Πώς ο ρατσισμός μας αρρωσταίνει (βίντεο)
Γιατί η φυλή έχει τόσο πολύ σημασία για την υγεία; Ο Ντέιβιντ Ρ. Γουίλιαμς ανέπτυξε μια κλίμακα για να μετρήσει την επίδραση των διακρίσεων στην ευεξία, ξεπερνώντας τα παραδοσιακά κριτήρια, όπως το εισόδημα και η εκπαίδευση, φανερώνοντας πώς παράγοντες όπως η έμμεση προκατάληψη, ο αστικός διαχωρισμός και τα αρνητικά στερεότυπα δημιουργούν και διατηρούν την ανισότητα. Σε μια διαφωτιστική ομιλία, ο Γουίλιαμς παρουσιάζει στοιχεία του πώς ο ρατσισμός παράγει ένα νόθο σύστημα – και προσφέρει ελπιδοφόρα παραδείγματα προγραμμάτων στις ΗΠΑ που δουλεύουν ώστε να τερματίσουν την διάκριση.
Advertisment
Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία
Ένα άρθρο στο περιοδικό Αποφοίτων του Γέιλ αναφερόταν στην ιστορία του Κλάιντ Μέρφι, ενός μαύρου άνδρα που ήταν μέλος της Τάξης του 1970. Ο Κλάιντ είχε μια πετυχημένη ιστορία. Μετά το Γέιλ και το πτυχίο νομικής από το Κολούμπια, o Κλάιντ πέρασε τα επόμενα 30 χρόνια ως ένας από τους κορυφαίους δικηγόρους αστικού δικαίου στην Αμερική. Ήταν επίσης σπουδαίος σύζυγος και πατέρας. Ωστόσο, παρά την επιτυχία του, την προσωπική και επαγγελματική, η ιστορία του Κλάιντ είχε λυπηρό τέλος.
0:50
Το 2010, σε ηλικία 62 ετών, ο Κλάιντ πέθανε από έναν θρόμβο αίματος στον πνεύμονά του. Η εμπειρία του Κλάιντ δεν ήταν μοναδική. Πολλοί από τους μαύρους συμφοιτητές του από το Γέιλ πέθαναν επίσης νέοι. Στην πραγματικότητα, το άρθρο στο περιοδικό έδειχνε ότι 41 χρόνια μετά την αποφοίτηση από το Γέιλ, τα μαύρα μέλη της Τάξης του 1970 είχαν τρεις φορές μεγαλύτερο ποσοστό θανάτου από τον μέσο όρο των μελών της τάξης. Είναι συγκλονιστικό.
1:32
Η Αμερική πρόσφατα αφυπνίστηκε από μια σταθερή τυμπανοκρουσία πυροβολισμών άοπλων μαύρων ανδρών από την αστυνομία. Αυτό που έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία είναι ότι κάθε επτά λεπτά ένας μαύρος άνθρωπος πεθαίνει πρόωρα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δηλαδή, πάνω από 200 μαύροι άνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα, οι οποίοι δε θα πέθαιναν, αν η υγεία των μαύρων και των λευκών ήταν ίση.
2:09
Για τα τελευταία 25 χρόνια είμαι σε μια αποστολή με στόχο να καταλάβω γιατί η φυλή έχει τόσο μεγάλη σημασία για την υγεία. Όταν ξεκίνησα την καριέρα μου πολλοί πίστευαν ότι ήταν απλώς θέμα φυλετικών διαφορών στο εισόδημα και την εκπαίδευση. Ανακάλυψα ότι, ενώ η οικονομική θέση έχει σημασία για την υγεία, υπάρχουν πολλά περισσότερα. Έτσι, για παράδειγμα, αν κοιτάξουμε το προσδόκιμο ζωής στην ηλικία των 25, στην ηλικία των 25 υπάρχει ένα χάσμα πέντε ετών μεταξύ μαύρων και λευκών. Και το χάσμα στην εκπαίδευση και για τους λευκούς και τους μαύρους είναι ακόμα μεγαλύτερο από το φυλετικό χάσμα. Την ίδια στιγμή, σε κάθε επίπεδο της εκπαίδευσης οι λευκοί ζουν περισσότερο από τους μαύρους. Έτσι, οι λευκοί που έχουν παρατήσει το λύκειο ζουν 3,4 χρόνια περισσότερο από τους αντίστοιχους μαύρους, και το χάσμα είναι ακόμα μεγαλύτερο μεταξύ αποφοίτων κολεγίων. Το πιο εντυπωσιακό απ’ όλα, είναι ότι λευκοί που έχουν αποφοιτήσει από το λύκειο ζουν περισσότερο από μαύρους με πτυχίο κολεγίου ή ανώτερη εκπαίδευση.
3:27
Γιατί, λοιπόν, η φυλή έχει τόσο μεγάλη σημασία για την υγεία; Τι υπάρχει πέρα από την εκπαίδευση και το εισόδημα που θα μπορούσε να έχει σημασία;
3:39
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, μου ζητήθηκε να αξιολογήσω ένα νέο βιβλίο σχετικά με την υγεία των μαύρων Αμερικάνων. Έμεινα έκπληκτος που σχεδόν σε κάθε ένα από τα 25 κεφάλαιά του έλεγε ότι ο ρατσισμός ήταν ένας παράγοντας που πλήγωνε την υγεία των μαύρων. Όλοι αυτοί οι ερευνητές δήλωναν ότι ο ρατσισμός ήταν ένας παράγοντας που επιδρούσε αρνητικά στους μαύρους, αλλά δεν παρείχαν καθόλου στοιχεία. Για εμένα, αυτό δεν ήταν αρκετό.
4:12
Μερικούς μήνες αργότερα, μιλούσα σ’ ένα συνέδριο στην Ουάσινγκτον, και είπα ότι μία από τις προτεραιότητες για έρευνα ήταν να καταγράψουμε τους τρόπους με τους οποίους ο ρατσισμός επηρέαζε την υγεία. Ένας λευκός κύριος σηκώθηκε μέσα στο κοινό και είπε ότι, ενώ συμφωνεί μαζί μου ότι ο ρατσισμός είναι σημαντικός, δε θα μπορούσαμε ποτέ να τον μετρήσουμε. «Μετράμε την αυτοεκτίμηση», είπα. «Δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην μπορούμε να μετρήσουμε τον ρατσισμό αν το βάλουμε σκοπό».
4:44
Και έτσι κάθισα και το σκέφτηκα και ανέπτυξα τρεις κλίμακες. Η πρώτη περιελάμβανε έντονες εμπειρίες διάκρισης, όπως να σε απολύουν άδικα ή να σε σταματάει άδικα η αστυνομία. Αλλά η διάκριση συμβαίνει επίσης σε πιο μικρές και ήπιες εμπειρίες, και έτσι η δεύτερη κλίμακά μου, η Κλίμακα Καθημερινής Διάκρισης, περιλαμβάνει εννέα σημεία σχετικά με εμπειρίες όπως όταν σου συμπεριφέρονται με λιγότερη ευγένεια από άλλους, όταν σου παρέχουν πιο φτωχή εξυπηρέτηση από άλλους σε εστιατόρια ή μαγαζιά, ή όταν οι άνθρωποι δρουν σαν να σε φοβούνται. Αυτή η κλίμακα αποτυπώνει τους τρόπους με τους οποίους η αξιοπρέπεια και ο σεβασμός των ανθρώπων που η κοινωνία δεν εκτιμάει κατατρώγεται σε καθημερινή βάση.
5:32
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα υψηλότερα επίπεδα διάκρισης σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης μιας ευρείας γκάμας ασθενειών, από πίεση μέχρι κοιλιακή παχυσαρκία, μέχρι καρκίνο του μαστού και καρδιακά προβλήματα, ή και ακόμη πρόωρη θνησιμότητα. Αξιοσημείωτα, κάποιες από τις συνέπειες παρατηρούνται σε πολύ νεαρή ηλικία. Για παράδειγμα, μια μελέτη σε μαύρους εφήβους βρήκε ότι αυτοί που δήλωναν υψηλότερου βαθμού διάκριση ως έφηβοι είχαν υψηλότερα επίπεδα ορμονών άγχους, πίεσης, και βάρους στην ηλικία των 20. Παρόλα αυτά, το άγχος της διάκρισης είναι μόνο μία πλευρά.
6:31
Η διάκριση και ο ρατσισμός επηρεάζουν την υγεία και με άλλους σημαντικούς τρόπους. Για παράδειγμα, υπάρχει διάκριση στην υγειονομική περίθαλψη. Το 1999, η Εθνική Ακαδημία Ιατρικής μου ζήτησε να υπηρετήσω σε μια επιτροπή η οποία βρήκε βασιζόμενη σε επιστημονικά στοιχεία, ότι οι μαύροι και άλλες μειονότητες δέχονται πιο φτωχή σε ποιότητα περίθαλψη από τους λευκούς. Αυτό ίσχυε για όλα τα είδη ιατρικής θεραπείας, από τα πιο απλά μέχρι και τα πιο τεχνολογικά εξειδικευμένα. Μία εξήγηση γι’ αυτό το φαινόμενο είναι η λεγόμενη «εγγενής προκατάληψη» ή «ασυνείδητη διάκριση». Έρευνα δεκαετιών από κοινωνικούς ψυχολόγους υποδεικνύει ότι εάν διατηρείς ένα αρνητικό στερεότυπο για μια ομάδα στο υποσυνείδητο του μυαλού σου και συναντάς κάποιον από αυτή την ομάδα, θα μεροληπτήσεις ενάντια στο συγκεκριμένο άτομο. Θα τους μεταχειρίζεσαι διαφορετικά. Είναι μια ασυνείδητη διαδικασία. Είναι μια αυτόματη διαδικασία. Είναι μια ανεπαίσθητη διαδικασία, αλλά φυσιολογική και συμβαίνει ακόμα και στα πιο καλοπροαίρετα ατόμα.
7:50
Αλλά όσο πιο βαθιά μελετούσα τον αντίκτυπο του ρατσισμού στην υγεία, τόσο πιο ύπουλες γίνονταν οι επιδράσεις. Υπάρχουν θεσμικές διακρίσεις, οι οποίες αναφέρονται στη διάκριση που υπάρχει στις διαδικασίες των κοινωνικών θεσμών. Ο αστικός διαχωρισμός με βάση τη φυλή, που έχει οδηγήσει να ζουν οι μαύροι και οι λευκοί σε πολύ διαφορετικά περιβάλλοντα, είναι ένα κλασικό παράδειγμα θεσμικού ρατσισμού. Ένα από τα καλύτερα κρυμμένα μυστικά της Αμερικής είναι το πώς ο αστικός διαχωρισμός είναι η μυστική αιτία που δημιουργεί φυλετική ανισότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην Αμερική, το πού μένεις καθορίζει την πρόσβασή σου σε ευκαιρίες στην εκπαίδευση, την εργασία, τη στέγαση, ακόμα και την πρόσβασή σου στην ιατρική περίθαλψη. Μία μελέτη στις 171 μεγαλύτερες πόλεις στις Ηνωμένες Πολιτείες κατέληξε ότι δεν υπάρχει ούτε μία πόλη όπου οι λευκοί ζουν υπό ίσες συνθήκες με τους μαύρους, και ότι τo χειρότερο αστικό περιβάλλον όπου κατοικούν οι λευκοί είναι σημαντικά καλύτερο από το μέσο περιβάλλον των μαύρων κοινοτήτων. Μια άλλη έρευνα βρήκε ότι αν μπoρούσες να εξαλείψεις στατιστικά τον αστικό διαχωρισμό, θα εξαφάνιζες εντελώς τις διαφορές μαύρων-λευκών στο εισόδημα, την εκπαίδευση και την ανεργία, και θα μείωνες τις διαφορές μαύρων-λευκών στη μονογονεϊκή μητρότητα κατά τα δύο τρίτα, με όλα αυτά να πηγάζουν από τον αστικό διαχωρισμό. Έχω επίσης μάθει πώς τα αρνητικά στερεότυπα και οι εικόνες των μαύρων στην κουλτούρα μας κυριολεκτικά δημιουργούν και συντηρούν διακρίσεις σε θεσμικό και σε ατομικό επίπεδο.
9:51
Μια ομάδα ερευνητών έχει δημιουργήσει μια βάση δεδομένων η οποία περιέχει βιβλία, περιοδικά και άρθρα που ένας μέσος μορφωμένος Αμερικάνος θα διάβαζε στη διάρκεια της ζωής του. Μας επιτρέπει να κοιτάξουμε αυτή τη βάση δεδομένων και να δούμε πώς οι Αμερικάνοι έχουν δει λέξεις συνδεδεμένες καθώς μεγαλώνουν στην κοινωνία τους. Έτσι, όταν η λέξη «μαύρος» εμφανίζεται στην Αμερικάνικη κουλτούρα, ποια λέξη την συνοδεύει; «Φτωχός», «βίαιος», «θρησκευόμενος», «τεμπέλης», «ενθουσιώδης», «επικίνδυνος». Όταν εμφανίζεται η λέξη «λευκός», λέξεις που την συνοδεύουν συχνά είναι: «εύπορος», «προοδευτικός», «συντηρητικός», «πεισματάρης», «επιτυχής», «μορφωμένος». Έτσι, όταν ένας αστυνομικός αντιδρά έντονα όταν βλέπει έναν άοπλο μαύρο άνδρα και τον αντιλαμβάνεται ως βίαιο και επικίνδυνο, δεν έχουμε απαραίτητα να κάνουμε με έναν εγγενή κακό αστυνομικό. Μπορεί απλά να παρατηρούμε έναν φυσιολογικό Αμερικάνο που εκφράζει όλα αυτά στα οποία έχει εκτεθεί ως συνέπεια της ανατροφής του σε αυτή την κοινωνία.
11:15
Από την προσωπική μου εμπειρία, πιστεύω ότι η φυλή σου δε χρειάζεται να καθορίζει τη μοίρα σου. Μετανάστευσα στις Ηνωμένες Πολιτείες από το νησί της Αγίας Λουκίας στην Καραϊβική στα τέλη της δεκαετίας του ’70 για να επιδιώξω ανώτερη εκπαίδευση. Και τα τελευταία 40 χρόνια, τα έχω καταφέρει καλά. Η οικογένεια μου με έχει στηρίξει, έχω δουλέψει σκληρά, τα έχω καταφέρει καλά. Αλλά χρειάστηκε να κάνω περισσότερα για να πετύχω. Έλαβα υποτροφία για μειονότητες από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Ναι. Είμαι παιδί δράσεων αλληλεγγύης. Χωρίς δράσεις αλληλεγγύης, δε θα ήμουν σήμερα εδώ.
12:08
Αλλά τα τελευταία 40 χρόνια, οι μαύροι Αμερικάνοι είναι λιγότερο επιτυχημένοι από εμένα. Το 1978, τα νοικοκυριά των μαύρων στις Ηνωμένες Πολιτείες έβγαζαν 59 λεπτά για κάθε δολάριο που έβγαζαν οι λευκοί. Το 2015, οι μαύρες οικογένειες ακόμη βγάζουν 59 λεπτά για κάθε δολάριο που λαμβάνουν οι οικογένειες λευκών στο εισόδημά τους και τα φυλετικά χάσματα στον πλούτο είναι ακόμα πιο εντυπωσιακά. Για κάθε δολάριο του πλούτου των λευκών, οι οικογένειες των μαύρων έχουν έξι λεπτά, ενώ οι Λατίνοι επτά.
12:49
Είναι γεγονός ότι ο ρατσισμός παράγει ένα πραγματικά αθέμιτο σύστημα που υποτιμά συστηματικά κάποιες φυλές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Παραφράζοντας τον Πλάτωνα, δεν υπάρχει τίποτα πιο άδικο από την ίση μεταχείριση άνισων ανθρώπων. Γι’ αυτό είμαι τόσο αφοσιωμένος στην εξάλειψη του ρατσισμού.
13:20
Εκτιμάω βαθύτατα το γεγονός ότι περπατάω στα χνάρια αυτών που έχουν θυσιάσει ακόμα και τη ζωή τους για να ανοίξουν τις πόρτες τις οποίες έχω διαβεί. Θέλω να εξασφαλίσω ότι αυτές οι πόρτες θα παραμείνουν ανοικτές και όλοι θα μπορούν να τις διαβούν. Ο Ρόμπερτ Κένεντυ είπε, «Κάθε φορά που ένας άνδρας» -ή μια γυναίκα, θα πρόσθετα εγώ- «υπερασπίζεται ένα ιδανικό ή πράττει ώστε να βελτιώσει τη μοίρα των άλλων ή αγωνίζεται ενάντια στην αδικία, εκπέμπει ένα μικρό κύμα ελπίδας, και αυτά τα κύματα μπορούν να δημιουργήσουν ένα ρεύμα ικανό να γκρεμίσει τα πιο δυνατά τείχη της καταπίεσης και της αντίστασης».
14:09
Είμαι αισιόδοξος σήμερα, γιατί παντού στην Αμερική έχω δει κύματα ελπίδας. Το Ιατρικό Κέντρο της Βοστώνης έχει προσλάβει δικηγόρους στην ιατρική ομάδα ώστε οι γιατροί να μπορούν να βελτιώσουν την υγεία των ασθενών διότι οι δικηγόροι αντιμετωπίζουν τις μη ιατρικές ανάγκες τους. Το Πανεπιστήμιο Λόμα Λίντα έχει δημιουργήσει ένα κολέγιο κοντά στο Σαν Μπερναρντίνο έτσι ώστε, εκτός από ιατρική φροντίδα, να παρέχει επαγγελματικές δεξιότητες κι επαγγελματική κατάρτιση σε μια κυρίαρχη μειονότητα ανθρώπων με χαμηλό εισόδημα ώστε να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες για μια αξιοπρεπή δουλειά. Στο Τσάπελ Χιλ στη Βόρεια Καρολίνα στο Πρόγραμμα Abecedarian έχουν βρει πώς να διασφαλίσουν ότι έχουν μειώσει τους κινδύνους για καρδιακές παθήσεις στους μαύρους ηλικίας μεταξύ 30 και 40 ετών, παρέχοντας φροντίδα υψηλής ποιότητας από τη γέννηση ως την ηλικία των πέντε ετών. Σε εξωσχολικά κέντρα των Ηνωμένων Πολιτειών, η Γουίντλευ Φιπς και η Αμερικανική Ακαδημία Ονείρων σπάει τον κύκλο φυλάκισης παρέχοντας υψηλής ποιότητας ακαδημαϊκή ενίσχυση και καθοδήγηση στα παιδιά των φυλακισμένων και στα παιδιά που έχουν μείνει πίσω στο σχολείο. Στο Χάντσβιλ, στην Αλαμπάμα, το Πανεπιστήμιο του Όουκγουντ, ένα ιστορικό ίδρυμα με μαύρους, δείχνει πώς μπορούμε να βελτιώσουμε την υγεία των μαύρων ενηλίκων συμπεριλαμβάνοντας την αξιολόγηση της υγείας ως μέρος του προγράμματος καθοδήγησης των πρωτοετών και δίνοντας σ’ αυτούς τους φοιτητές τα εργαλεία που χρειάζονται για να κάνουν υγιείς επιλογές και παρέχοντάς τους κάθε χρόνο μια αναφορά υγείας ώστε να ελέγχουν την πρόοδό τους. Και στην Ατλάντα της Τζόρτζια, οι Purpose Built Communities έχουν εξαλείψει τα αρνητικά αποτελέσματα του διαχωρισμού μετατρέποντας ένα πρόγραμμα δημόσιας στέγασης κυριαρχούμενο από εγκλήματα και ναρκωτικά σε μια όαση στέγασης μικτού εισοδήματος, ακαδημαϊκής επίδοσης, εξαίρετης κοινωνικής ευεξίας και πλήρους απασχόλησης. Τέλος, υπάρχει και η λύση της Ντιβάιν. H καθηγήτρια Πατρίσια Ντιβάιν του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν μας έχει δείξει πώς μπορούμε να επιτεθούμε μετωπικά στις κρυμμένες προκαταλήψεις μας και να τις μειώσουμε δραστικά. Καθένας από εμάς μπορεί να είναι ένα κύμα ελπίδας.
16:52
Αυτό δε θα είναι πάντα εύκολο, αλλά όπως μας είπε ο Θέργκουντ Μάρσαλ, πρώην δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου, «Πρέπει να διαφωνούμε. Πρέπει να διαφωνούμε με την αδιαφορία. Πρέπει να διαφωνούμε με την απάθεια. Πρέπει να διαφωνούμε με το μίσος και τη δυσπιστία. Πρέπει να διαφωνούμε γιατί η Αμερική μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα, γιατί η Αμερική δεν έχει άλλη επιλογή από το να τα καταφέρει καλύτερα».
17:20
Σας ευχαριστώ.
Advertisment
