Χαρούμενα παιδιά: Ευχή ή ουσία;
Γράφει η Ράνια Βλάγκα Αντωνίου – Κοινωνιολόγος, Ειδική Παιδαγωγός, Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού
Advertisment
Η πιο συνηθισμένη απάντηση που δίνουμε ως γονείς όταν μας ρωτάνε τι πραγματικά επιθυμούμε για τα παιδιά μας είναι: “Θέλω μόνο να είναι χαρούμενα και ευτυχισμένα”. Και για τους περισσότερους γονείς η χαρά και ευτυχία έχει μια εικόνα, το αγνό χαμόγελo των παιδιών μας και τα γέλια τους. Μια εικόνα χίλιες λέξεις που γράφει ανεξίτηλα στις καρδιές μας, οδηγώντας μας όμως σε άπειρες απορίες σχετικά με το πώς μπορούμε να είμαστε καλύτεροι γονείς, σε αγωνία και ενοχές εάν τελικά τα καταφέρνουμε και σε αναπάντητα ερωτήματα όπως: “Τι είναι τελικά χαρά και ευτυχία”;
Είναι οι μικρές αναπάντεχες στιγμές που μας θωρακίζουν για όλες τις υπόλοιπες ή είναι κάτι πιο εσωτερικό, με διάρκεια που μπορεί να κατακτηθεί βήμα-βήμα από την παιδική μας ηλικία και να μας συνοδεύσει μέχρι την ενήλική μας ζωή; Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από πολλά αντιφατικά και διαστρεβλωμένα μηνύματα της επικρατούσας κουλτούρας (χρήματα, δόξα, φήμη, εξωτερική εμφάνιση) το να πλησιάσεις την ουσία της έννοιας χαράς και ευτυχίας παρουσιάζεται ως αρκετά δύσκολο και ακόμα πιο περίπλοκο το να βοηθήσεις τα παιδιά να την κατακτήσουν.
Ένα παιδί που δεν το αποδέχτηκαν, τρέχει μια ζωή μέχρι να φτάσει κάπου
Advertisment
Οι έρευνες όμως είναι αποκαλυπτικές και διαπιστώνουν ότι η χαρά και ευτυχία είναι ένα εκπληκτικό πλεονέκτημα, σε έναν κόσμο που δίνει έμφαση στα αποτελέσματα και στα πόσα κατέχεις. Οι ευτυχισμένοι άνθρωποι είναι πιο πετυχημένοι τόσο στην προσωπική τους όσο και στην επαγγελματική τους ζωή. Αφού, λοιπόν, η χαρά και η ευτυχία έχουν τόσο ουσιώδη αποτελέσματα για την ευημερία μας, γιατί αγωνιούμε τόσο για το πώς να μεγαλώσουμε έξυπνα και πετυχημένα παιδιά, άριστους μαθητές; Υπάρχει μόνο η τεχνοκρατική διάσταση ή υπάρχει και η συναισθηματική; Τελικά αντιμετωπίζουμε την χαρά και την ευτυχία ως εξωτερικό παράγοντα, αποτέλεσμα των επιτευγμάτων μας ή ως μια εσωτερική κατάσταση που μπορεί να μας αυτοπροσδιορίσει με διάρκεια στο χρόνο;
Φυσικά οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητά μας, οι επικρατούσες πεποιθήσεις και αντιλήψεις μας οδηγούν σε μια δυσκολία ισορροπίας μεταξύ αυτού που είναι καλύτερο για τα παιδιά μας και αυτού που τα κάνει πραγματικά χαρούμενα χωρίς αναγκαστικά να αποκλείουν το ένα το άλλο. Όμως, καθώς η ευτυχία δεν βρίσκεται στα πράγματα αλλά στις εμπειρίες, στις σχέσεις, στις δραστηριότητες που δίνουν νόημα το να είναι τα παιδιά μας ευτυχισμένα για αυτά που είναι και όχι για αυτά που θα τους ανήκουν, θα τους δώσεις έλεγχο σε αυτά που θα τους φέρουν ευτυχία.
Ηθική νοημοσύνη: Τι είναι και πώς να την καλλιεργήσετε στο παιδί σας
Πώς γίνεται αυτό; Καταρχάς, αναγνωρίζοντας το πόσο σημαντικό είναι να το προσπαθήσουμε και στη συνέχεια κάνοντας μερικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
9 σημαντικά μαθήματα για τα παιδιά
1. Να τους διδάξουμε την χαρά, να γίνουμε το πρότυπό τους
Το πόσο χαρούμενα είναι τα παιδιά μας επηρεάζεται από το πόσο χαρούμενοι είμαστε εμείς οι γονείς. Μακρόχρονες έρευνες έχουν δείξει την τεράστια σύνδεση των μαμάδων με κατάθλιψη και άλλων αρνητικών συμπεριφορών με προβλήματα συμπεριφοράς των παιδιών. Για αυτό αγαπήστε και φροντίστε τον εαυτό σας, βρείτε χρόνο για εσάς, γελάστε και συναναστραφείτε με φίλους που θα σας κάνουν να γελάστε. Με αυτόν τον τρόπο θα γίνεται παράδειγμα και θα τους μάθετε να ζουν και να χαίρονται.
2. Να ενισχύσουμε την αυτοεκτίμησή τους
Η αυτοεκτίμηση έχει μεγάλη επίδραση στη χαρά και την ευτυχία. Η αυτοεκτίμηση δίνει αίσθημα ασφάλειας για το πώς θα προσεγγίσουμε την ζωή και προσφέρει αίσθημα ικανότητας ότι μπορούμε να πετύχουμε σημαντικά πράγματα ενώ μειώνει την ανησυχία και το άγχος. Ας δώσουμε λοιπόν στα παιδιά αγάπη και στοργή χωρίς όρους, ειλικρινή επιβράβευση, να προσέχουμε τι λέμε και πως το λέμε, να ενισχύουμε με θετικούς χαρακτηρισμούς, να κρίνουμε την συμπεριφορά τους και όχι την ταυτότητά τους.
3. Να τους διδάξουμε πως χτίζονται υγιείς σχέσεις
Οι δυνατές σχέσεις αποτελούν παράγοντα ευτυχίας γιατί δίνουν την ευκαιρία να δίνεις και να παίρνεις αγάπη, φιλία, στήριξη. Η θετική ανατροφοδότηση από τους άλλους είναι ίσως η πιο πολύτιμη πηγή ευτυχίας, για αυτό το να τους διδάξουμε τι σημαίνει αγάπη, φιλία, κατανόηση, υποστήριξη, σεβασμός αποτελεί σημαντική βοήθεια στο να αναπτύξουν όχι μόνο δεξιότητες αλλά και να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι.
4. Να τους επιβραβεύουμε για την προσπάθεια, να μην επιζητάμε μόνο την τελειότητα
Οι γονείς που εστιάζουν στα επιτεύγματα των παιδιών τους είναι πιθανό να έχουν παιδιά με υψηλά επίπεδα κατάθλιψης και άγχους σε σχέση με τα άλλα παιδιά. Οι έρευνες επιμένουν: επαινείτε τη προσπάθεια, όχι την φυσική ικανότητα καθώς η πλειονότητα των παιδιών που επαινούνται για την ευφυία τους δεν πρόκειται να ρισκάρουν να κάνουν λάθος και να χάσουν την “θέση” του έξυπνου. Από την άλλη, περισσότερο από το 90% των παιδιών που μεγαλώνουν με επιβράβευση για το σύνολο της προσωπικότητάς τους, επιλέγουν δυσκολότερες δοκιμασίες δίχως να φοβούνται την αποτυχία. Γιατί; Όταν επαινούμε τα παιδιά για την προσπάθεια και την σκληρή δουλειά που οδηγεί στα επιτεύγματα, θέλουν να συνεχίσουν με αυτή την διαδικασία και δεν τους ενδιαφέρει εάν και κατά πόσο έξυπνοι φαίνονται.
5. Να τους διδάξουμε τη θετική και αισιόδοξη πλευρά της ζωής
Τα παιδιά που έχουν υιοθετήσει θετικό τρόπο σκέψης:
• είναι πιο πετυχημένα στο σχολείο και στον αθλητισμό
• είναι πιο υγιή
• είναι πιο ικανοποιημένα από την ζωή
• είναι λιγότερο πιθανό να αντιμετωπίσουν κατάθλιψη και άγχος
6. Να τους διδάξουμε την ενσυναίθηση
Τι σημαίνει; Να διακρίνεις τα συναισθήματά σου από των άλλων, να μπαίνεις στη θέση του άλλου και να αντιλαμβάνεσαι τη δική του προοπτική, να μπορείς να ρυθμίζεις και να ελέγχεις τις δικές σου συναισθηματικές αντιδράσεις. Για τα παιδιά είναι πολύ σημαντικό να κατανοούν τα συναισθήματά τους και ειδικά όταν αντιμετωπίζουν θυμό, λύπη ή απογοήτευση. Το να αναγνωρίσουν ότι αυτό που αισθάνονται είναι φυσιολογικό (παρόλο που η συμπεριφορά δεν είναι) είναι σημαντικό συστατικό εσωτερικής ισορροπίας ενώ συνολικά η ενσυναίσθηση αποτελεί δεξιότητα που προσφέρει δύναμη, προσωπική, σχολική και κοινωνική επιτυχία.
7. Να εφαρμόσουμε χαρούμενες και δημιουργικές συνήθειες
Ελεύθερο παιχνίδι, βόλτες στη φύση, αθλητισμό, συλλογικές δραστηριότητες, συμμετοχή σε ομάδες, επαφή με την τέχνη και την μουσική. Είναι σημαντικό για τα παιδιά να μάθουν να απολαμβάνουν την παρούσα στιγμή, να χρησιμοποιούν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους, να μάθουν τι σημαίνει συλλογικότητα, τι σημαίνει ευγενής άμιλλα, να εργάζονται σε ομάδες, να διαπραγματεύονται, να μοιράζονται. Όλα αυτά προσφέρουν φυσική, κοινωνική και συναισθηματική ευημερία.
8. Να τους διδάξουμε αυτοπειθαρχία
Η αυτοπειθαρχία στα παιδιά είναι πιο προγνωστικός παράγοντας για μελλοντική επιτυχία από ότι η ευφυία ή οτιδήποτε άλλο.
9. Να περνάμε περισσότερο ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά και να υιοθετήσουμε ποιοτικές στιγμές μαζί τους όπως το οικογενειακό γεύμα
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που τρώνε γεύμα με την οικογένειά τους σε μια σταθερή βάση είναι περισσότερο συναισθηματικά σταθερά, λιγότερο επιρρεπή σε εθισμούς, με καλύτερους βαθμούς και πιο ουσιαστικές φιλικές σχέσεις. Αν θέλουμε η χαρά και η ευτυχία να μην είναι μια τυπική ευχή σαν αυτές που λέμε στα γενέθλια και στις γιορτές αλλά μια στάση ζωής που θα φέρει αέρα αλλαγής, όσο και εάν όλα αυτά φαίνονται πολλά, περίπλοκα ή ακόμα και ανέφικτα, μπορούμε να κάνουμε μικρά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση διαλέγοντας για αρχή αυτά που μας ταιριάζουν περισσότερο.γονε
Η αλλαγή σε αυτό που βιώνουμε δεν γίνεται με μαγικά ραβδάκια, ούτε με ευχολόγια αλλά με δράση… δημιουργώντας εμείς τις συνθήκες της πραγματικότητας που βιώνουμε για αυτό ας διαλέξουμε μια καινούρια οπτική, αυτής της ουσίας που περιέχει αξίες όπως η αγάπη, η φιλία, η χαρά ώστε να γίνουμε εμείς και τα παιδιά μας η αλλαγή που θέλουμε να υπάρξει στον κόσμο.
- Ταυτότητα: Γονέας, Στοιχεία Ταυτότητας: “Καλός” και εν γένει “αποτελεσματικός” - 1 Μαρτίου 2018
- Είμαστε το παράδειγμα που θα θέλαμε τα παιδιά μας να έχουν; - 8 Δεκεμβρίου 2017
- Χαρούμενα παιδιά: Ευχή ή ουσία; - 23 Φεβρουαρίου 2017
