Της Λήδας Πασαλή, Κλινική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
«Κόκκινη κλωστή δεμένη,
στην ανέμη τυλιγμένη,
δως της κλότσο να γυρίσει,
παραμύθι ν’ αρχινήσει».
Advertisment
Πρίγκιπες, νεράιδες, μάγοι, ζωάκια που μιλούν και έχουν κάθε λογής περιπέτειες, αστεράκια τις νύχτες να συνομιλούν με τους ανθρώπους, άπειροι φανταστικοί κόσμοι να συνοδεύουν το παιδί στην πορεία του προς την ενηλικίωση. Δύσκολη πορεία, γεμάτη εκπλήξεις, τα πάντα κάπως ακαθόριστα και αινιγματικά, συναισθήματα, σκέψεις, παρατηρήσεις, όλα πρωτόγνωρα μα και μαγικά για το παιδί.
Και κάπου εκεί πλάι του εμείς, οι γονείς να του βαστάμε το χέρι, να το εμπνέουμε ν’ ανακαλύπτει τον τρόπο και την δύναμη ν’ αντέχει, να μαθαίνει, να εξελίσσεται, να μεταμορφώνεται. Βρίσκουμε κάπου το κουράγιο και την θέληση μέσα στα άγχη και στις απαιτήσεις της πραγματικότητας που βιώνουμε, να πάρουμε ένα βιβλίο στα χέρια μας, ένα παιδικό παραμύθι, όποιο εμάς μας ταιριάζει για αρχή, ν’ ανακαλύψουμε αν μιλάει στην ψυχή του παιδιού μας, όπως συχνά μιλούν τα παραμύθια την αέναη γλώσσα της ψυχής.
Στην αρχή δυσκολευόμαστε, ίσως το εξιστορούμε πεζά, διεκπαιρεωτικά. Πόσο εύκολο είναι ν’ αφεθούμε ξαφνικά και να γίνουμε δημιουργικοί, ν’ αποτυπώσουμε το συναίσθημα και να το συνδέσουμε με το παραμύθι που έχουμε μπροστά μας; Μα προσπάθεια με την προσπάθεια, μέρα με την μέρα όλο και πιο πολύ γινόμαστε εμείς ο δίαυλος μεταξύ του παιδιού και της πραγματικότητας του παραμυθιού που όμοιο με όνειρο μοιάζει έτσι όπως βρίθει από συμβολισμούς.
Advertisment
Ένα παραμύθι, πράξη αγάπης, χείρα βοηθείας να εμπνευστεί το παιδί τις λύσεις στις εσωτερικές τους συγκρούσεις, στις εντάσεις του, να ενωποιήσει τα αντίθετα μέσα του που όλοι τα εμπεριέχουμε, το καλό και το κακό, το αληθινό και το ψεύτικο και όλα τα υπόλοιπα. Το παιδί μέσω ταυτίσεων με τον ήρωα του παραμυθιού ο οποίος μπλέκει, μάχεται, προσπαθεί και στο τέλος έρχεται η λύτρωση, η λύση, απαντήσεις ασυνείδητα παίρνει τις οποίες προσαρμόζει με βάση αυτό που είναι και έτσι, τον ίδιο και τον κόσμο γνωρίζει και ποια μπορεί η δική του θέση εκεί να είναι αναγνωρίζει.
Το παιδί είναι ο καθοδηγητής μας στο τι και πότε χρειάζεται το κάθε διαφορετικό παραμύθι. Εμείς αν θέλουμε να δοκιμάζουμε μπορούμε να του προτείνουμε διάφορα παραμύθια και όσο πιο συχνά τόσο πιο καλά και κάθε μέρα ακόμα καλύτερα αν έρχεται αυτή η τόσο σημαντική πνευματική τροφή. Μετά γίνεται μέρος της καθημερινότητάς μας, μια συνεχής πηγή έμπνευσης που τόσα έχει να πει στο παιδί ανάλογα με την συναισθηματική του κατάσταση και ένα αντίδοτο σε όλα όσα το κατακλύζουν εσωτερικά αλλά και σε όλους τους εξωγενείς παράγοντες, την κυριαρχία της αυτοματοποιημένης πραγματικότητας και την απομάκρυνση από την φύση. Το παραμύθι, την φαντασία του παιδιού αναπτύσσει, το ταξιδεύει κοντά στην φύση όλη, σε ότι είναι αληθινά υπαρκτό, ζωντανό, ανθρώπινο και συλλογικό δίνοντάς του πρόσβαση σε κοσμικές αλήθειες.
«Καθένας κλείνει κάποτε μέσα του ένα ποιητή που πεθαίνει νέος» και το παιδί αυτός ο «νέος» ακούοντας το παραμύθι δημιουργεί μέσα του εικόνες, το συμπληρώνει και έτσι μαθαίνει ν’ ασκεί κριτική για το σύμπαν, για την ζωή και αν αυτό καλά το κρατεί μέσα του τότε αυτός ο «πρώτος ποιητής» «ζωντανός» θα είναι ακόμα και όταν τον δρόμο της ενηλικίωσης καταφέρει να πάρει αφού δεν ενηλικιωνόμαστε πάντα, ενίοτε παραμένουμε σε μια κατάσταση εφηβική για καιρό όντας μπλοκαρισμένοι.
Το παραμύθι μέσα απ’ όλα τα νοήματά του με τα ηθικά διδάγματα και τα ζεύγη των αντιθέτων όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, εκπαιδεύει το παιδί να επιθυμεί να γίνει ένας πραγματικός άνθρωπος με αγάπη για τον ίδιο, τους άλλους, τα ζώα και την φύση, το οποίο δεν θα πηγάζει από τους κοινωνικούς καθωσπρεπισμούς αλλά από μια επιθυμία της ψυχής του. Είναι ένα παραμύθι που είναι μια πράξη ανθρώπινη, ζωντανή αφού εμείς οι γονείς το μεταφέρουμε στο παιδί. Εκεί πλάι μας το παιδί βλέπει εμάς να αφηγούμαστε, να κάνουμε εκφράσεις και κινήσεις, παρατηρεί, νιώθει ασφάλεια, διδάσκεται για τα τόσα της ζωής μέσα από μια γλώσσα σχεδιασμένη για το ίδιο και ο δεσμός μας μαζί του γίνεται πιο ισχυρός.
Και αν δε, του αφηγούμαστε ιστορίες από την δική μας παιδική ηλικία, τότε αυτός ο δεσμός ισχυροποιείται, μας γνωρίζει καλύτερα και το βοηθάμε να μας φανταστεί σαν παιδιά που τόσο δυσκολεύονται να το κάνουν. Ετσι, ταυτιζόμενο μαζί μας, ίσως του δώσουμε το έναυσμα να βρει τις απαντήσεις σε δικά του δύσκολα θέματα μέσα από τον τρόπο που εμείς ως παιδιά είχαμε αντιμετωπίσει μια κατάσταση και επιπλέον θα κατανοήσει ότι μπορούμε να το συναισθανθούμε, ότι κατανοούμε πόσο μεγάλος φαντάζει στα μάτια του ο κόσμος.
Τι πιο δημιουργικό και αληθινό από το να καταφέρνουμε καθημερινά να ταξιδεύουμε, ενήλικοι και παιδιά, μέσω της μαγείας του παραμυθιού σε κόσμους που όμως σοφία κρύβουν αφού την γλώσσα της ψυχής να μιλούν μπορούν! Μικρά πραγματάκια με μεγάλη αγάπη μέσα, πνοή να δημιουργούν μέσα στην παιδική ψυχή μα και στην δική μας!
