Άγχος: Η μάστιγα της εποχής;
Πολλές φορές θυμάμαι τους στίχους του τραγουδιού “Τα βάσανα και οι καημοί, εδώ θα μείνουν στη ζωή…”, αλλά μέχρι να φύγουμε από αυτή την ζωή έχουμε να λύσουμε πολλά. Ένα μεγάλο “βάσανο” των ημερών μας είναι το άγχος! Δεν έχει χαρακτηριστεί ως αρρώστια, όμως είναι η αιτία πολλών εμφραγμάτων, καρδιακών παθήσεων, πίεση, κτλ.
Advertisment
Τι είναι το άγχος;
Το άγχος, από το ρήμα “άγχω”: πιέζω σφιχτά, ιδίως στο λαιμό (παράγωγα: αγχόνη, στηθάγχη) είναι μια ανθρώπινη εμπειρία που ακολουθεί τον άνθρωπο από την εποχή του homo sapiens. Περιγράφηκε για πρώτη φορά από το δανό υπαρξιστή Soren Kierkegaard το 1844 ως “μια αόριστη, διάχυτη ανησυχία, διαφορετική από το φόβο, λόγω μη παρουσίας συγκεκριμένου κινδύνου, διαπεραστική, χωρίς δυνατότητα διαφυγής”. Ωστόσο, κατά τον A. Lewis,
Το πλήρες τεστ άγχους και στρες των 4 συστημάτων
“Το άγχος είναι μια δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση με υποκειμενική εμπειρία φόβου ή ανάλογου συναισθήματος που οδεύει προς το μέλλον. Δεν υπάρχει εμφανής απειλή ή η απειλή είναι δυσανάλογη με το συναίσθημα που προκαλεί. Υπάρχει υποκειμενική σωματική δυσφορία ή εκδήλωση σωματικών διαταραχών”.
Advertisment
Ο Βασίλειος Αλεβίζος (Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών) γράφει ότι:
“Λειτουργεί ως σήμα εγρήγορσης, προειδοποιεί το άτομο για επικείμενο κίνδυνο και το προετοιμάζει για επίθεση ή φυγή από μια επικίνδυνη κατάσταση. Έτσι, εξασφαλίζει την εγρήγορση και επιτυγχάνει την ισορροπία ανάμεσα στο άτομο και το περιβάλλον. Ταυτόχρονα προετοιμάζει το άτομο για καλύτερη απόδοση και λειτουργικότητα. Αντίθετα, ο φόβος σηματοδοτεί την παρουσία συγκεκριμένου γνωστού κινδύνου η ένταση του οποίου είναι ανάλογη του μεγέθους του κινδύνου και αποσκοπεί στην αποφυγή του, π.χ. κάποιος αισθάνεται άγχος στο πλήθος, αλλά φοβάται τα φίδια. Ο μεν φόβος έχει ως βασικό χαρακτηριστικό την ύπαρξη συγκεκριμένων φοβικών καταστάσεων που τον εκλύουν και τη συμπεριφορά αποφυγής, ενώ το άγχος μια ακαθόριστη απειλή, από την οποία το άτομο δεν μπορεί να διαφύγει και έχει μακρά (χρόνια) διάρκεια”.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μπορεί να βλάψει την υγεία μας με αύξηση της καρδιακής συχνότητας που μπορεί να οδηγήσει σε αρρυθμίες και αιφνίδιο θάνατο (διά μέσου υπερπαραγωγής αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης, ουσιών που μπορεί να προκαλέσουν υπέρταση, σύσπαση των στεφανιαίων αγγείων, αύξηση της πηκτικότητας του αίματος κ.ά), επίσης το άγχος υπεισέρχεται στην παθογένεια του γαστρεντερικού συστήματος, όπως το πεπτικό έλκος και το ευερέθιστο έντερο (το ευερέθιστο έντερο συνυπάρχει με ψυχοπαθολογία σε συχνότητα που κυμαίνεται από 50% ως 90% και θεωρείται μεταμφιεσμένη ψυχική διαταραχή), εγκεφαλικά, αυξημένη τάση για λοιμώξεις, ωχρότητα, κεφαλαλγία, κ.α.
Υπολογίζεται επίσης ότι μεταξύ 2% και 4% του γενικού πληθυσμού κάποια στιγμή της ζωής του παρουσιάζει κάποια αγχώδη διαταραχή. Επομένως οι αγχώδεις διαταραχές, οι διαταραχές δηλαδή που σχετίζονται με το άγχος, θεωρούνται οι πιο συχνά ανευρισκόμενες διαταραχές στο γενικό πληθυσμό.
Η αντιμετώπιση του άγχους
Δίνονται πολλές λύσεις από τους ψυχολόγους, και όχι μόνο … χαλάρωση, ελεγχόμενη αναπνοή, ψυχική ευελιξία, να βάλεις μικρούς ρεαλιστικούς στόχους που μπορείς να κατακτήσεις εύκολα χωρίς άγχος, γέλιο, η οργάνωση, συζήτηση, φυσική άσκηση, περισυλλογή… Επιτρέψτε μου να σταθώ σε μια λύση: Διαλογισμός ή προσευχή!
Σύμφωνα με το λεξικό ο διαλογισμός “είναι μία μορφή πνευματικής συγκέντρωσης που επιτυγχάνεται με τη βαθιά χαλάρωση, την απομάκρυνση κάθε σκέψης και εξωτερικών ερεθισμάτων από τη συνειδητότητα του υποκειμένου. Σκοπός του διαλογισμού είναι η άντληση γνώσης ή και εμπειριών άμεσα, χωρίς τη χρήση των αισθητηρίων οργάνων του ανθρώπου ή οποιασδήποτε πηγής πληροφόρησης. Γενικότερα θεωρείται και μέσο ψυχικής χαλάρωσης και ευεξίας”.
Πρόκειται για μια τεχνική που βοηθάει τον διαλογιζόμενο, όπως διακηρύσσεται, να αποκτήσει πνευματική ενέργεια και θετική σκέψη από μέσα του, σε μια διαδικασία “μετασχηματισμού”, και στη συνέχεια να την διοχετεύσει προς τα έξω.
Η προσευχή δεν είναι “στροφή προς τα έσω”, αλλά είναι ένα άνοιγμα του ανθρώπου, που αισθάνεται αδύναμος, προς τον Θεό και την Αγάπη Του. Μετά νιώθει κοινωνία μαζί Του, νιώθει ότι εκεί που “απευθύνεται” ακούγεται και ακούει. Είναι μέσο επικοινωνίας, που ξυπνάει μέσα μας τις περισσότερες φορές την αίσθηση πως δεν είσαι μόνος σου εδώ! Ίσως χρειάζεται μια διευκρίνιση εδώ: με μια λέξη μπορώ να περιγράψω την προσευχή: “συν-εργασία” και όχι “παραδίνω” τις δυνατότητές μου (δηλαδή, ως άνθρωπος κάνω ότι είναι δυνατόν από ανθρώπινης πλευράς όμως ζητάω και μια άνωθεν βοήθεια).
Σε μια διάλεξή του ο Μάνος Δανέζης έλεγε “όταν προσευχόμαστε μαζεύουμε διάχυτη ενέργεια από το περιβάλλον, στο τέλος κάνουμε τον σταυρό μας ενώνοντας τα τρία δάκτυλα ως ακίδα, γιατί η ενέργεια ενός αγωγού αποβάλλεται από ακίδες. Ακουμπώντας την ακίδα στο μέτωπο, στην κοιλιά, στους πνεύμονες και στην καρδιά, διοχετεύουμε την σωρευμένη στο σώμα ενέργεια στα τέσσερα βασικά τσάκρας”.
Είσαι ελεύθερος να διαλέξεις εσύ πιο “μονοπάτι” θα ακολουθήσεις! Αφού νομίζεις πως σε βοηθάει ο διαλογισμός, ξεκίνα χωρίς δισταγμό… εάν όμως το κάνεις σωστά, θα καταλήξεις στη προσευχή! Σε όλους μας υπάρχει η ανάγκη να ακουμπίσουμε “κάπου”… Και όχι μόνο, στην προσευχή νιώθεις πως “ξελαφρώνεις” σωματικά και ψυχικά. Δεν πρέπει πλέον να δώσεις εσύ λύσεις σε όλα, κάποιος άλλος αναλαμβάνει. Αλλά, το περίεργο είναι ότι μια ζωή αποφεύγουμε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας, τώρα που βλέπουμε το αδιέξοδο και αγχωνόμαστε, γιατί να μην αναλάβει “Άλλος”;
π. Σιλουανός Βισάν
- Αριστοτέλης: «Ελπίδα είναι ένα όνειρο που το βλέπουμε ξύπνιοι» - 13 Σεπτεμβρίου 2019
- Είμαστε και γινόμαστε, τα άτομα με τα οποία συναναστρεφόμαστε - 10 Ιανουαρίου 2019
- Eυγνωμοσύνη είναι το συναίσθημα πως αυτά που σου δόθηκαν είναι ανώτερα από αυτά που ζήτησες - 13 Νοεμβρίου 2018
