Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς, MD
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Universita’ degli Studi di Napoli, Federico II
Πρόεδρος του European Institute of Nutritional Medicine, E.I.Nu.M
Η πρόσληψη των θρεπτικών συστατικών, βιταμινών και άλλων στοιχείων σε επάρκεια μέσα από μια ισορροπημένη διατροφή είναι ένας από τους μεγαλύτερους και πιο διαδεδομένους μύθους σχετικά με την διατροφή και την υγεία.
Advertisment
Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να βελτιώσουν ή να διατηρήσουν την υγεία τους μέσα από σωστές διατροφικές επιλογές χωρίς τα επιθυμητά αποτελέσματα. Σίγουρα η σωστή διατροφή είναι ζωτικής σημασίας, δυστυχώς όμως σήμερα αυτό δεν είναι αρκετό. Ας δούμε όμως γιατί.
Ο Bruce Ames, καθηγητής στο Berkeley University of California, είναι ένας από τους κορυφαίους και πιο αναγνωρισμένους ερευνητές παγκόσμια στη δημόσια υγεία. Οι έρευνες του στη διατροφή και το μεταβολισμό έχουν συμβάλει τα μέγιστα στη σύγχρονη διαμόρφωση των επιστημών της ιατρικής και της διατροφολογίας.
Η πιο σημαντική κατά την άποψη μου συνεισφορά του κορυφαίου αυτού ερευνητή αφορά στην “Θεωρία της Διαλογής των Μικροθρεπτικών Συστατικών στον Ανθρώπινο Οργανισμό” (Triage Theory), την οποία δημοσίευσε για πρώτη φορά στο επιστημονικό περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS) το 2006.
Advertisment
Ο Bruce Ames παρατήρησε και αργότερα απέδειξε με επόμενες δημοσιεύσεις, ότι ο ανθρώπινος οργανισμός λειτουργεί βάση ενός συστήματος όπου διανέμει και χρησιμοποιεί τα μικρο-θρεπτικά συστατικά (40 περίπου βασικά συστατικά όπως οι βιταμίνες, τα μεταλλικά στοιχεία, αμινοξέα και τα λιπαρά οξέα ω3-ω6 και ω9) που έχει στη διάθεση του, με βάση τις ανάγκες που αφορούν την άμεση επιβίωση εις βάρος λειτουργιών που αφορούν λιγότερο επείγουσες διαδικασίες.
Όταν η Λύση Ανάγκης γίνεται Μόνιμη Βάση Λειτουργία
Σε μια κατάσταση ξαφνικού κινδύνου που το σώμα μας χρειάζεται για παράδειγμα ασβέστιο, ώστε να απελευθερώσει άμεσα ενέργεια, αποσύρει ασβέστιο από τα οστά και το προωθεί στο εσωτερικό των κυττάρων (μιτοχόνδρια) όπου χρησιμοποιείται ως εναλλακτικός μηχανισμός παραγωγής ενέργειας. Όταν αυτή η διαδικασία ενεργοποιείται σποραδικά και το σώμα έχει άφθονο ασβέστιο στη διάθεση του, καταφέρνει έτσι να αντεπεξέλθει σε μια απρόσμενα δύσκολη κατάσταση και αποκαθιστά το έλλειμμα στη πρώτη ευκαιρία.
Αν όμως ο εναλλακτικός μηχανισμός παραγωγής ενέργειας χρησιμοποιείται συνεχόμενα και όχι ως εναλλακτική λύση σε έκτακτες καταστάσεις, αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη σταθερή μείωση της περιεκτικότητας των οστών σε ασβέστιο (οστεοπόρωση) και την αυξημένη εναπόθεση ασβεστίου στο εσωτερικό των κυττάρων (αρτηριοσκλήρυνση, αρθρίτιδες, ασβεστώσεις).
Οι σταδιακές αλλαγές και βλάβες που αθροίζονται ως αποτέλεσμα των χρόνιων ελλείψεων, αυξάνουν τον κίνδυνο για νόσο και το ρυθμό γήρανσης.
Νόσος και Γήρας Μπορούν να Προληφθούν
Οι επιπτώσεις της συγκεκριμένης θεωρίας στη δημόσια υγεία είναι τεράστιες. Η φυσιολογική λειτουργία βασικών μεταβολικών οδών αλλοιώνεται λόγω της ανεπάρκειας σε βασικά μικροθρεπτικά συστατικά. αυτό όμως συνεπάγεται ότι νοσήματα που συνδέονται με το γήρας μπορούν εύκολα να προληφθούν εξασφαλίζοντας στον οργανισμό μια επαρκή παροχή σε βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, λιπαρά οξέα και αμινοξέα.
Το ανθρώπινο σώμα ως μια μηχανή εσωτερικής καύσης χρειάζεται συγκεκριμένα συστατικά ώστε να λειτουργήσει σύμφωνα με τις προδιαγραφές της.
Ακούμε συνεχώς ότι μέσα από μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί το σώμα μας να λάβει όλες τις βιταμίνες και τα συστατικά που χρειάζεται για να λειτουργήσει σωστά. Αυτό μπορεί να ίσχυε μέχρι και πενήντα ή εκατό χρόνια πριν, δεν ισχύει όμως σήμερα και αυτό είναι πλέον τεκμηριωμένο επιστημονικό γεγονός. Η σύγχρονη διατροφή δεν μπορεί να καλύψει, όχι τα ιδανικά επίπεδα σε θρεπτικές ουσίες, αλλά ούτε καν τις ελάχιστα απαραίτητες ποσότητες σε βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία, όπως αυτά προτείνονται μέσα από τις Συνιστώμενες Ημερήσιες Δόσεις.
Οι ασθένειες, η υγεία, η λειτουργία του οργανισμού και οι πληθώρα θεραπειών συνθέτουν μια ιδιαίτερα περίπλοκη εικόνα. Όσο όμως πιο πολύπλοκη φαντάζει μια κατάσταση τόσο μικρότερη είναι και η κατανόηση που έχουμε γι’ αυτήν. Όταν υπάρχει πραγματική κατανόηση τα πράγματα φαίνονται απλά και προφανή.
Ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα όμως, τόσο για την επιστήμη όσο και για τον άνθρωπο είναι η παρατήρηση του προφανούς. Θεωρώ ότι οι θεμελιώδης ανακαλύψεις στο θέμα της υγείας και της διατροφής έχουν ήδη γίνει και η υποχρέωση μας έγκειται μόνο στην εφαρμογή τους.
Η ευφυΐα και η κληρονομιά του Πατέρα της Ιατρικής Επιστήμης Ιπποκράτη, περιέχεται σε δύο φράσης που περικλείουν μέσα τους την υπόσταση της ίδιας της Ιατρικής. “Οφελείν ή μη βλάπτειν” και “H τροφή σου το φάρμακο σου.”
Δεν αρρωσταίνει κανείς από εμάς γιατί έχει χαμηλά επίπεδα ασπιρίνης στο αίμα του. Αρρωσταίνουμε όμως όταν λείπουν τα βασικά συστατικά για τη διατήρηση της ζωής από τον οργανισμό μας.
Ανεπάρκειες σε Μικροθρεπτικά και Μεταβολικές Διαταραχές
Μαγνήσιο: βλάβη στο DNA, καρκίνος του εντέρου
Φολικό οξύ: βλάβη σε επίπεδο χρωμοσωμάτων, καρκίνος του παχέος εντέρου
Βιταμίνη D: πολυάριθμες μορφές καρκίνου, έκπτωση νοητικών λειτουργιών
Ψευδάργυρος: καρκίνος στον οισοφάγο
Κάλιο: καρδιολογικά νοσήματα
Βιταμίνη Κ: οστεοπόρωση, αντίσταση στην ινσουλίνη
Σελήνιο: εγκεφαλικό επεισόδιο, θρόμβωση, καρδιολογικά νοσήματα, προσβολή από ιώσεις
Σίδηρος: διαταραχές της ανάπτυξης στα παιδιά
* B. N. Ames “Diet for Heath and Longevity” Dec. 2010
Μπορούμε λοιπόν να αρρωστήσουμε:
Είτε οξέως, όπως από κάποια ίωση,
Είτε μετά από μεγάλα χρονικά διαστήματα όπου το σώμα μας συσσώρευσε ελλείμματα και δυσλειτουργίες.
Στη πρώτη περίπτωση αρκεί να ξεκουραστούμε να φάμε καλά και αν τα συμπτώματα είναι έντονα ή απειλούν τη ζωή μας να τα ελέγξουμε μέσα από την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Συνήθως η όλη διαδικασία μπορεί να διαρκέσει από λίγες ημέρες έως λίγες εβδομάδες.
Στη δεύτερη όμως περίπτωση η νόσος επέρχεται μετά από χρόνια συσσώρευσης ελλείψεων και βλαβών όπου δεν μας είναι εύκολο να συνδέσουμε την πραγματική αιτία με το πρόβλημα. Για να επιτύχουμε όμως πραγματική και πλήρη ίαση δεν αρκεί πλέον η ξεκούραση και το καλό φαγητό, θα πρέπει να δώσουμε στο σώμα και τα συστατικά που χρειάζεται για να λειτουργήσει σωστά. Σε αυτές τι περιπτώσεις είναι πολλές φορές απαραίτητη η διενέργεια εξετάσεων που θα εντοπίσουν τις ακριβείς ανάγκες και θα βοηθήσουν και το γιατρό και τον ασθενή σε μια πιο άμεση και αποτελεσματική αποθεραπεία.
Πρόληψη
Σύμφωνα με την πρόσφατη βιβλιογραφία το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, δεν καταφέρνει να προσλάβει ούτε τις ελάχιστες συνιστώμενες ποσότητες θρεπτικών συστατικών.
Και ενώ δεκαετίες προσπαθειών για τη βελτίωση της δημόσιας υγείας δεν έχουν καταφέρει να βελτιώσουν τις διατροφικές συνήθειες σε ευρεία κλίμακα, συσσωρεύονται συνεχώς όλο και περισσότερα στοιχεία που ενισχύουν ότι η συμπληρωματική λήψη μιας πολυβιταμίνης ή συνδυασμοί βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων μειώνουν την επίπτωση των χρονίων νοσημάτων του καρκίνου, νοσημάτων της καρδιάς και βελτιώνουν μακροπρόθεσμα την υγεία.
Με βάση την κλινική μου εμπειρία στον τομέα της Διατροφικής Ιατρικής, μπορώ να πω ότι σε βιοχημικό επίπεδο, οι τρεις κύριες παρεμβάσεις που συμβάλλουν στην υγεία και αφορούν στο τρόπο ζωής είναι: η διατροφή, η πρόσληψη των απαραίτητων συμπληρωμάτων και η άσκηση. Η συμβολή των παρεμβάσεων αυτών μπορεί να αποδοθεί ως εξής: διατροφή 40%, συμπληρώματα διατροφής 40%, φυσική άσκηση 20%.
Σε επίπεδο πρόληψης πέρα από την καλή διατροφή και την άσκηση, η χρήση μιας πολυβιταμίνης που παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, αμινοξέα και φυτικά εκχυλίσματα φαίνεται να είναι μια οικονομική, εφικτή και αποτελεσματική λύση που συνιστώ ανεπιφύλακτα.[toggle title=”Πηγές”]
www.pnas.org/content/103/47/17589.full.pdf
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19692494
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23595672
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22279208
www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3513836
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19594962
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22142665
[/toggle]
Πρόεδρος του European Institute of Nutritional Medicine, E.I.Nu.M
Ο Dr. Τσουκαλάς είναι γιατρός, ερευνητής, διδάκτορας, συγγραφέας και πρωτοπόρος στην εφαρμογή της Μεταβολομικής Ιατρικής στα χρόνια και αυτοάνοσα νοσήματα. Είναι συγγραφέας του βιβλίου "Πως να ζήσετε 150 Χρόνια με Υγεία".
- Η δράση της τελομεράσης στην εγκυμοσύνη και στη γονιμότητα - 25 Σεπτεμβρίου 2016
- Η Ιατρική αλλάζει, εμείς; - 19 Σεπτεμβρίου 2016
- Ο μύθος καταρρίπτεται: Τα υγιεινά λιπαρά της μεσογειακής διατροφής δεν παχαίνουν - 29 Ιουνίου 2016
