Ο Άγγλος λογοτέχνης Dr Samuel Johnson, κάποτε, είχε πει “Η περιέργεια είναι ένα σημάδι σθεναρής ευφυίας”. Αλλά η περιέργεια υποδεικνύει περισσότερα από ένα δραστήριο και παραγωγικό μυαλό. Αποτελεί μια ώθηση όπως η πείνα και η δίψα.
Μπορούμε να δούμε αυτή την ώθηση στα παιδιά που περιεργάζονται ένα δωμάτιο, ένα παιχνίδι ή μια παιδική χαρά προσπαθώντας ατελείωτα να εξερευνήσουν τον κόσμο στον οποίο ζουν. Ένας υγιής ενήλικας, επίσης, έχει την ανάγκη να περιεργάζεται ένα καινούργιο περιβάλλον. Εξάλλου, όσο περισσότερα μαθαίνουμε για το περιβάλλον μας, τόσο καλύτερα προσαρμοζόμαστε σε αυτό.
Advertisment
Η περιέργεια συνοδεύει τον άνθρωπο από την απαρχή της εξέλιξής του. Μπορεί να μην το καταλαβαίνουμε, αλλά όταν εξάπτεται η περιέργειά μας, νιώθουμε έναν συνδυασμό έντασης και ελαφράς δυσφορίας. Απαλλασσόμαστε από αυτή τη δυσφορία όταν εξερευνούμε αυτό που μας είναι άγνωστο. Οτιδήποτε καινούργιο ή διαφορετικό πυροδοτεί την αίσθηση της περιέργειας. Η μοντέρνα τέχνη, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί ακανόνιστα σχήματα και χρώματα, ερεθίζοντας ακριβώς αυτή την έμφυτη τάση.
Η περιέργεια όμως είναι ένα χαρακτηριστικό που το βρίσκουμε τόσο στους ανθρώπους όσο και στα ζώα. Ο Ψυχίατρος Harly Harlow, το απέδειξε, στην έρευνά του στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, όταν έδωσε σε μια ομάδα πιθήκων ένα ξύλινο κουτί κλεισμένο με τέσσερα μανταλάκια το οποίο δεν περιείχε απολύτως τίποτα στο εσωτερικό του. Οι πίθηκοι, πολύ σύντομα, έμαθαν πως να το ανοίγουν και να το ξανακλείνουν παρόλο που δεν ανταμείβονταν γι αυτό.
Στα ζώα μάλιστα, η περιέργεια μπορεί να είναι πιο ισχυρή ώθηση ακόμα και από τις βιολογικές τους ανάγκες. Πειράματα του καθηγητή Philip Zimbardo στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, έδειξαν ότι πεινασμένα ή διψασμένα ποντίκια, επέλεγαν πρώτα να ανακαλύψουν το καινούργιο περιβάλλον τους και μετά να φάνε ή να πιουν νερό. Οι άνθρωποι επιδεικνύουν παρόμοιες ανάγκες να εξερευνήσουν και να κατανοήσουν ασυνήθιστες πλευρές του περιβάλλοντός τους.
Advertisment
Η περιέργεια ωστόσο, ενέχει τους δικούς της κινδύνους. “Η περιέργεια έφαγε τη γάτα” λέει ο λαός μας. Και αυτό είναι ένα πραγματικό ζήτημα. Η εξερεύνηση ενέχει πάντα έναν κίνδυνο. Το κίνδυνο του απρόοπτου και του άγνωστου. Πέρα από το γνωστό περιβάλλον υπάρχουν όλοι οι εν δυνάμει κίνδυνοι. Μπορεί να είναι ένας γκρεμός, ένα άγριο ζώο ή μια παγίδα που θα μπορούσε να κοστίσει ακόμα και τη ζωή του εξερευνητή. Αν σκεφτούμε πως έγιναν στο παρελθόν τα μεγάλα ταξίδια για την ανακάλυψη του “Νέου Κόσμου”, μπορούμε να συμπεράνουμε με βεβαιότητα ότι η δύναμη της περιέργειας ήταν μεγαλύτερη από την ανάγκη της αυτοσυντήρησης.
Έτσι, αυτός ο συνδυασμός της επικινδυνότητας μαζί και με την παρότρυνση των θρησκειών να μην ερευνούμε και να μην είμαστε περίεργοι, έχουν δημιουργήσει ανάμεικτα συναισθήματα στον σημερινό άνθρωπο. Η περιέργεια έχει χαρακτηριστεί ως μια επικίνδυνη, βλάσφημη ιδιότητα την οποία οι σημερινές κοινωνίες προσπαθούν να ελέγξουν ή να περιορίσουν. Και η αλήθεια είναι ότι κάποιες φορές, η περιέργεια μπορεί να είναι ενοχλητική όταν κάποιος δεν διστάζει να την εκφράζει με τέτοιον τρόπο ώστε να παραβιάζει την ιδιωτική ζωή των άλλων.
Παρόλα αυτά όμως, να που είμαστε σήμερα έτοιμοι και γεμάτοι περιέργεια να εξερευνούμε τους ωκεανούς, τις ζούγκλες, άλλους πλανήτες. Τρισεκατομμύρια έχουν ξοδευτεί μέχρι σήμερα για να κατανοήσουμε τους πλανήτες, το ηλιακό σύστημα, το σύμπαν που μας περιβάλει, στέλνοντας διαστημόπλοια, ρομπότ και φτιάχνοντας γιγαντιαία τηλεσκόπια που παρατηρούν το σύμπαν.
Έτσι, όπως όλα τα χαρακτηριστικά, έτσι και η περιέργεια όταν βρίσκεται σε υπερβολή μπορεί να είναι επικίνδυνη ή ενοχλητική και όταν βρίσκεται σε έλλειψη μπορεί να είναι αφύσικη ή αυτοπεριοριστική. Το παρακάτω ερωτηματολόγιο αξιολόγησης θα σας βοηθήσει να προσδιορίσετε το βαθμό της περιέργειάς σας.
[viralQuiz id=169]
Photo: Author/Depositphotos
