Του Δημήτρη Μιχελουδάκη
Το «καφεδάκι» με τον Μωυσή τελείωσε με ένα ερωτηματικό: Γιατί γράφει κανείς; Ή γιατί να γράφει κανείς; Ή σε τι ωφελεί; (Χρησιμοθηρικά το τελευταίο, αλλά ας μου επιτραπεί η σκληρότητα της λέξης.)
Advertisment
Η Μάγια Αγγέλου μας λέει ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη αγωνία από το να έχεις μέσα σου μια ιστορία ανείπωτη. Την ιστορία αυτή ο πατήρ του Φάουστ μας τη διηγείται αποσπασματικά: «Όλα όσα έχω δημοσιεύσει, δεν είναι παρά αποσπάσματα από μια μεγαλύτερη εξομολόγηση» (Γκαίτε).
Ο Ξενόπουλος εν αντιθέσει με τον ορισμό του Ζολά, παρατηρεί πως στα έργα του εκλέγει και αναδεικνύει τα μέρη, που του αρέσουν περισσότερο, από την αληθινή ιστορία (τη ζωή), που «αντιγράφει» και τα χρωματίζει ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του, ώστε να αποτυπωθεί η σφραγίδα της αντίληψής του. Τα έργα αυτά δεν είναι la nature vu a travers un temperament, παρότι το όλο πόνημα γίνεται χωρίς ο ίδιος να έχει την παραμικρή συνείδηση αυτού.
Ας πάρουμε ως δεδομένο ότι η σκέψη μορφοποιείται στο έργο. Νοηματοδοτείται όταν μοιραστεί με άλλους και διαδραστικά, θα ταξιδεύει επ’ άπειρον, μιας και η συζήτηση μεταξύ συγγραφέα και αναγνώστη είναι η ουσία του μοιράσματος. Αλλιώς ο συγγραφέας μετά την έκλυση της εσωτερικής ορμής, θα μπορούσε κάλλιστα να κάψει τα γραπτά του.
Advertisment
Η δράση πάνω στην σκέψη του, που ταξιδεύει, δεν είναι μονόπλευρη και στείρα, είναι αμφίπλευρη και γόνιμη. Γιατί ο αναγνώστης μέσα από τη δική του ματιά, κάνοντάς την κτήμα του, της δίδει άλλη μορφή. Πριν δεν τη γνώριζε, δεν την “είχε”, τώρα την «έχει».Έχει αποκτήσει σχήμα μέσα του. Σ’ αυτόν τον κόμβο συναντήσεως όλες οι πιθανότητες θα είναι δυνατές, εις το διηνεκές. Τυχαία η ρίμα, κ. Ντελέζ.
Ο πολύς Στάινμπεκ, νομπελίστας και «οργισμένος», έλεγε ότι: «Εννοείται πως οι άνθρωποι ενδιαφέρονται μόνο για τον εαυτό τους, αν η ιστορία δεν αφορά τον ακροατή δε θα την ακούσει». Ακούμε μόνο ιστορίες που μας τσιγκλίζουν, τις υπόλοιπες ή τις απορρίπτουμε ή κάνουμε πως τις ακούμε. Άρα δε φτάνει να στείλει το μήνυμα ο πομπός, πρέπει να είναι και ανοικτός ο δέκτης, για να το λάβει.
Εν κατακλείδι σκοπός της, κατά πολλούς, επίπονης αυτής διαδικασίας είναι το ταξίδι. Το ταξίδι της σκέψης, που απλώνει στο χαρτί ο συγγραφέας και παραλαμβάνει ο αναγνώστης. Μαζί της δίνουν υπόσταση, μαζί της δίνουν και φτερά. Μετά πετάει ελεύθερη. Το πού θα φτάσει κι αν θα φτάσει κάπου τελικά, εξαρτάται από το επίπεδο σύμπνοιας και συνεννόησής της με το σύνολο των «επισκεπτών» στον κόμβο (ή την πυραμίδα, όπως το δει κανείς).
- Είν’ εύκολο το μίσος – μην πας εκεί… - 17 Μαρτίου 2020
- Κρισναμούρτι: Ο μέγας ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής (Μια ανάγνωση) - 8 Μαρτίου 2019
- Σκέψεις περί σχιζοφρένειας - 24 Οκτωβρίου 2016
