Τα συναισθήματα αποτελούν μια πολύπλοκη ψυχολογική κατάσταση. Ειδικά αν μελετήσουμε τις έρευνες δύο πολύ σπουδαίων ψυχολόγων, του Paul Eckman και του Robert Plutchik:
– Το 1972, ο Eckman πρότεινε ότι υπάρχουν έξι οικουμενικά ανθρώπινα συναισθήματα: ο θυμός, η απέχθεια, ο φόβος, η χαρά, η λύπη και η έκπληξη. 27 χρόνια αργότερα, ο ίδιος παραδέχτηκε ότι έπρεπε να επεκτείνει τη λίστα του για να συμπεριλάβει και άλλα καθολικά συναισθήματα όπως την περιφρόνηση, τη διασκέδαση, την περηφάνια και την ικανοποίηση.
Advertisment
– Τη δεκαετία του ’80, ο Robert Plutchik σχεδίασε ένα μοντέλο που το ονόμασε «ο τροχός των συναισθημάτων». Πρότεινε ότι οι άνθρωποι συνδυάζουν συναισθήματα με τον τρόπο που ένας ζωγράφος διαλέγει τα χρώματά του.
Τα συναισθήματα, χωρίς καμία εξαίρεση, δεν μπορούν να διαχωριστούν και να τμηματοποιηθούν. Ίσως ο καλύτερος τρόπος ορισμού των συναισθημάτων είναι μέσω της εξήγησής τους με απλούς, ανθρώπινους όρους: κάθε πρόσωπο έχει τη δική του ιστορία. Εκτός κι αν κάποιος αποφασίσει να σας διαβάσει αυτή την ιστορία, εσείς θα μπορείτε μόνο να δείτε το εξώφυλλο. Και έτσι η λύπη είναι και αυτή ένα παρεξηγημένο, αφηρημένο και κατακρινόμενο συναίσθημα σε αυτό τον «τροχό». Και για να το καταλάβουμε, αρκεί να κοιτάξουμε στο στιγματισμό της κατάθλιψης, για να το κατανοήσουμε.
Οι άνθρωποι που μεγαλώνουν σε ένα αυστηρό περιβάλλον σίγουρα έχουν ακούσει αρκετές φορές ότι δεν πρέπει να κλαίνε ή κάτι παρόμοιο, ειδικά στην παιδική τους ηλικία. Τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει με αυτό τον τρόπο έχουν μάθει να κρύβουν τα συναισθήματά τους και να είναι ήσυχα.
Advertisment
Ακριβώς όπως δεν πρέπει να απαγορεύουμε και να αποθαρρύνουμε ένα παιδί από το να κλαίει, το ίδιο πρέπει να ισχύει και με τους ενήλικες. Αν υπάρχει κάτι που θα πρέπει να πυροδοτείται όταν παρατηρούμε έναν ενήλικα να κλαίει, αυτό είναι η κατανόηση και η ενσυναίσθηση. Ασχέτως αν είστε ή όχι ενσυναισθητικοί, υπάρχουν κάποιοι τρόποι που μπορείτε να μάθετε, ώστε να ανταποκριθείτε καλύτερα σε μια τέτοια περίπτωση.
10 πράγματα που μπορείτε να πείτε για να βοηθήσετε
1. «Μίλησέ μου γι’ αυτό»
Κάποιοι άνθρωποι είναι πιο ανοιχτοί από άλλους. Για να καταλάβετε τι συμβαίνει, είναι σημαντικό να ερευνήσετε και να ρωτήσετε. Αυτό θα σας προσφέρει ένα καλύτερο πλαίσιο αναφοράς και θα εγκαθιδρύσει μια θετική αλληλεπίδραση.
2. «Η λύπη είναι ένα σημαντικό, φυσιολογικό συναίσθημα»
Είτε πρόκειται για ένα παιδί 5χρονών ή για έναν ενήλικα 50 χρονών, η λύπη αποτελεί ένα φυσιολογικό ανθρώπινο συναίσθημα. Κάποιες κοινωνίες προσπαθούν να αντικαταστήσουν τη φυσιολογική αυτή θλίψη με μια τεχνητή στάση σκληρότητας. Όμως υπάρχει διαφορετικός χώρος και χρόνος για το καθένα. Όπως κι αν έχει, είναι σημαντικό να δώσετε έμφαση στο φυσιολογικό κομμάτι αυτού του συναισθήματος.
3. «Είμαι εδώ μαζί σου»
Οι λυπημένοι άνθρωποι είναι συνήθως μοναχικοί. Έτσι, είναι καθησυχαστικό να γνωρίζει ότι είστε μαζί του/της και ότι επιθυμείτε να βοηθήσετε. Αυτές οι απλές τέσσερις λέξεις μπορεί να αλλάξουν όλη τη στάση και οπτική ενός ατόμου εκείνη τη στιγμή.
4. «Σ’ ακούω»
Όταν κάποιος κλαίει ή είναι λυπημένος, το λιγότερο που χρειάζεται είναι ένα κήρυγμα. Δεν χρειάζεται καμία διάλεξη, αλλά έναν ακροατή. Η ενεργητική ακρόαση σε αυτή την περίπτωση είναι κρίσιμης σημασίας. Με άλλα λόγια, στρέψτε την πλήρη προσοχή σας στο άτομο και αποφύγετε να προσθέτετε ή να διακόπτετε συνεχώς.
5. «Ας προσπαθήσουμε να το λύσουμε μαζί»
Για κάποιον που νιώθει λύπη/κλάμα/ κατάθλιψη κλπ., αυτές οι λέξεις είναι μάλλον πιο παρηγορητικές από οτιδήποτε άλλο μπορεί να ειπωθεί. Αρχικά, δίνει το μήνυμα ότι μια λύση είναι πιθανή. Κατά δεύτερον, το άτομο εκείνο αποκτά έναν σύμμαχο στην επίλυση του προβλήματός του.
6. «Αυτό όντως πρέπει να είναι επώδυνο»
Η ενσυναίσθηση αποτελεί ένα πολύ ισχυρό συναίσθημα, ειδικά όταν εκφράζεται αμοιβαία. Όταν ένα άτομο είναι λυπημένο, η σκέψη του συχνά είναι περιορισμένη και μπερδεμένη- σαν να είναι εκείνοι οι μόνοι που μπορούν να κατανοήσουν τι τους συμβαίνει. Αλλά αυτή η φράση μπορεί να ξεμπερδέψει τον τρόπο σκέψης τους.
7. «Θέλω να είμαι εδώ για εσένα. Επικοινώνησε μαζί μου, όταν χρειάζεσαι να μιλήσεις σε κάποιον»
Δεν είναι όλοι έτοιμοι να τα πούνε όλα από την αρχή. Αυτό είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο κατά τη διάρκεια πένθους και μετά από μια απώλεια. Ίσως το άτομο αυτό να μην είναι σε θέση ακόμα να μιλήσει. Λέγοντάς του κάτι τέτοιο, του γνωστοποιείτε ότι έχει κάποιον στον οποίο μπορεί άμεσα να απευθυνθεί.
8. «Αυτό δεν ακούγεται δίκαιο»
Αυτή η δήλωση χρειάζεται προσοχή. Με άλλα λόγια, χρειάζεται να προσέξουμε να μην ενεργοποιήσουμε την αίσθηση ήττας και προσωπικής αποτυχίας. Αν μπορείτε με αυτά τα λόγια να πυροδοτήσετε την αυτοπεποίθησή του ατόμου, τότε βέβαια κάντε το.
9. «Έχω βιώσει κάτι παρόμοιο»
Αυτή είναι η καλύτερη μορφή ενσυναίσθησης και ίσως δώσει και μια καλή λύση στο πρόβλημα του άλλου. Οι παρόμοιες εμπειρίες δεν πρέπει να αποκρύπτονται σε αυτή την περίπτωση. Αν εμπιστεύεστε αυτό το άτομο και θέλετε να βοηθήσετε, αυτός είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους.
10. «Μη φοβάσαι να ζητήσεις βοήθεια»
Όσο και αν θέλουμε να βοηθήσουμε, δεν έχουμε πάντα όλες τις απαντήσεις στα προβλήματα κάποιου. Αν ένα άτομο υποφέρει από κάποια ψυχική διαταραχή ή από ενδοοικογενειακή κακοποίηση, για παράδειγμα, η βοήθεια που μπορείτε να προσφέρετε είναι περιορισμένη. Φυσικά, μπορείτε να το ωθήσετε ή να το συμβουλέψετε να ζητήσει βοήθεια. Να το ενθαρρύνετε να προσεγγίσει κάποιον ειδικό.
