Μπορούμε να επαναπρογραμματίσουμε τη ζωή;
Πώς να το κάνουμε με σοφία
Για τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια, ό,τι ζούσε και πέθαινε στη Γη εξαρτιόταν από δύο αρχές: την φυσική επιλογή και την τυχαία μετάλλαξη. Μετά ήρθε ο άνθρωπος και τα άλλαξε όλα — υβριδοποιήσαμε τα φυτά, εκθρέψαμε τα ζώα, αλλάξαμε το περιβάλλον και εξελίξαμε σκόπιμα τους εαυτούς μας. Ο Χουάν Ενρίκεζ μας δίνει πέντε κατευθυντήριες γραμμές για το μέλλον όπου η ικανότητα να προγραμματίζουμε τη ζωή θα επιταχυνθεί γρήγορα. «Αυτή είναι η πιο συναρπαστική περιπέτεια του ανθρώπινου είδους», υποστηρίζει ο Ενρίκεζ. «Είναι η μοναδική υπερδύναμη που είχε ποτέ ο άνθρωπος».
Advertisment
Διαβάστε παρακάτω ολόκληρη την ομιλία
Υπάρχει ένας ηθοποιός που λέγεται Ντάστιν Χόφμαν. Και πριν κάποια χρόνια, έκανε μια ταινία που κάποιοι θα την ξέρετε, λέγεται «Ο Πρωτάρης». Υπάρχουν δύο σημαντικές σκηνές σε αυτή την ταινία. Η πρώτη είναι η σκηνή αποπλάνησης. Δεν θα μιλήσω γι΄αυτή σήμερα.
0:27
(Γέλια)
0:29
Η δεύτερη είναι αυτή όπου ένας ηλικιωμένος τον πηγαίνει έξω στην πισίνα, και σαν νέος απόφοιτος κολεγίου, ο ηλικιωμένος βασικά του λέει μία λέξη, μόνο μία λέξη. Και φυσικά, όλοι ξέρετε ποια είναι αυτή η λέξη. Είναι «πλαστικό».
0:44
(Γέλια)
0:46
Το μόνο πρόβλημα με αυτό είναι ότι ήταν εντελώς λάθος συμβουλή.
0:50
(Γέλια)
0:52
Επιτρέψτε μου να σας πω γιατί ήταν λάθος. Η λέξη έπρεπε να ήταν «πυρίτιο». Και ο λόγος που έπρεπε να ήταν πυρίτιο είναι επειδή οι βασικές πατέντες των ημιαγωγών είχαν ήδη ετοιμαστεί, είχαν ήδη καταχωρηθεί, και είχαν ήδη αρχίσει να κατασκευάζονται. H Σίλικον Βάλεϊ είχε μόλις αρχίσει να χτίζεται το 1967, όταν κυκλοφόρησε αυτή η ταινία. Και την επόμενη χρονιά, ιδρύθηκε η Intel. Αν ο Πρωτάρης είχε ακούσει τη σωστή λέξη, μπορεί να είχε καταλήξει στη σκηνή — δεν ξέρω — ίσως με αυτούς τους δύο.
1:23
(Γέλια)
1:30
Καθώς θα το σκέφτεστε αυτό, ας δούμε τι είδους συμβουλή θέλουμε να δώσουμε έτσι ώστε ο επόμενος πτυχιούχος να μην καταλήξει να πουλάει τάπερ.
1:40
(Γέλια)
1:42
Έτσι, το 2015, τι συμβουλή θα δίνατε στον κόσμο, αν πηγαίνατε έναν πτυχιούχο δίπλα στην πισίνα και του λέγατε μία λέξη, μόνο μία λέξη; Νομίζω ότι η απάντηση θα ήταν «κώδικας ζωής». Τι είναι ο κώδικας ζωής; Είναι οι τρόποι που έχουμε για να προγραμματίζουμε τη ζωή. Αντί να προγραμματίζουμε υπολογιστές, χρησιμοποιούμε διάφορα για να προγραμματίσουμε ιούς ή ρετροϊούς ή πρωτεϊνες ή DNA ή RNA ή φυτά ή ζώα ή ολόκληρα είδη πλασμάτων. Καθώς σκέφτεται κανείς αυτή τη μοναδική ικανότητα που έχουμε να κάνουμε τη ζωή να κάνει ό,τι θέλουμε, ό,τι είναι προγραμματισμένη να κάνει, αυτό που καταλήγουμε να κάνουμε είναι να πάρουμε αυτό που κάνουμε εδώ και χιλιάδες χρόνια, δηλαδή την εκτροφή, την αλλαγή, την ανάμειξη και το ταίριασμα όλων των ειδών ζωής, και να το επιταχύνουμε.
2:31
Και αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Αυτό το ταπεινό σινάπι έχει τροποποιηθεί έτσι ώστε αν το αλλάξετε με έναν τρόπο θα γίνει μπρόκολο. Αν το αλλάξετε με έναν δεύτερο τρόπο θα πάρετε κέιλ. Και αν το αλλάξετε με έναν τρίτο τρόπο, θα έχετε κουνουπίδι. Έτσι, όταν πηγαίνετε στις βιολογικές λαϊκές αγορές, στην πραγματικότητα πάτε σε ένα μέρος όπου οι άνθρωποι εδώ και πολύ καιρό αλλάζουν τον γενετικό κώδικα των φυτών. Η διαφορά σήμερα, για να χρησιμοποιήσω έναν πολιτικά ουδέτερο όρο-
2:59
[Ευφυής σχεδιασμός]
3:01
(Γέλια)
3:02
είναι ότι αρχίσαμε να εφαρμόζουμε τον ευφυή σχεδιασμό. Αυτό σημαίνει ότι αντί να το κάνουμε στην τύχη, βλέποντας τι θα συμβεί με την πάροδο των γενεών, εισάγουμε συγκεκριμένα γονίδια, εισάγουμε συγκεκριμένες πρωτεϊνες και αλλάζουμε τον κώδικα ζωής για συγκεκριμένους σκοπούς. Αυτό μας επιτρέπει να επιταχύνουμε πώς γίνονται αυτά τα πράγματα.
3:21
Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. (Γέλια) Κάποιοι από εσάς μπορεί να σκέφτεστε περιστασιακά το σεξ. Και θεωρούμε δεδομένο πως αλλάξαμε το σεξ. Έτσι θεωρούμε απόλυτα φυσιολογικό να το αλλάξουμε. Αυτό που συναίβει με το σεξ με την πάροδο του χρόνου είναι ότι συνήθως, σεξ ίσον μωρό, τελικά. Όμως σήμερα, σεξ συν χάπι ίσον κανένα παιδί.
3:47
(Γέλια)
3:48
Πάλι, θεωρούμε ότι είναι απόλυτα φυσιολογικό, όμως αυτό δεν ίσχυε στο μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας. Και δεν ισχύει για τα ζώα. Αυτό που κάνει είναι να μας δίνει έλεγχο, έτσι ώστε το σεξ να είναι ξεχωριστό από τη σύλληψη. Και καθώς σκέφτεστε τις συνέπειες αυτού, παίζουμε με πράγματα που είναι λίγο πιο πολύπλοκα, όπως η τέχνη. Όχι με την έννοια της ζωγραφικής και γλυπτικής, αλλά από την άποψη των τεχνολογιών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Τι είναι οι τεχνολογίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής; Είναι πράγματα όπως η τεχνιτή γονιμοποίηση. Όταν κάποιος κάνει τεχνητή γονιμοποίηση, έχει πολύ σοβαρούς λόγους. Κάποιες φορές δεν μπορεί να συλλάβει αλλιώς. Όμως κάνοντας αυτό, ουσιαστικά διαχωρίζουμε το σεξ, την σύλληψη και το μωρό. Δεν έχουμε πια μόνο τον έλεγχο του πότε θα κάνουμε ένα μωρό, διαχωρίζουμε το πότε και το πού γονιμοποιείται ένα μωρό. Έτσι διαχωρίζουμε το μωρό από το σώμα και την πράξη. Αν σκεφθείτε άλλα πράγματα που κάνουμε, σκεφθείτε τα δίδυμα. Μπορούμε να παγώσουμε σπέρμα, ωάρια, μπορούμε να παγώσουμε γονιμοποιημένα ωάρια. Τι σημαίνει αυτό; Αυτό είναι καλό αν είσαι ασθενής με καρκίνο. Πρόκειται να κάνεις χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία, οπότε τα σώζεις αυτά. Δεν τα ακτινοβολείς. Όμως αν μπορείς να τα σώσεις και μπορείς να τα παγώσεις, και μπορείς να έχεις μια παρένθετη μητέρα, σημαίνει ότι έχεις διαχωρίσει το σεξ από το χρόνο, σημαίνει ότι μπορείς να κάνεις δίδυμα — σε 50 χρόνια;
5:22
(Γέλια)
5:26
Σε εκατό χρόνια; Σε διακόσια χρόνια; Και αυτές είναι τρεις σημαντικές αλλαγές που δεν είναι μελλοντικές. Είναι πράγματα που θεωρούμε δεδομένα σήμερα.
5:37
Έτσι ο κώδικας ζωής φαίνεται ότι είναι μια υπερδύναμη. Αποδεικνύεται ότι είναι ένας τρόπος να αλλάξουμε τους ιούς, τα φυτά, τα ζώα, ίσως ακόμη και να εξελίξουμε τους εαυτούς μας. Είναι κάτι που ο Στιβ Γκούλανς και εγώ σκεφτόμαστε από καιρό.
5:55
Ας ρισκάρουμε λίγο. Όπως κάθε ισχυρή τεχνολογία, όπως ο ηλεκτρισμός, όπως το αυτοκίνητο, όπως οι υπολογιστές, μπορεί να γίνει κατάχρηση αυτών των τεχνολογιών. Και αυτό φοβίζει πολύ κόσμο. Και εφαρμόζοντας αυτές τις τεχνολογίες, μπορούμε να μετατρέψουμε τους ανθρώπους σε χίμαιρες. Θυμάστε τον ελληνικό μύθο που ανακάτευαν τα ζώα; Κάποιες από αυτές τις θεραπείες τελικά άλλαζαν τον τύπο του αίματος. Ή έβαζαν αρσενικά κύτταρα σε γυναικεία σώματα και το αντίστροφο, πράγμα που ακούγεται φρικτό μέχρι να συνειδητοποιήσετε ότι ο λόγος που γίνεται αυτό είναι για να αντικατασταθεί ο μυελός των οστών σε θεραπείες του καρκίνου. Παίρνοντας μυελό των οστών από κάποιον άλλο, μπορεί να αλλάζεις κάποια δομικά στοιχεία του εαυτού σου, αλλά σώζεις τη ζωή σου. Καθώς τα σκέφτεστε αυτά, να κάτι που έγινε πριν από 20 χρόνια,
6:44
Αυτή είναι η Έμμα Οτ. Πρόσφατα ξεκίνησε τις σπουδές της. Σπουδάζει λογιστική. Συμμετείχε σε δύο αθλητικές ομάδες. Αποφοίτησε ως αριστούχος. Αυτό δεν είναι κάτι ιδιαίτερα ασυνήθιστο, εκτός από το ότι είναι ο πρώτος άνθρωπος που γεννήθηκε από τρεις γονείς. Γιατί; Επειδή υπήρχε περίπτωση να κληρονομήσει μια θανατηφόρα μιτοχονδριακή ασθένεια. Έτσι, ανταλλάζοντας DNA με ένα τρίτο άτομο, και βάζοντάς το εκεί, σώζουμε ανθρώπινες ζωές. Χρησιμοποιούμε όμως και βλαστική μηχανική, που σημαίνει ότι τα παιδιά της, αν κάνει παιδιά, θα έχουν σωθεί και δεν θα περάσουν την ασθένεια. Το ίδιο και τα παιδιά τους, και τα εγγόνια τους, και πάει λέγοντας.
7:25
Αυτό ανησυχεί τους ανθρώπους. Πριν 20 χρόνια, διάφορες αρχές έλεγαν, γιατί να μην το μελετήσουμε λίγο; Υπάρχει ρίσκο όταν κάνεις πράγματα, το ίδιο και όταν δεν τα κάνεις. Σώθηκαν μερικές δεκάδες άτομα από αυτή τη τεχνολογία, και μετά, τα επόμενα 20 χρόνια το σκεφτόμασταν. Καθώς το σκεφτόμαστε αυτό, καθώς λέμε, «Ίσως πρέπει να κάνουμε περισσότερες μελέτες. Ίσως πρέπει να κάνουμε αυτό ίσως πρέπει να κάνουμε εκείνο», υπάρχουν συνέπειες αν ενεργήσουμε και συνέπειες αν δεν ενεργήσουμε. Όπως όταν θεραπεύουμε θανατηφόρες ασθένειες, που, παρεμπιπτόντως, είναι κάτι τελείως αφύσικο. Είναι φυσικό οι άνθρωποι να αποδεκατίζονται από μεγάλες επιδημίες όπως η ευλογία, η πολυομυελίτιδα ή η φυματίωση. Όταν εμβολιάζουμε τους ανθρώπους, βάζουμε αφύσικα πράγματα στο σώμα τους επειδή πιστεύουμε ότι τα οφέλη υπερισχύουν του ρίσκου. Επειδή φτιάξαμε αφύσικα φυτά και ζώα, μπορούμε να ταΐσουμε εφτά δισεκατομμύρια ανθρώπους Μπορούμε να δημιουργήσουμε νέες μορφές ζωής. Η δημιουργία νέων μορφών ζωής, ακούγεται ιδιαίτερα τρομακτική και εξαιρετικά ενοχλητική, μέχρι να συνειδητοποιήσετε ότι αυτές οι μορφές ζωής ζουν στην τραπεζαρία σας. Αυτά τα λουλούδια που έχετε στην τραπεζαρία, δεν έχουν τίποτα φυσικό επάνω τους, επειδή τα έφτιαξαν άνθρωποι έτσι ώστε να έχουν αυτό το χρώμα, αυτό το μέγεθος, και αντοχή εβδομάδων. Συνήθως, δεν δίνουμε στους αγαπημένους μας αγριολούλούδα επειδή δεν αντέχουν πολύ.
8:55
Αυτό που κάνει όλο αυτό είναι ότι ανατρέπει τον Δαρβίνο. Για τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια, ό,τι έζησε και πέθανε σε αυτό τον πλανήτη βασίστηκε σε δύο αρχές: τη φυσική επιλογή και την τυχαία μετάλλαξη. Άρα, ό,τι έζησε και πέθανε, ό,τι φτιάχτηκε, έχει ανατραπεί τώρα. Και αυτό που καταφέραμε είναι ότι δημιουργήσουμε αυτό το παράλληλο εξελικτικό σύστημα όπου δοκιμάζουμε την αφύσικη επιλογή και την μη τυχαία μετάλλαξη.
9:22
Αφήστε με να σας εξηγήσω. Αυτό είναι η φυσική επιλογή. Αυτό είναι η αφύσικη επιλογή.
9:27
(Γέλια)
9:30
Αυτό που γίνεται με αυτά τα πράγματα είναι, πως ξεκινήσαμε να αναθρέφουμε λύκους, πριν από χιλιάδες χρόνια, στην κεντρική Ασία, μετατρέποντάς τους σε σκύλους. Μετά τους μετατρέψαμε σε μεγάλους σκύλους και σε μικρούς σκύλους. Όμως αν πάρετε ένα από τα τσιουάουα που βλέπετε στις τσάντες της Hermès στην 5η Λεωφόρο και το αφήσετε στις πεδιάδες της Αφρικής, θα δείτε τη φυσική επιλογή στην πράξη.
9:52
(Γέλια)
9:57
Λίγα πράγματα στη Γη είναι λιγότερο φυσικά από ένα χωράφι καλαμποκιού. Σε καμία περίπτωση δεν θα περπατήσετε σε παρθένο δάσος βλέποντας το ίδιο φυτό να μεγαλώνει σε σειρές ταυτόχρονα, χωρίς να μεγαλώνει κάτι άλλο εκεί. Όταν φυτεύετε ένα χωράφι καλαμποκιού, επιλέγετε τι ζει και τι πεθαίνει. Και το κάνετε μέσω της αφύσικης επιλογής. Το ίδιο ισχύει και σε ένα χωράφι σιταριού και σε ένα χωράφι ρυζιού. Το ίδιο ισχύει και για μια πόλη ή ένα προάστιο. Για την ακρίβεια, η μισή επιφάνεια της Γης είναι κατασκευασμένη αφύσικα, ώστε αυτό που ζει ή πεθαίνει εκεί να είναι αυτό που θέλουμε. Γι’ αυτό δεν έχουμε αρκούδες να κυκλοφορούν στο κέντρο του Μανχάταν.
10:36
Τι γίνεται με την τυχαία μετάλλαξη; Αυτή είναι η τυχαία μετάλλαξη. Αυτός είναι ο Αντόνιο Αλφονσέκα. Γνωστός και ως Χταπόδι. Ήταν ο ρίπτης της χρονιάς το 2000. Είχε μια τυχαία μετάλλαξη που του έδωσε έξι δάχτυλα σε κάθε χέρι, που είναι πολύ χρήσιμο αν είσαι ρίπτης.
10:54
(Γέλια)
10:57
Τι γίνεται με την μη-τυχαία μετάλλαξη; Μη-τυχαία μετάλλαξη είναι η μπύρα, το κρασί, το γιαούρτι. Πόσες φορές περπατώντας στο δάσος βρήκατε φυσικό τυρί; Ή φυσικό γιαούρτι; Αυτά τα κατασκευάζουμε. Το ενδιαφέρον είναι, ότι τα μάθαμε καλύτερα. Βρήκαμε ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία επεξεργασίας γονιδίων, το CRISPR, μέσα στο γιαούρτι. Ξεκινώντας να κατασκευάζουμε κύτταρα, παράγαμε οκτώ από τα δέκα κορυφαία φαρμακευτικά προϊόντα, μαζί και αυτού για την αντιμετώπιση της αρθρίτιδας, του Humira, που είναι το πρώτο φάρμακο σε πωλήσεις.
11:36
Έτσι, ο κώδικας ζωής είναι πραγματικά μια υπερδύναμη. Είναι ένας τρόπος να προγραμματίζουμε πράγματα, και δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να μας αλλάξει περισσότερο από τον κώδικα ζωής. Καθώς σκέφτεστε τον κώδικα ζωής, ας σκεφτούμε πέντε αρχές για το πώς να κατευθυνθούμε, και θα ήθελα να μου δώσετε και άλλες.
11:57
Αρχή νούμερο ένα: Πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη για όλα αυτά. Ο λόγος που πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη, είναι επειδή είμαστε υπεύθυνοι. Δεν υπάρχουν τυχαίες μεταλλάξεις. Κάνουμε αυτό που επιλέγουμε. Δεν υπάρχει το, «απλά συνέβη». Δεν έγινε τυχαία. Δεν έγινε εξαιτίας της απόφασης κάποιου άλλου. Αυτά τα κατασκευάζουμε. Και ισχύει ο κανόνας που λέει πως ό,τι σπάσεις σου ανήκει.
12:21
Αρχή νούμερο δύο: Πρέπει να αναγνωρίσουμε την ποικιλία αυτών των πραγμάτων. Υπήρξαν τουλάχιστον 33 είδη ανθρωποειδών που περπάτησαν στη Γη. Όλα, εκτός από εμάς, εξαφανίστηκαν. Όμως η φυσιολογική κατάσταση της Γης είναι να υπάρχουν ταυτόχρονα διαφορετικά είδη ανθρώπων. Γι’ αυτό οι περισσότεροι έχουμε λίγο Νεάντερταλ μέσα μας. Κάποιοι έχουμε λίγο Ντενίσοβα μέσα μας. Και κάποιοι στην Ουάσιγκτον έχουν πολύ.
12:48
(Γέλια)
12:51
Αρχή νούμερο 3: Πρέπει να σεβόμαστε τις επιλογές των άλλων. Κάποιοι θα επιλέξουν να μην αλλάξουν. Κάποιοι θα επιλέξουν να τα αλλάξουν όλα. Κάποιοι θα επιλέξουν να αλλάξουν φυτά, αλλά όχι ζώα. Κάποιοι θα επιλέξουν να αλλάξουν τον εαυτό τους. Κάποιοι, να βελτιώσουν τον εαυτό τους. Η ποικιλία δεν είναι κάτι κακό, γιατί παρ’ όλο που θεωρούμε τον άνθρωπο ως πολύ ποικιλόμορφο, φτάσαμε τόσο κοντά στην εξαφάνιση ώστε όλοι να καταγόμαστε από μια Αφρικανίδα μητέρα. Η συνέπεια αυτού είναι ότι υπάρχει μεγαλύτερη ποικιλομορφία σε 55 Αφρικανικούς χιμπατζήδες, από ότι σε 7 δισεκατομμύρια ανθρώπους.
13:25
Αρχή νούμερο 4: Πρέπει στο ένα τέταρτο της Γης να αφήσουμε τον Δαρβίνο να κάνει τη δουλεία του. Δεν χρειάζεται να είναι συνεχόμενο, δεν χρειάζεται να είναι ενιαίο. Κάποιο να είναι στους ωκεανούς και κάποιο στο έδαφος. Όμως δεν πρέπει να παίρνουμε εμείς κάθε απόφαση για την εξέλιξη στον πλανήτη. Θέλουμε να λειτουργεί το δικό μας εξελικτικό σύστημα. Θέλουμε να λειτουργεί το εξελικτικό σύστημα του Δαρβίνου. Είναι σημαντικό να λειτουργούν παράλληλα αυτά τα δύο συστήματα, χωρίς να εμποδίζουν την εξέλιξη.
13:54
(Χειροκρότημα)
14:01
Το τελευταίο που θα πω: Είναι η πιο συναρπαστική περιπέτεια του ανθρώπου. Είναι η μοναδική υπερδύναμη που είχαμε ποτέ. Θα είναι έγκλημα αν δεν συμμετέχετε σε αυτό επειδή το φοβάστε, επειδή κρύβεστε από αυτό. Μπορείτε να συμμετέχετε στην ηθική. Μπορείτε να συμμετέχετε στην πολιτική. Μπορείτε να συμμετέχετε στις επιχειρήσεις. Μπορείτε απλά να σκέφτεστε πού πηγαίνουν τα φάρμακα, πού πηγαίνει η βιομηχανία, πού πηγαίνει ο κόσμος. Θα ήταν έγκλημα για όλους μας να μην αντιληφθούμε πότε κάποιος εμφανίζεται σε μια πισίνα και λέει μία λέξη, μόνο μία λέξη, κι εμείς να μην ακούσουμε αν η λέξη θα είναι «κώδικας ζωής».
14:39
Σας ευχαριστώ πολύ.
Advertisment
