Μπορούμε να βελτιώσουμε το στοιχείο της δεκτικότητας; Αρχικά, τι σημαίνει δεκτικότητα στην εμπειρία; Μπορεί να οριστεί ως η πνευματική εξερεύνηση των εσωτερικών εμπειριών μας και σχετίζεται με πολλά άλλα χαρακτηριστικά, όπως:
– η δημιουργικότητα
Advertisment
– η απόλαυση της περιπλάνησης του νου και της φαντασίας
– η τάση να αναζητάμε πνευματική εξέλιξη και να απολαμβάνουμε γνωστικά και νοητικά ερεθίσματα
– η συναισθηματική νοημοσύνη
Advertisment
– η προθυμία διασκέδασης και ψυχαγωγίας
– η εκτίμηση της ομορφιάς
– ο ενθουσιασμός
– η αυθεντικότητα
Οπότε ξεκάθαρα η δεκτικότητα σχετίζεται με πολλά άλλα σημαντικά στοιχεία στη ζωή. Αλλά αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι που είναι από τη φύση τους πιο ανοιχτοί και πιο αυθόρμητοι, τείνουν να έχουν υψηλότερα θετικά αποτελέσματα στη ζωή τους; Το περίεργο είναι πως γνωρίζουμε λίγα για το αν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να αναπτύξουμε το στοιχείο της δεκτικότητας και για το ποια θα ήταν τα αποτελέσματα αν συνειδητά αφοσιωνόμασταν στο να εξελίξουμε την δεκτικότητα στην καθημερινότητά μας.
Για να πάρουν απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, οι Zachary van Allen και John Zelenski αναζήτησαν τις βραχυπρόθεσμες επιδράσεις της δεκτικότητας. Αν και είναι δύσκολο να αλλάξει κανείς τη βασική δομή προσωπικότητας ενός ανθρώπου μέσα σε 5 μέρες, ήταν περίεργοι να μάθουν αν η μεγαλύτερη δεκτικότητα μπορεί τουλάχιστον να βελτιώσει σημαντικά στοιχεία της ζωής μας, που γνωρίζουμε ότι συνδέονται με αυτό το στοιχείο.
Οι συμμετέχοντες του πειράματος ήταν 210 φοιτητές και οι ομάδες δύο, η πειραματική και η ελέγχου. Στην ομάδα ελέγχου, οι συμμετέχοντες κατέγραψαν λεπτομερώς τα συμβάντα της ζωής τους τις τελευταίες 24 ώρες. Επίσης, συμμετείχαν και σε παιχνίδι γενικών γνώσεων που δεν περιελάμβανε σχεδόν καθόλου το στοιχείο της εξερεύνησης/ περιέργειας.
Αντιθέτως, οι δραστηριότητες στην πειραματική ομάδα ήταν μια σειρά 15λεπτων παιχνιδιών που περιελάμβαναν ενδοσκόπηση, νοητική εξερεύνηση ιδεών, συναισθημάτων και αισθητικής. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών και οι δύο ομάδες, συμπλήρωναν ερωτηματολόγια σε σχέση με τα συναισθήματα, την προσωπική εξέλιξη, την δημιουργική σκέψη και την αυθεντικότητα.
Οι επιδράσεις της δεκτικότητας σε νέες εμπειρίες
Γνωρίζουμε ότι η δεκτικότητα στη νέα εμπειρία σχετίζεται άμεσα με τη δημιουργικότητα. Αυξήθηκε λοιπόν η δημιουργική σκέψη κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών; Δεν φάνηκε να υπάρχει κάποια αξιοσημείωτη διαφορά, εκτός από τα άτομα που ήταν ήδη δεκτικά στο καινούριο πριν από το πείραμα. Το ενδιαφέρον εδώ όμως είναι ότι όσοι έγραφαν περισσότερες λέξεις από το μέσο όρο στις ασκήσεις δημιουργικής γραφής παρουσίαζαν και μεγαλύτερα ποσοστά δημιουργική σκέψης.
Σε σχέση με τα στοιχεία της αυθεντικότητας και της προσωπικής εξέλιξης, και πάλι τα αποτελέσματα έδειξαν αύξησή τους σε όσους είχαν ήδη μια τάση να είναι ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες. Ωστόσο, και πάλι τα ποσοστά ήταν υψηλότερα σε όσους ασχολούνται περισσότερο με τη δημιουργική γραφή. Επιπροσθέτως, ένα σημαντικό στοιχείο είναι πως όλοι οι συμμετέχοντες ανέφεραν θετικά συναισθήματα αμέσως μετά τα παιχνίδια της πειραματικής ομάδας σε σύγκριση με εκείνο της ομάδας ελέγχου.
Πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα;
Αναγκάζοντας και πιέζοντας τους ανθρώπους να δράσουν κόντρα στη φυσική τους προδιάθεση μπορεί να αποδειχθεί βλαβερό. Για παράδειγμα, αν και γνωρίζουμε ότι η εξωστρέφεια συνδέεται με γενικά επίπεδα ευεξίας και ευτυχίας, το να πιέσουμε τους εσωστρεφείς να εμπλακούν σε μια εξωστρεφή συμπεριφορά, μπορεί τελικά μόνο να αυξήσει το άγχος και την αίσθηση κόπωσης παρά την αυθεντικότητα.
Έτσι, τα αποτελέσματα και της παρούσας έρευνας αποκαλύπτουν ότι τα θετικά αποτελέσματα ισχύουν για όσους βρίσκονται ήδη μέσα στο πλαίσιο της δεκτικότητας. Όσοι δεν είναι ανοιχτοί στο νέο νιώθουν πιο πολύ ότι πιέζονται παρά ότι εξελίσσουν ένα θετικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας.
Αν και τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν (η προσωπική εξέλιξη, η φαντασία, η δημιουργική σκέψη και η συναισθηματική δεκτικότητα) είναι σημαντικά να καλλιεργούνται μέσα σε μια κοινωνία, φαίνεται πως δεν ταιριάζουν σε όλους τους ανθρώπους και η εισαγωγή τους σε ανάλογες εμπειρίες δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να αλλάξουμε τη συμπεριφορά τους εκτός κι αν εκείνοι θέλουν να αλλάξουν.
Αυτό λοιπόν είναι το συμπέρασμα που παίρνουμε μαζί μας: Ξέρουμε ότι η αλλαγή της προσωπικότητας είναι δυνατή, αλλά χρειάζεται να θέλουμε να αλλάξουμε και να είμαστε πρόθυμοι να εργαστούμε σκληρά για να αλλάξουμε συνήθειες και συμπεριφορές.
