χωρίς τιμωρίες, χωρίς βία, χωρίς στόχο την πειθαρχία, αλλά την μάθηση που προκύπτει όταν το παιδί μαθαίνει αβίαστα από το παράδειγμά μας και από την κοινωνικοποίησή του και όχι από την επιβολή.
