Υπάρχει κάποια φυσική θεραπεία ή φυσικός τρόπος αντιμετώπισης της ωχράς κηλίδας; Αυτή είναι μια ερώτηση που λαμβάνουμε συχνά από αναγνώστες της Εναλακτικής Δράσης. Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι (ακόμα) γνωστή κάποια φυσική αγωγή. Όμως, τα καλά νέα είναι ότι παρά τους επίσημους ισχυρισμούς, υπάρχουν αποδεδειγμένοι τρόποι πρόληψης μέσω της διατροφής.
Ποιοι κινδυνεύουν από την εκφύλιση της ωχράς κληίδας
Όλοι όσοι γεννήθηκαν μεταξύ του 1946 και του 1964 διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο τύφλωσης λόγω εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Πάνω από 3 εκατομμύρια άνθρωποι θα ασθενήσουν μέσα στα επόμενα 5 χρόνια μόνο στις ΗΠΑ.
Advertisment
Τι είναι η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας
Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας λόγω ηλικίας (AMD) είναι η κύρια αιτία απώλειας της όρασης στα άτομα από 50 ετών και άνω. Επηρεάζει πάνω από 1,75 εκατομμύρια ανθρώπους μόνο στις ΗΠΑ και αναμένεται να πλήξει γύρω στα 3 εκατομμύρια μέσα στα επόμενα 5 χρόνια.
Η ωχρά κηλίδα είναι μια μικρή περιοχή κοντά στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς. Χρησιμεύει στην κεντρική όραση προκειμένου να βλέπετε τα αντικείμενα που βρίσκονται ευθεία. Όταν η ωχρά κηλίδα καταστραφεί, περιορίζεται σοβαρά η ικανότητα της κεντρικής όρασης. Καθώς η AMD εξελίσσεται, εμφανίζεται μια θολή περιοχή κοντά στο κέντρο της όρασής σας. Τα αντικείμενα μπορεί να μην φαίνονται τόσο καθαρά ή φωτεινά όσο παλαιοτέρα, ενώ τα χρώματα φαίνονται ξεθωριασμένα. Η απώλεια της κεντρικής όρασης μπορεί να σας δυσκολέψει με τις καθημερινές σας δραστηριότητες, όπως η αναγνώριση προσώπων, η ανάγνωση, η οδήγηση, η εργασία, το μαγείρεμα ή η παρακολούθηση τηλεόρασης.
Εκτός από την ηλικία, ο επόμενος μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου είναι το κάπνισμα. Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν την έκθεση στον ήλιο, την υπέρταση και την παχυσαρκία. Σε πρόσφατες μελέτες βρέθηκε ότι ορισμένες θρεπτικές ουσίες προστατεύουν ενάντια στην εξέλιξη της AMD. Ερευνητές από το Εθνικό Οφθαλμολογικό Ινστιτούτο πραγματοποίησαν 2 έρευνες για τις ασθένειες των ματιών που σχετίζονται με την ηλικία (AREDS και AREDS2). [I]
Advertisment
Η πρώτη μελέτη AREDS έδειξε ότι ο συνδυασμός βιταμίνης C, βιταμίνης Ε, β-καροτένιου, ψευδάργυρου και χαλκού μειώνει τον κίνδυνο προχωρημένου σταδίου AMD κατά 25%. Η μελέτη AREDS2 έδειξε ότι ο συνδυασμός των καροτενοειδών λουτεΐνης και ζεαξανθίνης στη θέση της βήτα-καροτίνης ήταν εξίσου αποτελεσματικός. [Ii] Τα καροτενοειδή πιστεύεται ότι είναι ασφαλέστερα από το β-καροτένιο επειδή οι καπνιστές διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα.
Ο συνδυασμός των θρεπτικών συστατικών στη μελέτη AREDS2 είναι ευρέως διαθέσιμος σε μορφή συμπληρώματος. Εκτός από αυτά τα θρεπτικά συστατικά, μελέτες δείχνουν ότι υπάρχουν κι άλλες τροφές και ενώσεις που είναι αποτελεσματικές στη μείωση του κινδύνου και της εξέλιξης της AMD ενώ επίσης βελτιώνουν την όραση.
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα συμπληρώματα με καροτενοειδή και αντιοξειδωτικά βελτιώνουν την AMD. Σε μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή κι ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη που διεξήχθη από ένα Νοσοκομείο Βετεράνων, 90 ασθενείς έλαβαν είτε 10 mg λουτεΐνη, είτε 10 mg λουτεΐνη μαζί με έναν συνδυασμό αντιοξειδωτικών, βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων είτε ένα φάρμακο πλασέμπο. Μετά από 12 μήνες οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με άλλα θρεπτικά συστατικά, η λουτεΐνη βελτίωσε την οπτική λειτουργία.
Αξία δεν έχουν όμως μόνο τα συμπληρώματα. Η κατανάλωση περισσότερων τροφών πλούσιων σε λουτεΐνη και ζεαξανθίνη μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης AMD. Σε μια προοπτική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό «JAMA», ερευνητές από το Χάρβαρντ παρακολούθησαν περισσότερους από 100.000 ανθρώπους μέσω της μελέτης «Nurses’ Health Study» και της μελέτης «Professionals Follow-up Study» στις ΗΠΑ.
Βασισμένοι στις αναφορές διατροφής, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι κατανάλωναν περισσότερες τροφές που περιέχουν λουτεΐνη και ζεαξανθίνη παρουσίασαν μείωση 40% στον κίνδυνο εμφάνισης AMD σε σύγκριση με εκείνους που κατανάλωναν λιγότερες. Άλλα καροτενοειδή, όπως η β-κρυπτοξανθίνη, το άλφα-καροτένιο και η βήτα-καροτίνη, συνδέθηκαν με 25 ως 35% χαμηλότερο κίνδυνο.
Διαβάστε παρακάτω 7 τροφές και θρεπτικά συστατικά που έχει αποδειχτεί ότι ενισχύουν την υγεία των ματιών και μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης AMD.
1. Ελαιόλαδο
Σε μια αυστραλιανή μελέτη στην οποία συμμετείχαν 6.734 άτομα ηλικίας από 58 ως 69 χρόνων, οι ερευνητές συνέλεξαν διατροφικές πληροφορίες για ένα διάστημα 5 ετών. Δέκα χρόνια αργότερα, εξέτασαν την ωχρά κηλίδα των συμμετεχόντων για πρώιμα ή προχωρημένα σημάδια AMD. Βρήκαν ότι η κατανάλωση 100 ml ελαιόλαδου κάθε βδομάδα μείωσε τον δείκτη της AMD κατά 52% σε σύγκριση με τη μειωμένη πρόσληψη ελαιόλαδου. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί μόνο σε περίπου 7 κουταλιές της σούπας ή λιγότερο από μισό φλιτζάνι την εβδομάδα.
Ελιά: Μια γυναίκα που δεν γερνάει
2. Μούρα γκότζι
Ελβετοί ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα μούρα γκότζι μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης AMD. Πραγματοποίησαν μια διπλά τυφλή, τυχαιοποιημένη κι ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη 150 ατόμων ηλικίας από 65 ως 70 ετών. Οι μισοί από τους ασθενείς λάμβαναν καθημερινά 13,7 γραμμάρια από ένα σκεύασμα με βάση το γάλα που περιείχε μούρα γκότζι – τα οποία ονομάζονται επίσης και λυκόμουρα – ή ένα εικονικό φάρμακο για 90 ημέρες. Τα μούρα γκότζι έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά και ζεαξανθίνη.
Στους συμμετέχοντες έγιναν εξετάσεις για τα επίπεδα ζεαξανθίνης και αντιοξειδωτικών στο αίμα τους. Eξετάστηκαν επίσης για την παρουσία σωματιδίων από υαλίνη στην ωχρά κηλίδα. Τα σωματίδια αυτά είναι κίτρινες εναποθέσεις κάτω από τον αμφιβληστροειδή. Αποτελούνται από λιπίδια, μια λιπαρή πρωτεΐνη, και η παρουσία τους υποδεικνύει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης AMD. Στη μελέτη, τα σωματίδια ήταν αυξημένα στην ομάδα που έλαβε εικονικό φάρμακο, αλλά παρέμειναν σταθερά στην ομάδα που έλαβε μούρα γκότζι.
Επιπλέον, τα επίπεδα ζεαξανθίνης αυξήθηκαν κατά 26% στην ομάδα που έλαβε τα μούρα ενω η αντιοξειδωτική ικανότητα αυξήθηκε κατά 57%. Οι δείκτες αυτοί δεν άλλαξαν στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου.
Καρποί Γκότζι ( Goji Berries ): Η Υπερδύναμη της Φύσης
3. Δεντρολίβανο
Σε μια μελέτη από το Ιατρικό Ερευνητικό Ινστιτούτο Sanford-Burnham βρέθηκε ότι το δεντρολίβανο μπορεί να προστατεύσει από την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το καρνοσικό οξύ, ένα συστατικό του δεντρολίβανου, προστατεύει τον αμφιβληστροειδή από τον εκφυλισμό και την τοξικότητα. Υπέβαλαν σε θεραπεία κύτταρα του αμφιβληστροειδούς με καρνοσικό οξύ το οποίο βρίσκεται στο δεντρολίβανο και διαπίστωσαν ότι προκάλεσε την παραγωγή αντιοξειδωτικών ενζύμων. Αυτό με τη σειρά του μείωσε τις ελεύθερες ρίζες που καταστρέφουν τα κύτταρα. Δοκίμασαν επίσης το καρνοσικό οξύ σε ζώα και διαπίστωσαν ότι τα ποντίκια που έλαβαν θεραπεία υπέστησαν λιγότερη ζημιά στην όρασή τους όταν εκτέθηκαν στο φως.
4. Σαφράν
Αυστραλοί και Ιταλοί ερευνητές απέδειξαν ότι το Μεσογειακό μπαχαρικό σαφράν βοηθά στην αργή εξέλιξη της AMD και βελτιώνει την όραση. Διεξήγαγαν μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή κι ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη σε άτομα με πρώιμο στάδιο AMD. Στη μια ομάδα που συμμετείχε στη μελέτη χορηγούνταν συμπλήρωμα με 20 mg σαφράν καθημερινά. Μετά από μόλις 90 ημέρες, οι ερευνητές παρατήρησαν σημαντική βελτίωση στην ομάδα που έλαβε το σαφραν. [Iii]
Στη συνέχεια, οι ερευνητές έκαναν δοκιμές σε μια ομάδα με 29 ασθενείς ηλικίας από 55 ως 85 ετών με πρώιμο στάδιο AMD. Οι ασθενείς καθημερινά λάμβαναν συμπλήρωμα 20 mg σαφράν για περίπου 14 μήνες. Όλοι οι ασθενείς ανέφεραν βελτίωση στην ποιότητα της όρασής τους. Παρατήρησαν βελτίωση στην αντίθεση και την αντίληψη των χρωμάτων, την ικανότητα ανάγνωσης και την όραση σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού. Όλα αυτά συνέβαλαν στη σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. [Iv]
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το σαφράν που προέρχεται από το λουλούδι Κρόκος περιέχει χημικές ενώσεις που ονομάζονται κροκίνη και κροκετίνη. Αυτά είναι τα αντιοξειδωτικά παράγωγα των καροτενοειδών. Η κροκίνη προστατεύει τους φωτοϋποδοχείς από τη βλάβη που προκαλείται από το φως, ενώ η κροκετίνη αυξάνει το ποσοστό του οξυγόνου στα κύτταρα.
Σαφράν (ή Κρόκος): 8 αποδεδειγμένα οφέλη για την υγεία
5. Τζίνγκο μπιλόμπα
Γάλλοι ερευνητές πραγματοποίησαν δοκιμές με τζίνγκο μπιλόμπα και ένα φάρμακο πλασέμπο σε 10 ασθενείς με γεροντική εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Παρά το γεγονός ότι το δείγμα ήταν μικρό, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το εκχύλισμα οδήγησε σε στατιστικά σημαντική βελτίωση στην ικανότητα μακρινής όρασης.
Τζίνγκο μπιλόμπα: 17 αποδεδειγμένα οφέλη για την υγεία
6. Βιταμίνες Β
Σε μια μελέτη του Χάρβαρντ διαπιστώθηκε ότι η καθημερινή λήψη συμπληρωμάτων με βιταμίνες του συμπλέγματος Β μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης AMD. Οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή κι ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη στην οποία συμμετείχαν 5.442 γυναίκες επαγγελματίες υγείας ηλικίας από 40 ετών και άνω.
Οι συμμετέχουσες χωρίστηκαν τυχαία και λάμβαναν καθημερινά εναν συνδυασμό από 2,5 mg φολικού οξέος (βιταμίνη Β9), 50 mg υδροχλωρικής πυριδοξίνης (βιταμίνη Β6) και 1 mg κυανοκοβαλαμίνης (βιταμίνη Β12) ή κάποιο εικονικό φάρμακο. Μετά από κατά μέσο όρο 7,3 χρόνια θεραπείας και παρακολούθησης, η ομάδα που έλαβε τις βιταμίνες Β παρουσίασε 34% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης AMD. Για την εμφάνιση σοβαρής AMD, ο κίνδυνος μειώθηκε κατά 41%. Οι ερευνητές απέδειξαν ότι οι βιταμίνες Β μειώνουν τα υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης τα οποία σχετίζονται με την AMD.
7. Κρόκος αυγού
Μελέτες έχουν δείξει ότι ο κρόκος των αυγών περιέχει τα υψηλότερα ποσοστά λουτεΐνης και ζεαξανθίνης. [V] Άλλες πηγές που περιέχουν και τα 2 καροτενοειδή είναι το καλαμπόκι και το πεπόνι, καθώς και τα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το λάχανο Καλέ, τα γογγύλια, το κατσαρό λάχανο και το μαρούλι.
Τα τρόφιμα που περιέχουν υψηλότερο ποσοστό μόνο λουτεΐνης είναι τα ακτινίδια, τα κόκκινα σταφύλια χωρίς κουκούτσια, τα κολοκυθάκια, η καλοκαιρινή κολοκύθα, η κολοκύθα, το αγγούρι, το σπανάκι, ο αρακάς, οι πράσινες πιπεριές, η κίτρινη κολοκύθα, το σέλινο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, τα κρεμμυδάκια και το μπρόκολο. Άλλες τροφές πλούσιες σε ζεαξανθίνη είναι οι πορτοκαλί πιπεριές, τα πορτοκάλια και το μάνγκο.
Πηγές
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21169874
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19433719
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15117055
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26447482
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17716735
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11594942
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19237716
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2947098
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26979525
[i] Age-Related Eye Disease Study Research Group, “A randomized, placebo-controlled, clinical trial of high-dose supplementation with vitamins C and E, beta carotene, and zinc for age-related macular degeneration and vision loss: AREDS report no. 8,” Archives of Ophthalmology, vol. 119, pp. 1417–1436, 2001.
[ii] The Age-Related Eye Disease Study 2 (AREDS2) Research Group. Lutein + Zeaxanthin and Omega-3 Fatty Acids for Age-Related Macular Degeneration: The Age-Related Eye Disease Study 2 (AREDS2) Randomized Clinical Trial. JAMA. 2013;309(19):2005-2015. doi:10.1001/jama.2013.4997.
[iii] Benedetto Falsini et al, “Influence of saffron supplementation on retinal flicker sensitivity in early age-related macular degeneration.” Invest Ophthalmol Vis Sci. 2010;51(12):6118-24. Epub 2010 Aug 4. PMID: 20688744
[iv] M. Piccardi et al, “A Longitudinal Follow-Up Study of Saffron Supplementation in Early Age-Related Macular Degeneration: Sustained Benefits to Central Retinal Function.” Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine Volume 2012 (2012), Article ID 429124, 9 pages https://dx.doi.org/10.1155/2012/429124
[v] O. Sommerburg, J. Keunen, A. Bird, and F. J G M van Kuijk. “Fruits and vegetables that are sources for lutein and zeaxanthin: the macular pigment in human eyes.” 1998 Aug; 82(8): 907–910.
