Μήπως έχετε διαπιστώσει ότι βάζετε συνεχώς κάποιες δουλειές σε δεύτερη μοίρα και τις παραμελείτε; Το 20% των ανθρώπων αποφεύγει μονίμως τα δύσκολα καθήκοντα και σκόπιμα βρίσκει πάντα διάφορους περισπασμούς. Είτε πρόκειται για την πληρωμή του λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος ή την επιστροφή των ρούχων από το στεγνωτήριο, υπάρχουν πολλές καθημερινές εργασίες που έχουμε μεν πρόθεση να ολοκληρώσουμε αλλά στη συνέχεια τις ξεχνάμε.
Μια καινούρια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Psychological Science» δείχνει ότι η σύνδεση των συγκεκριμένων καθηκόντων με ξεχωριστές υπενθυμίσεις τις οποίες θα τοποθετήσετε στο σωστό μέρος και την κατάλληλη στιγμή θα σας βοηθήσει να θυμάστε τι πρέπει να κάνετε.
Advertisment
Όταν είμαστε παθιασμένοι με κάτι, έχουμε αστείρευτη ενέργεια, δεν βαριόμαστε ποτέ και πάντα προσπαθούμε να βελτιωθούμε κάνοντας αυτό που αγαπάμε. Η αναβλητικότητα είναι ελάχιστη σε αυτές τις περιπτώσεις. Για όσους δεν έχουν βρει κάτι με το οποίο να παθιάζονται στη ζωή τους, τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Οι αναβλητικοί μπορεί να ισχυρίζονται ότι αποδίδουν καλύτερα υπό πίεση, αλλά τις περισσότερες φορές αυτός είναι ότι ο τρόπος τους να δικαιολογήσουν το γεγονός ότι χρονοτριβούν. Ποια είναι τα καλά νέα; Η αναβλητικότητα είναι δυνατόν να ξεπεραστεί.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να θυμηθούμε να κάνουμε μια εργασία μελλοντικά – μπορούμε να βάλουμε ειδοποίηση στο ημερολόγιο του κινητού μας τηλεφώνου, να κρατήσουμε σημειώσεις ή ακόμη και να χρησιμοποιήσουμε το ξεπερασμένο πλέον τέχνασμα με το κορδόνι γύρω από το δάχτυλό μας. Το πρόβλημα με πολλές από αυτές τις στρατηγικές είναι ότι δεν μας παρέχουν μια υπενθύμιση για να την προσέξουμε όταν τη χρειαζόμαστε περισσότερο. Από την εξελικτική σκοπιά, η παρορμητική συμπεριφορά έχει νόημα: οι πρόγονοί μας συνήθως αναζητούσαν άμεσα αποτελέσματα, αφού η επόμενη μέρα ήταν αβέβαιη.
Advertisment
Από την άλλη πλευρά, η αναβλητικότητα μάλλον προέκυψε πιο πρόσφατα στην ανθρώπινη ιστορία. Στον σύγχρονο κόσμο, έχουμε πολλούς διαφορετικούς στόχους για το απώτερο μέλλον για τους οποίους θα πρέπει να προετοιμαστούμε. Όταν λοιπόν είμαστε παρορμητικοί και η προσοχή μας αποσπάται εύκολα από αυτούς, συχνά χρονοτριβούμε.
Μεγάλο μέρος του πολύτιμου χρόνου ενός αναβλητικού ανθρώπου δαπανάται για καθήκοντα για τα οποία αργότερα μετανιώνει, ενώ θα μπορούσε να είχε στη διάθεσή του ελεύθερο χρόνο, εφόσον φυσικά τα πράγματα είχαν οργανωθεί σε ένα πιο λογικό χρονοδιάγραμμα. Συχνά έχουν μειωμένη απόδοση και δεν καταφέρνουν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους, γεγονός που τους βλάπτει με την πάροδο του χρόνου και τους γεμίζει με λύπη και αποστροφή για τον εαυτό τους.
Διαβάστε: Το φαινόμενο Zeigarnik: Πώς να καταπολεμήσετε την αναβλητικότητα
Τα τελευταία 20 χρόνια, η περίεργη συμπεριφορά της αναβλητικότητας έχει λάβει μεγάλο ποσοστό εμπειρικού ενδιαφέροντος. Σεβόμενοι τις απόψεις του Ησίοδου, πρέπει να πούμε ότι οι ψυχολόγοι γνωρίζουν πλέον ότι το θέμα είναι πιο πολύπλοκο από το να αναβάλλουμε απλώς κάτι γι’ αύριο. Η πραγματική αναβλητικότητα είναι μια περίπλοκη κατάσταση κατά την οποία αποτυγχάνουμε να οργανωθούμε: οι ειδικοί την ορίζουν ως την εκούσια καθυστέρηση κάποιας σημαντικής εργασίας που σκοπεύουμε να κάνουμε παρ’ όλο που γνωρίζουμε ότι αργότερα θα νιώθουμε δυσάρεστα. Μια λανθασμένη αντίληψη του χρόνου μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα, αλλά η ανικανότητα να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας φαίνεται να είναι το βασικό θέμα.
Ο συντάκτης της μελέτης και ψυχολόγος Todd Rogers από τη Σχολή Διακυβέρνησης Κένεντι του Πανεπιστήμιου του Χάρβαρντ αναφέρει τα εξής: «Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να ακολουθήσουν τους θετικούς τους στόχους αν υπάρχουν οι κατάλληλες υπενθυμίσεις που θα εμφανίζονται σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο κατά τον οποίο μπορούν να ολοκληρώσουν την εργασία τους».
Ο Rogers και η συνεργάτιδα συγγραφέας Katherine Milkman από τη Σχολή Γουόρτον του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια υπέθεσαν ότι «οι υπενθυμίσεις μέσω της συσχέτισης» μπορούν να αποτελέσουν ένα εργαλείο για να θυμηθούμε κάτι και μετά να το ολοκληρώσουμε. Σκοπίμως, αυτές οι υπενθυμίσεις δεν εξαρτώνται από οποιαδήποτε άλλη τεχνολογία εκτός από τον ανθρώπινο νου και προκύπτουν ακριβώς όταν τις χρειαζόμαστε.
Σε μια μελέτη, 87 συμμετέχοντες συμπλήρωσαν μια εργασία στον υπολογιστή διάρκειας 1 ώρας. Κατά τη διάρκεια της εργασίας, έμαθαν ότι είχαν τη δυνατότητα να κάνουν δωρεά 1 δολαρίου σε μια τράπεζα τροφίμων αλλά και να λάβουν αμοιβή για τη συμμετοχή τους. Για να διασφαλίσουν όμως το γεγονός ότι θα γινόταν η δωρεά, έπρεπε να παίρνουν έναν συνδετήρα όταν λάμβαναν την πληρωμή τους. Κάποιοι άλλοι συμμετέχοντες είχαν ένα δεύτερο μήνυμα που ανέφερε ότι ένα άγαλμα ελέφαντα ήταν τοποθετημένο στο ταμείο όπου θα γινόταν η πληρωμή τους ως υπενθύμιση για να πάρουν τον συνδετήρα, ενώ κάποιους άλλους απλώς τους ευχαρίστησαν για τη συμμετοχή τους.
Διαβάστε: Η αναβλητικότητα αλλάζει
Αυτή η απλή υπενθύμιση ενίσχυσε αποτελεσματικά την ολοκλήρωση της εργασίας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες που είχαν το άγαλμα ελέφαντα ως υπενθύμιση έπαιρναν τον συνδετήρα σε ποσοστό 74% σε σύγκριση με μόνο το 42% που δεν είχαν την υπενθύμιση. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οποιοδήποτε είδος υπενθύμισης είναι αποτελεσματικό. Συμπληρωματικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν μέσω διαδικτύου έδειξαν ότι το ξεχωριστό χαρακτηριστικό της έχει σημασία. Με άλλα λόγια, μια υπενθύμιση δεν μπορεί να λειτουργήσει αν το άτομο δεν την προσέξει.
Στη συνεχεία, στους συμμετέχοντες δόθηκαν οδηγίες ότι θα μπορούσαν να υποστηρίξουν μια φιλανθρωπική οργάνωση. Για να κάνουν μια δωρεά, έπρεπε να επιλέξουν μια συγκεκριμένη απάντηση σε μια συγκεκριμένη σελίδα της έρευνας που επρόκειτο να συμπληρώσουν. Σε αυτή τη σελίδα, θα έβλεπαν μια υπενθύμιση για να μην ξεχάσουν να επιλέξουν τη σωστή απάντηση.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι υπενθυμίσεις που ξεχώριζαν σε σχέση με τις υπόλοιπες ήταν πιο αποτελεσματικές. Για παράδειγμα, σε ένα πείραμα ο Rogers και η Milkman διαπίστωσαν ότι μια ξεχωριστή υπενθύμιση – δηλαδή μια εικόνα εξωγήινων από την ταινία «Toy Story» – ήταν πιο αποτελεσματική από μια γραπτή όταν και οι 2 περιβάλλονταν από άλλα φυλλάδια και διαφημιστικά.
Διαβάστε: Η αλήθεια της αναβλητικότητας που αναβάλλουμε να δούμε
Οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν από τους πελάτες σε μια καφετέρια έδειξαν ότι η προσέγγιση «υπενθύμιση μέσω συσχέτισης» μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη για επιχειρήσεις που θέλουν να βοηθήσουν τους πελάτες τους να πραγματοποιούν τους στόχους τους. Κατά τη διάρκεια μιας εργάσιμης ημέρας, σε 500 πελάτες δόθηκε 1 κουπόνι που θα ίσχυε για την καφετέρια 2 ημέρες αργότερα. Μόνο σε μερικούς πελάτες είπαν ότι ένα κουκλάκι εξωγήινου θα βρισκόταν κοντά στην ταμειακή μηχανή για να τους υπενθυμίσει να χρησιμοποιήσουν το κουπόνι τους. Περίπου το 24% των πελατών που τους δόθηκε η υπενθύμιση θυμήθηκαν να χρησιμοποιούν το κουπόνι τους σε σύγκριση με μόνο το 17% εκείνων που δεν τους δόθηκε κι αυτό είχε ως αποτέλεσμα μια αύξηση 40% στη χρήση του κουπονιού.
Παρ’ όλο που οι υπενθυμίσεις που ξεχωρίζουν είναι χρήσιμες, οι άνθρωποι δεν τις αξιοποιούν στο έπακρο. Τα αποτελέσματα από μια άλλη διαδικτυακή μελέτη με 605 άτομα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες δεν κατάφεραν να προσδιορίσουν τα πράγματα που οι ίδιοι θυμούνταν και με αυτό τον τρόπο έχασαν πιθανά κέρδη από την επιλογή να μην δώσουν το χρηματικό πόσο προκειμένου να λάβουν μια υπενθύμιση.
Στο σύνολό τους, τα ευρήματα δείχνουν ότι οι υπενθυμίσεις μέσω συσχέτισης αποτελούν μια μέθοδο χωρίς κανένα κόστος και με λίγη προσπάθεια με σκοπό να μην ξεχνάμε να ολοκληρώνουμε ορισμένες εργασίες που έχουμε την τάση να παραμελούμε στην καθημερινή μας ζωή.
Ο Rogers και η Milkman ελπίζουν να αξιοποιήσουν αυτή την έρευνα για να διερευνήσουν κατά πόσον οι υπενθυμίσεις μέσω συσχέτισης θα μπορούσαν επίσης να είναι χρήσιμες για την ενίσχυση της συνέπειας σε ιατρικά θέματα αλλά και σε άλλα που αφορούν την υγεία.
