Στο τέλος της διάσηµης διάλεξης που δόθηκε στο Πανεπιστήµιο του Στάνφορντ στις 12 Ιουνίου 2005, ο Στιβ Τζοµπς καταλήγει µε µια εντολή: «Stay hungry, stay foolish!» Συχνά µεταφράζεται ως «Μείνετε ακόρεστοι, μείνετε τρελοί!». Η συµβουλή είναι ισχυρότερη, αν µείνουµε πιστοί στις αγγλικές λέξεις: «Mείνετε πεινασμένοι, μείνετε τρελαμένοι!» ή, ακόµα, «Mείνετε ανόητοι!» Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να επιτύχεις την επιτυχία σου.
Μείνετε πεινασµένοι. Κρατήστε βαθιά µέσα σας το δάγκωµα αυτής της έλλειψης, η οποία είναι το άλλο όνοµα της επιθυµίας. Μείνετε ανόητοι. Αν νοηµοσύνη είναι να πιστεύουµε ότι αυτό που λειτούργησε κάποτε θα λειτουργήσει και πάλι, κάντε µια στροφή. Καλύτερα σε αυτή την περίπτωση να παραµείνουµε «ηλίθιοι»: «Μάθε», όπως είπε ο Πολ Βαλερί, «να αγνοείς για να δράσεις».
Advertisment
«Πεινασµένος», «τρελαµένος», σε διαρκή αναζήτηση, ανανεώνοντας τον ίδιο τον εαυτό του τόσο στις επιτυχίες όσο και στις αποτυχίες· αυτή είναι µια πραγµατική εικόνα του Ντέιβιντ Μπάουι. Δύο µέρες πριν από τον θάνατό του, τον Ιανουάριο του 2016, βγήκε ένα νέο άλµπουµ, το εικοστό όγδοό του, το Blackstar, µε το οποίο διερευνούσε νέους ήχους. Η καριέρα του διήρκεσε πάνω από πενήντα χρόνια, κατά τα οποία ταξίδεψε από το ένα είδος στο άλλο, από τη µια «ταυτότητα» στην άλλη, λαµβάνοντας διαφορετικά πρόσωπα. Ήταν ο Ντέιβιντ Ρόµπερτ Τζόουνς και µετά ο Ντέιβιντ Μπάουι· ο Ζίγκι Στάρνταστ και µετά ο ποπ τραγουδιστής του Let’s dance· ο ανδρόγυνος δανδής και µετά ο ανδροπρεπής bad boy· ο µελαψός αριστοκράτης στο Station to Station και στη συνέχεια ο θλιβερός κλόουν του Ashes to Ashes.
Εκείνος που στα νιάτα του προκάλεσε µε την εµφάνισή του εδραιώθηκε µε το ροκ γκλάµουρ του Ζίγκι Στάρνταστ, πριν βιώσει µια ακόµα µεγαλύτερη επιτυχία µε το επιδραστικό, έντονο ποπ του Let’s dance. Πέρα από το να απολαµβάνει την αίγλη µε την αποκάλυψη του χαρακτήρα που δηµιούργησε, δοκίµασε και άλλα πράγµατα. Έγινε παγκόσµιο αστέρι, τραγουδώντας China Girl, Let’s dance ή Modern Love σε κατάµεστα γήπεδα σε όλο τον κόσµο. Πειραµατίστηκε µε πολλά µουσικά είδη κι έγινε ακόµα και ο ροκ τραγουδιστής του Tin Machine πριν από το άνοιγµά του στη σύγχρονη µουσική, όπως την τέκνο ή την ντραμ & μπας.
Πούλησε συνολικά περίπου 140 εκατοµµύρια άλµπουµ κι ασχολήθηκε και µε τη ζωγραφική. Υπήρξε, επίσης, παραγωγός πολλών δηµιουργών, συµπεριλαµβανοµένων των φίλων του Ίγκι Ποπ και Λου Ριντ, «επιτυγχάνοντας» ακόµα και την επιτυχία των άλλων! Ο Κλοντ Ονεστά ανέλυσε τη νίκη σαν να ήταν µια ήττα. Ο Ντέιβιντ Μπάουι, επίσης, δίνει την εντύπωση ότι ανακάλυπτε τον εαυτό του µετά από κάθε περίοδο σαν να είχε βιώσει την αποτυχία. Στην πραγµατικότητα, ανανεωνόταν µε την ευκαιρία της επιτυχίας και της αποτυχίας του.
Advertisment
Παρέµεινε «πεινασµένος» µέχρι την τελευταία µέρα. Μετά από µεγάλες συναυλίες του, ο Πρινς λάτρευε να εκτελεί «after shows» αυτοσχεδιασµούς. Όσοι είχαν την ευκαιρία να δουν το παιδί από τη Μινεάπολη να ξεδιπλώνει τη µεγαλοφυΐα του σε όλες της τις διαστάσεις σε πριβέ µπαρ ή κλαµπ, λένε το ίδιο. Ο Πρινς άλλαζε µουσικό όργανο για να ταιριάξει τις επιθυµίες του σε µια τρελή ελευθερία ακόµα µεγαλύτερη από την κούραση µετά τη συναυλία και όταν ένας φαν τού ζητούσε να παίξει µία από τις µεγαλύτερες επιτυχίες του, ο τραγουδιστής ήταν πάντα προσεκτικός υποστηρίζοντας την άρνησή του: «Εάν ήρθατε για το Purple Rain, έχετε έρθει σε λάθος σπίτι, αυτό που έχει σημασία δεν είναι αυτό που ξέρετε ήδη, αλλά αυτό που είστε έτοιμοι να μάθετε».
Δεν θέλησε να «επαναπαυθεί στις δάφνες» του διάσηµου βασιλιά της ποπ µουσικής – ακούµε, επιτέλους, την ευγενή χρήση αυτής της τετριµµένης έκφρασης – απαιτώντας αυτό και από ένα µεγάλο µέρος του κοινού του. Ήταν, όπως είπε µια µέρα, ο τρόπος του να βιώνει την τέχνη του: «Όλοι θα πεθάνουμε μια μέρα. Αλλά πριν συμβεί αυτό, θα χορέψω τη ζωή μου».
Σε τι διαφέρει ο Ντέιβιντ Μπάουι και ο Πρινς από εκείνους που επαναλαµβάνουν κατά βούληση τη συνταγή για την επιτυχία, µέχρι να γίνουν καρικατούρες του εαυτού τους; Σε τι διαφέρει ο Λεονάρντο ντι Κάπριο, παίζοντας διαδοχικά έναν νοητικά υστερούντα στο Τι Βασανίζει τον Γκίλμπερτ Γρέιπ και έναν ροµαντικό ήρωα στο Ρωμαίος και Ιουλιέτα, έναν τρελό επιχειρηµατία στον Λύκο της Γουόλ Στριτ και έναν κτηνώδη κυνηγό στην Επιστροφή, από τους ηθοποιούς που ενσαρκώνουν συνέχεια τον ίδιο τύπο χαρακτήρα; Σε τι διαφέρει ο Εµανουέλ Καρέρ – περνώντας από το βιβλίο Ο Εχθρός, εµπνευσµένο από τη ζωή του εγκληµατία Ζαν Κλοντ Ροµάν, στο σπαρακτικό Άλλες Ζωές από τη Δική μου και στην έρευνα για τον χριστιανισµό στο Βασίλειο – από όλους εκείνους τους συγγραφείς που εκδίδουν τακτικά το ίδιο βιβλίο;
Είναι πιο ζωντανοί από τους άλλους. Λειτουργούν ως καλλιτέχνες, όχι ως τεχνικοί. Μας προσφέρουν µαθήµατα ζωής και όχι µόνο στιγµές χαλάρωσης. Μας δείχνουν τη φύση µιας ζωής επικεντρωµένης στο νέο, τολµηρής µέχρι και στην επιτυχία, ενπνευσµένης από εκείνη την ίδια δύναµη που ο Νίτσε εξηγεί στο Τάδε Έφη Ζαρατούστρα, όταν δίνει τον λόγο στη Ζωή: «Βλέπεις, είμαι αυτό που πρέπει πάντα να ξεπεράσεις ο ίδιος». Για να επιτύχουµε στην επιτυχία χρειάζεται να κατανοήσουµε ότι πρέπει προηγουµένως να έχουµε ξεπεράσει και την αποτυχία.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Charles Pepin “Η ομορφιά της αποτυχίας” από τις εκδόσεις Διόπτρα
