Οι γονείς είναι οι καλύτεροι σύμμαχοι ενός παιδιού. Με τα λόγια και την συμπεριφορά τους το βοηθούν να αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και στον κόσμο γύρω του. Υπάρχουν όμως στιγμές που, είτε λόγω έλλειψης προσοχής, είτε λόγω επιπολαιότητας, θυμού, κούρασης, ορισμένες λέξεις και φράσεις, φαινομενικά ακίνδυνες και ειπωμένες με τις καλύτερες προθέσεις, θέτουν σε κίνδυνο την ικανότητα του παιδιού να βασιστεί στις δυνάμεις του και να πιστέψει στον εαυτό του. Γι’αυτόν ακριβώς το λόγο θα πρέπει να αποφεύγονται. Με κάθε δυνατό τρόπο.
1.«Άστο! Δε μπορείς! Θα το κάνω εγώ!»
Advertisment
Ποτέ δεν φρενάρουμε ένα παιδί που προσπαθεί να κάνει κάτι. Είναι σα να το χαρακτηρίζουμε ως ανίκανο και αδέξιο. Το αφήνουμε να το κάνει μόνο του και παρεμβαίνουμε μόνο όταν το ίδιο ζητήσει τη βοήθειά μας.
2.«Ο αδερφός σου/η αδερφή σου/τα άλλα παιδιά συμπεριφέρονται καλά. Εσύ γιατί όχι;»
Κάθε παιδί έχει τη δική του προσωπικότητα, την πορεία του, τα βιώματά του. Σε κανέναν μας δεν αρέσει η σύγκριση με άλλους ανθρώπους, κυρίως όταν αυτή γίνεται με πρόθεση κριτικής. Το παιδί, επομένως, θα πρέπει να εκτιμάται για την μοναδικότητά του, ως οντότητα αυτόνομη και ξεχωριστή.
Advertisment
3.«Είσαι κακό παιδί»
Ο περιορισμός των επιθετικών προσδιορισμών «κακός», «κακή», «κακό» είναι ιδιαίτερα σημαντικός. (Αλήθεια, τι σημαίνει πως ένα παιδί είναι «κακό»;) Έρευνες έχουν δείξει πως ένα παιδί που κατά τη διάρκεια της ζωής του χαρακτηρίζεται με αυτόν τον όρο θα καταλήξει να πιστέψει τον χαρακτηρισμό που του έχει αποδοθεί. Μπροστά σε ένα παιδί που παρουσιάζει συχνά ξεσπάσματα, το πρώτο βήμα που μπορούμε να κάνουμε ως γονείς είναι να περιμένουμε υπομονετικά να σταματήσει. Μόλις ηρεμήσει, κατεβαίνουμε στο ύψος του και κοιτάζοντάς το στα μάτια του ζητάμε, με ήρεμο τόνο φωνής, τους λόγους της συμπεριφοράς του, αιτιολογώντας παράλληλα τη δικής μας άρνηση ή τα συναισθήματα θυμού που ίσως μας προκλήθηκαν.
4.«Εσύ είσαι αγοράκι και πρέπει να κάνεις έτσι» – «Εσύ είσαι κοριτσάκι και πρέπει να συμπεριφέρεσαι έτσι»
Δεν υπάρχουν αρσενικές και θηλυκές συμπεριφορές. Υπάρχουν φυσικές προδιαθέσεις οι οποίες είναι καλό να ενισχύονται κατευθύνοντας τα ενδιαφέροντα του παιδιού σε έναν δρόμο που μπορεί να το κάνει να νοιώσει καλά.
5.«Σταμάτα! Είσαι πλέον μεγάλος/η!»
Μια φράση που η μαμά κι ο μπαμπάς επαναλαμβάνουν στο παιδί, όταν θεωρούν πως εκείνο συμπεριφέρεται με λανθασμένο τρόπο, που δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους. Στην πραγματικότητα, κάθε παιδί είναι μεγάλο ή μικρό ανάλογα με την κατάσταση και τη διάθεση στην οποία βρίσκεται. Φορτώνοντάς του την ευθύνη του “Είσαι πολύ μεγάλος” είναι ένας τρόπος για να το κάνουμε να αισθανθεί ανασφάλεια.
6.«Είσαι χαζός/ή!» – «Είσαι ανόητος/η!»
Δεν υπάρχει πιο ντροπιαστική και προσβλητική φράση για ένα παιδί. Αποφεύγεται και διαγράφεται εντελώς.
7.«Είμαι πολύ απογοητευμένος/η. Περίμενα περισσότερα…»
Όλοι οι γονείς έχουμε κάποιες προσδοκίες από τα παιδιά μας. Είναι ανθρώπινο και απολύτως φυσιολογικό να συμβαίνει. Οι προσδοκίες όμως δεν θα πρέπει να μετατρέπονται σε προσωπικές βλέψεις και αξιώσεις. Κάθε παιδί δίνει ό,τι μπορεί και όλα τα παιδιά θα ήθελαν να κάνουν χαρούμενους τους γονείς τους. Εκεί όπου υπάρχουν δυσκολίες, όπως για παράδειγμα στο σχολείο, είναι στο χέρι της μαμάς και του μπαμπά, με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών, να καταλάβουν πού κρύβεται το πρόβλημα και να παρέμβουν στοχευμένα, οδηγώντας στην καλύτερη δυνατή λύση. Η απογοήτευση από μέρους τους θα φέρει μόνο την αποθάρρυνση του παιδιού και τη μείωση της αυτοεκτίμησής του.
8.«Τόσες θυσίες κάναμε για σένα!»
Άλλη μία τρομερή φράση που μπορεί να πει κάποιος σε ένα παιδί. Του δημιουργεί ενοχές χωρίς να το βοηθάει, ούτε καν στο ελάχιστο, να δώσει περισσότερα.
9.«Είσαι τελευταίος/α. Βιάσου!»
Για τα παιδιά, η έννοια του χρόνου είναι σχετική. Μέχρι να φτάσουν στη σχολική ηλικία δεν γνωρίζουν τι σημαίνει “νωρίς” ή “αργά” και δεν γνωρίζουν την έννοια της έντονης ημέρας. Η βιασύνη και οι φρενήρεις ρυθμοί που τους κληροδοτούμε είναι το αποτέλεσμα μιας γρήγορης κοινωνίας που όλο τρέχει και δεν επιτρέπει σε κανέναν να χάσει χρόνο. Είναι ανώφελο να τους αποδίδουμε ευθύνες που δεν πρέπει να έχουν, ξεφορτώνοντας τη δική μας απογοήτευση επάνω στην επιθυμία τους να απολαύσουν πλήρως την κάθε στιγμή.
10.«Σταμάτα αμέσως!»
Τέτοιου είδους εντολές δε βοηθούν το παιδί να ωριμάσει, παραμόνο εμάς να αποκτήσουμε εκείνη τη στιγμή αυτό που έχουμε ανάγκη. Μπροστά σε μια αρνητική αντίδραση/συμπεριφορά του παιδιού, προσπαθούμε, στο μέτρο του δυνατού, να κατανοήσουμε τους λόγους/αιτίες που την προκάλεσαν και έπειτα να ενεργήσουμε αναλόγως.
Πυραλεμίδου Χρύσα – Κλινική Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου της Bologna
