Όνομα: Δάφνη
Επιστημονική ονομασία: Δάφνη η ευγενής – Laurus nobilis
Advertisment
Οικογένεια: Δαφνοειδών
Άλλα ονόματα: Βαγιά, βάια, δαφνολιά, φυλλάδα, λάβρος,
Περιγραφή
Η δάφνη είναι μια πολυετής πόα που ενδημεί στις μεσογειακές χώρες και στην Ασία. Προτιμά τις υγρές τοποθεσίες και απαιτεί χώμα πλούσιο, άφθονο ήλιο και προστασία από τον άνεμο. Θα τη συναντήσουμε στα δάση ή στα βράχια κοντά στην ακτή. Καλλιεργείται με σπόρους αλλά και ως καλλωπιστικό σε κήπους και για χρήση στη μαγειρική.
Advertisment
Ο κορμός της έχει σκούρο φλοιό. Τα φύλλα της είναι αειθαλή, λογχοειδή, δερματώδη και ελαφρώς κυματιστά στα άκρα και αναδίδουν άρωμα, αν τα τρίψουμε.
Τα άνθη της έχουν ανοιχτοκίτρινο χρώμα και ανθίζουν από το Φεβρουάριο μέχρι τον Απρίλιο σε μικρές συστάδες, στις μασχάλες των φύλλων.
Τα θηλυκά άνθη τα οποία φύονται σε χωριστούς μίσχους, δίνουν μαύρους ποειδείς καρπούς, στο μέγεθος ενός μικρού κερασιού, οι οποίοι έχουν πράσινη, λιπώδη και εξαιρετικά αρωματική σάρκα.
Τα φύλλα της συλλέγονται όλο το χρόνο. Για να έχουμε πάντα φρέσκια δάφνη, είναι καλύτερο να αγοράζουμε μικρά φυτά, τα οποία θα μεταφυτεύουμε την άνοιξη.
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούμε τους καρπούς και τα φύλλα (χωρίς τους μίσχους). Ο πολλαπλασιασμός γίνεται εύκολα, με σπόρους, παραφυάδες και εμβολιασμό.
Υπάρχουν αρκετές ποικιλίες που ξεχωρίζουν, ανάλογα με το σχήμα και το μέγεθος των φύλλων, με κυριότερη τη Latifolia που έχει μεγάλα φύλλα και σχήμα ωοειδές και την Augustifolia με στενά φύλλα.
Η καλλιέργεια της δάφνης δεν παρουσιάζει προβλήματα και μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλα σχεδόν τα εδάφη , από τα όξινα έως τα αλκαλικά , και από τα αμμώδη έως και τα αργιλώδη ,αντέχει την ξηρασία και την παγωνιά -30 C .
Τα συχνά ποτίσματα και περιοδικές (κάθε μήνα) λιπάνσεις με πλήρη λιπάσματα, στο διάστημα Μαίου – Σεπτεμβρίου, ευνοούν τη γρήγορη ανάπτυξη του φυτού και τη δημιουργία πλούσιου, ζωηρού, βαθυπράσινου φυλλώματος. Προσβάλλεται συχνά από κοκκοειδή (μικρά έντομα) και πρέπει να ψεκάζεται με κατάλληλα εντομοκτόνα.
Τα λαμπερά και εντυπωσιακά φύλλα της δάφνης χάνουν το χρώμα τους αλλά και μέρος του ωραίου αρώματός τους όταν αποξηρανθούν. Η αποξήρανση του φυτού θα πρέπει να γίνεται σε σκιά, μακριά από τον ήλιο.
Συστατικά της Δάφνης
Η δάφνη περιέχει έως και 3% πτητικό έλαιο, που περιλαμβάνει κινεόλη, οξικό άλας, λιναλοόλη, τανίνη, ρητίνη και γλίσχρασμα, σεσκιτερπενικές λακτόνες και αλκαλοειδή ισοκινολίνης. Ο πολτός των καρπών της περιέχει σημαντικό ποσοστό λιπιδίων.
Περιέχει επίσης, δαφνίνη, δαφνόνη, κερί, άμυλο, βασορίνη, λευκωματίνη και σάκχαρο. Τα φύλλα και οι καρποί είναι αρωματικά με γεύση υπόπικρη. Αν τα μασήσουμε θα αισθανθούμε ζέστη και άφθονο σάλιο.
Διαβάστε επίσης για τις ιδιότητες του Βασιλικού, του Δυόσμου και του δεντρολίβανου
Ιστορία και παράδοση
Σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία, η Δάφνη ήταν κόρη του ποταμίσιου θεού Λάδωνα και ήταν μια πανέμορφη και ελεύθερη κοπέλα. Όταν την πρωτοσυνάντησε ο θεός Απόλλωνας, την ερωτεύτηκε αμέσως και θέλησε να συνευρεθεί ερωτικά μαζί της. Η Δάφνη για να 
τον αποφύγει, κατέφυγε στη μητέρα της Γαία, η οποία τη μεταμόρφωσε σε ένα όμορφο και λυγερόκορμο δένδρο. Ο θεός Απόλλωνας, για να παρηγορηθεί, έκοψε φύλλα από αυτό το δένδρο και στεφανωμένος έφτασε στο Μαντείο των Δελφών.
Από τότε, οι αρχαίοι Έλληνες στεφάνωναν τους νικητές των Ολυμπιακών Αγώνων με τα φύλλα της Δάφνης ενώ η Πυθία, τα χρησιμοποιούσε για τις μαντείες της.
Η δάφνη εκτός από το θεό Απόλλωνα ήταν επίσης αφιερωμένη και στο θεό Ασκληπιό, αφού οι φαρμακευτικές της ιδιότητες ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Η δάφνη θεωρούνταν σύμβολο σοφίας και ποίησης.
Συμβόλιζε επίσης, για τους προγόνους μας, την ευημερία και προστάτευε τα σπίτια από την κακοτυχία και τους κεραυνούς, όπως πίστευαν. Ακόμη και σήμερα όμως, η δάφνη ταυτίζεται με τη δόξα, τη νίκη και την υπεροχή.
Οι Έλληνες γιατροί χρησιμοποιούσαν ευρέως τα φύλλα και τους καρπούς της δάφνης, για τις τονωτικές της ιδιότητες, στο στομάχι και την ουροδόχο κύστη.
Ο Ιπποκράτης τη χορηγούσε ως αναλγητικό μετά τον τοκετό και σε διάφορα γυναικολογικά προβλήματα και με το δαφνέλαιο θεράπευε τη στειρότητα.
Ο Διοσκουρίδης χρησιμοποιούσε το φλοιό της για να διαλύσει τις πέτρες των νεφρών και να ανακουφίσει τους ασθενείς από τις λοιμώξεις του ήπατος. Τα συνιστούσε επίσης, εναντίον των ρευματισμών, της αρθρίτιδας, της δυσπεψίας και της αεροφαγίας.
Κατά την Αναγέννηση, ο γιατρός Thibault Lesrleigney θεωρούσε τη δάφνη πανάκεια.
Οι Ρωμαίοι την ονόμαζαν Laurare (εξυμνώ) γιατί πίστευαν ότι το δέντρο αξίζει τις μεγαλύτερες τιμές. Μπροστά στις πύλες των αυτοκρατορικών ανακτόρων φύτευαν δάφνες σε δενδροστοιχίες και για αυτό ο Πλίνιος την είχε ονομάσει θυρωρό και φύλακα των αυτοκρατόρων.
Οι Βεδουίνοι της ερήμου γνώριζαν το φυτό και έβαζαν στον καφέ τους ένα φύλλο δάφνης για να τον αρωματίσουν.
Θεραπευτικές ιδιότητες και χρήσεις της Δάφνης
-έχει χωνευτικές ιδιότητες, διεγείρει τη στομαχική ατονία, διεγείρει την όρεξη και καταπολεμά τις ζυμώσεις.
-έχει αντισηπτική δράση.
-συνιστάται ως αποχρεμπτικό και είναι πολύτιμη κατά των κρυολογημάτων, της βρογχίτιδας και του ρινικού κατάρρου.
-Έχει ιδιότητες αντισηπτικές, σπασμολυτικές, αρωματικές, πεπτικές, χολαγωγές και εφιδρωτικές.
-κατά των στοματικών ελκών.
-η σκόνη των φύλλων της δάφνης έχει αντιπυρετικές ιδιότητες.
-εξωτερικά, χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των ρευματικών πόνων.
-η αποξηραμένη σκόνη των φύλλων της χρησιμοποιείται στις ρινορραγίες.
-εισπνοή ως αιθέριο έλαιο σε αρωματιστή, σε μικρές ποσότητες, βοηθά στην αφύπνιση και τόνωση του οργανισμού.
-Στη λαϊκή θεραπευτική θεωρείται ως αντιρρευματικό, εναντίον της παραμορφωτικής αρθρίτιδας .
-εμποδίζει την τριχόπτωση.
-για τα διαστρέμματα και τις θλάσεις των μυών.
-Η σκόνη των φύλλων όταν πουδράρεται πάνω σε έλκη επιταχύνει την επούλωση τους.
Άλλες χρήσεις
-Στην Κρήτη, οι γυναίκες συνήθιζαν να τοποθετούν στον ήλιο, ένα βάζο με αγουρόλαδο και καρπούς δάφνης, το οποίο χρησιμοποιούσαν αργότερα, για επαλείψεις του τριχωτού της κεφαλής, για την ενδυνάμωση των μαλλιών τους.
-Πολλοί αγρότες το καλοκαίρι, πλένουν τα ζώα τους με δαφνόνερο, για να σκοτώνουν τα παράσιτα.
-τα φύλλα της δάφνης χρησιμοποιούνται ως αρωματικό σε σάλτσες, γιαχνί, ψάρια, μαρινάδες, όσπρια κλπ.
– Ένα αραιό αφέψημα από φύλλα δάφνης χρησιμοποιείται ως παρασιτοκτόνο οργανισμών που παρασιτούν σε άλογα.
-Το αιθέριο έλαιο της δάφνης βοηθά στη συγκέντρωση και την καλύτερη απόδοση των μαθητών.
Παρασκευή – δοσολογία
Έγχυμα
Χρησιμοποιείστε 16-30 γρ. φύλλα δάφνης ανά λίτρο νερού. Βοηθάει στην πέψη.
Εξωτερικά
Το λάδι των φύλλων της δάφνης χρησιμοποιείται στους ρευματισμούς. Εμποτίστε 100 γρ. αποξηραμένα φύλλα σε 100 γρ. αλκοόλης, σε ένα καλά κλεισμένο σκεύος, για 24 ώρες. Προσθέστε 1 λίτρο παρθένο ελαιόλαδο και μαγειρέψτε το σε μπεν μαρί για 6 ώρες, χωρίς να φτάσει ποτέ σε σημείο βρασμού. Σουρώστε το και διατηρείστε το σε δροσερό μέρος.
Αντι-ρευματική αλοιφή
Κοπανίστε καρπούς δάφνης και βράστε τους για 15 λεπτά. Σουρώστε και πιέστε για να βγουν καλά, όλες οι ουσίες τους. Αφήστε το χυμό να κρυώσει.
Το καστανό έλαιο που θα πάρετε έχει έντονη οσμή και επιπλέει στην επιφάνεια. Συλλέξτε το με προσοχή και κρατείστε το σε μικρά μπουκαλάκια ερμητικά κλειστά. Ανακατέψτε 2 μέρη ελαίου από τους καρπούς της δάφνης και 1 μέρος λίπους, για να φτιάξετε την αλοιφή. Εξωτερικά κάνουμε πλύσεις με το αφέψημα για την πιτυρίδα, υπό μορφή καταπλάσματος το χρησιμοποιούμε σε μώλωπες και το αιθέριο έλαιο αναμεμιγμένο σε ένα έλαιο βάση για μασάζ σε περιπτώσεις θωρακικών λοιμώξεων, βήχα, δύσκαμπτων μυών και διαστρεμμάτων.
Βοηθά στη διακοπή του πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων του πνεύμονα
Επιστήμονες πιστεύουν ότι η βερβερίνη, μια φυτική ένωση γνωστή στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική η οποία βρίσκεται στα φύλλα δάφνης, μπορεί να είναι αποτελεσματική κατά του καρκίνου του πνεύμονα. Μια νέα μελέτη στο περιοδικό Antioxidants δείχνει ότι η βερβερίνη όχι μόνο καταστέλλει τον πολλαπλασιασμό καρκινικών κυττάρων αλλά επίσης μειώνει τη φλεγμονή στους πνεύμονες. Το σύμπλεγμα είναι γνωστό και για τις θεραπευτικές του ιδιότητες στον διαβήτη και τα καρδιαγγειακά προβλήματα. Η νέα έρευνα εξετάζει επίσης τον γενετικό και πρωτεϊνικό της αντίκτυπο στην πρόοδο της ασθένειας. Μέσω της νανοτεχνολογίας, έχει αναπτυχθεί μια υγρή μορφή της βερβερίνης που φαίνεται ακόμη πιο αποτελεσματική. Η βερβερίνη ανήκει στην κατηγορία των αλκαλοειδών και μπορεί να βρεθεί σε διάφορα βότανα. Εκτός από τον αντικαρκινικό της ρόλο, έχει διερευνηθεί και για άλλες θεραπευτικές εφαρμογές, όπως η ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και η βελτίωση της καρδιοαγγειακής υγείας.
Ενδιαφέροντα
-Στην Κρήτη χρησιμοποιούσαν το χυλό των φύλλων για το ζύμωμα των εορταστικών ψωμιών (τα φτάζυμα που τα έκαναν όχι από προζύμι αλλά από ρεβίθια κοπανισμένα).
-Από το Άγιο Όρος εξάγεται άριστης ποιότητας δαφνέλαιων με βρασμό των καρπών.
-Ο αστεροειδής 41 Δάφνη (41 Daphne), που ανακαλύφθηκε το 1856, πήρε το όνομά του από τη νύμφη αυτή.
-Το αιθέριο έλαιο που έχουν τα φύλλα και οι καρποί (δαφνέλαιο) χρησιμοποιείται για την παρασκευή εντομοκτόνων και παρασιτοκτόνων.
-Σκορπίστε δάφνη μέσα σε σακουλάκια σε διάφορα σημεία του σπιτιού, για να απομακρύνετε τα ζωύφια.
Προφυλάξεις
Αποφύγετε την επαφή των χεριών σας με αδιάλυτο αιθέριο έλαιο δάφνης. Πλύνετε καλά τα χέρια σας μετά τη χρήση.
Να αποφεύγετε τη χρήση κατά την εγκυμοσύνη.
Η πολύωρη εισπνοή του αιθέριου ελαίου μπορεί να προκαλέσει αϋπνία και υπερδιέγερση.
Ποιές είναι οι παρενέργειες της Δάφνης; Μπορεί πράγματι να γίνει τοξική;
Η Δάφνη παρότι είναι ένα φυτό που χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρική και στην παραδοσιακή ιατρική, πρέπει να γίνεται προσεκτική χρήση της, καθώς μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες και να γίνει τοξική σε μεγάλες ποσότητες.
Παρενέργειες και Τοξικότητα:
Δερματικοί Ερεθισμοί: Σε ορισμένα άτομα, το επιδερμικό επαφή με τα φύλλα μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό ή αλλεργική αντίδραση.
Γαστρεντερικά Προβλήματα: Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων μπορεί να προκαλέσει δυσπεψία, εμετό, ή ακόμη και τοξικότητα.
Νευρολογικές Επιπτώσεις: Η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε νευρολογικές διαταραχές όπως σύγχυση, σπασμούς ή ακόμη και κώμα σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις.
Επίδραση στην Αιμοδυναμική: Υψηλές ποσότητες μπορούν να προκαλέσουν χαμηλή αρτηριακή πίεση ή ακόμη και ανακοπή της καρδιάς.
Λόγω της πιθανής τοξικότητας, η κατανάλωση δάφνης πρέπει να γίνεται με προσοχή και κατά προτίμηση μόνο σε μικρές ποσότητες όπως αυτές που χρησιμοποιούνται στη μαγειρική. Είναι πάντα καλό να συμβουλευτείτε γιατρό πριν από την κατανάλωση ή τη χρήση της δάφνης, ειδικά αν έχετε υπάρχουσες ιατρικές παθήσεις ή λαμβάνετε άλλα φάρμακα.
Προσοχή: Το παραπάνω άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε συνταγή ή πριν αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, ζητήστε τη γνώμη του κατάλληλου επαγγελματία υγείας ή διατροφολόγου. Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν παρενέργειες.
Πηγές:
spitikiposkaimpalkoni.blogspot.gr
Laurus nobilis L.,” Food and Agriculture Organization of the United Nations. Πηγή
Toxic Plants in Livestock – the Poisonous Plant Guide,” College of Veterinary Medicine and Biomedical Sciences, Colorado State University. Πηγή
