Το καλοκαίρι ήμουν αρκετά τυχερός και βρέθηκα στα νησιά Γκαλάπαγκος (όχι Γκαλαπάγκος, όπως έμαθα). Εκεί στο πιο απίθανο σημείο, στη μέση του Ειρηνικού Ωκεανού, έλαβα τέσσερα πολύτιμα μαθήματα που θα μου φανούν πολύ χρήσιμα στην υπόλοιπη ζωή μου. Αρκεί να τα θυμάμαι που και που. Τα περιγράφω παρακάτω.
Το σκηνικό διαδραματίστηκε στο φέρυ από το νησί Σάντα Κρουζ στο νησί Σαν Κριστόμπαλ. Όταν κλείσαμε τα εισιτήρια, επηρεασμένος από τα ελληνικά δεδομένα, φαντάστηκα ότι θα μπούμε σε ένα πλοίο (φέρυ μπόουτ που λέμε και στα ελληνικά) και θα μας μεταφέρει. Η πραγματικότητα ήταν διαφορετική. Η διαδρομή γινόταν με ένα ταχύπλοο.
Advertisment
Καθόμασταν όλοι δίπλα-δίπλα 20-25 άτομα έτσι που ακουμπούσες λίγο πολύ με τον διπλανό σου. Η διαδρομή άρχισε στο λιμάνι και όλα ήταν καλά. Σύντομα βγήκαμε στην ανοικτή θάλασσα όμως και άρχισε το ταρακούνημα. Και μετά από λίγο έγινε δυσάρεστο. Πολύ δυσάρεστο. Εκεί άρχισαν τα μαθήματα…
4+1 bonus μαθήματα από τα νησιά Γκαλάπαγκος
1. Αν δε ζοριστείς πολύ, δεν αλλάζεις
Όπως είπα στην αρχή, ήταν ανεκτό το πόσο κουνούσε. Μετά από λίγα λεπτά όμως το ταχύπλοο σηκωνόταν ψηλά και έσκαγε με δύναμη στα κύματα. Άρχισε η εμπειρία να γίνεται πάρα πολύ δυσάρεστη. Τόσο δυσάρεστη που μου έκανε εντύπωση το πόσο άσχημα ένιωθα και έτσι μπήκα στη διαδικασία να παρατηρήσω τι ακριβώς μου συμβαίνει.
Το πρώτο μάθημα ήταν λοιπόν, πως όσο ήταν ανεκτή η κατάσταση, αν και με δυσκόλευε. δεν μπήκα στη διαδικασία να κάνω κάτι γι αυτή. Την ανεχόμουν. Μόλις έγινε ιδιαίτερα επίπονη, αποφάσισα πως έπρεπε να κάτι να κάνω. Αν είχα μπει στην ίδια διαδικασία νωρίτερα θα είχα γλυτώσει πολλή ταλαιπωρία.
Advertisment
Έτσι και στη ζωή. Ζούμε σε καταστάσεις που μας ταλαιπωρούν και δεν μας αρέσουν. Παραπονιόμαστε και γκρινιάζουμε, αλλά συνήθως δεν κάνουμε κάτι γι αυτό. Μόνο όταν τα πράγματα ζορίσουν πάρα πολύ, όταν πιάσουμε πάτο, όταν πραγματικά δεν πάει άλλο, είναι πιθανό να αναλάβουμε δράση. Έτσι είναι ο άνθρωπος. Προσαρμόζεται και φοβάται την αλλαγή. Μόνο όταν ο πόνος του οικείου γίνει μεγαλύτερος από τον φόβο του αγνώστου, θα αλλάξουμε κάτι στην επίπονη κατάστασή μας.
Μάθημα: Αν είσαι σε μια κατάσταση που σε δυσκολεύει και δεν την αλλάζεις, αυτό σημαίνει ότι, ευτυχώς ή δυστυχώς, ακόμα αντέχεις. Μπορείς να την αφήσεις να γίνει χειρότερη ή να πάρεις δράση τώρα. Το φυσικό σου θα είναι να την αφήσεις να χειροτερεύσει. Η γνώση είναι δύναμη όμως. Είναι στο χέρι σου να αναλάβεις τη δράση, που ούτως ή άλλως θα αναλάβεις όταν γίνει χειρότερη, και να γλυτώσεις αρκετό πόνο εν τω μεταξύ.
2. Η αντίσταση προκαλεί τη δυσφορία
Όταν άρχισα να παρατηρώ γιατί ένιωθα τόσο δυσάρεστα παρατήρησα ότι προσπαθούσα να κάθομαι όσο πιο στητά γίνεται. Να μην πηγαίνει το σώμα μου εδώ κι εκεί με τα κύματα. Αυτό απαιτούσε τεράστια προσπάθεια από μένα καθώς ήταν αρκετά βίαιες οι κινήσεις του σκάφους. Αποφάσισα να το αλλάξω. Αφέθηκα να πηγαινοέρχομαι με τα κύματα. Αμέσως η δυσφορία μειώθηκε αισθητά. Δεν προέβαλα αντίσταση. Παραδόθηκα στην κίνηση. Αποδέχτηκα την κατάστασή μου.
Έτσι και στη ζωή. Όταν μας βρει μια δυσκολία, μια στεναχώρια, τότε όσο προσπαθούμε να συμπεριφερόμαστε σαν να μη συνέβη τίποτα, όσο αντιστεκόμαστε σε αυτό που μας βρήκε και θέλουμε να προσποιούμαστε ότι δεν έχουμε λυγίσει, τόσο αυτή η αντίσταση στο γεγονός, μας προκαλεί το μεγαλύτερο ποσοστό της δυσφορίας. Όχι το γεγονός το ίδιο. Η προσπάθειά μας να το καλύψουμε απαιτεί από εμάς πολλή ενέργεια. Είμαστε λαβωμένοι και παριστάνουμε τον υγιή. Δεν μπορούμε να έχουμε ό,τι και πριν.
Αυτή η μάχη, την οποία συνήθως χάνουμε, ευθύνεται συνήθως για το πόσο άσχημα νιώθουμε. Αν αποδεχτούμε αυτό που μας βρήκε, θα είναι πολύ πιο εύκολο να διαχειριστούμε την κατάσταση, καθώς δεν θα αναλώνουμε την ενέργειά μας για να διατηρήσουμε μια επίφαση ομαλότητας.
Μάθημα: Αν είσαι σε μια δύσκολη φάση της ζωής σου αποδέξου ότι αυτή τη στιγμή περνάς δύσκολα. Είναι εντάξει. Όλοι περνάμε δύσκολα σε μια φάση της ζωής μας. Ίσως και συνέχεια, μερικοί. Δεν είναι ντροπή. Όσο πολεμάς το γεγονός ότι στεναχωριέσαι, τόσο χειρότερα θα νιώθεις. Αν αποδεχθείς ότι τώρα η κατάσταση δεν είναι καλή, τότε θα μπορέσεις να αφιερώσεις τους πόρους σου για να την αλλάξεις, αντί για να προσποιείσαι ότι όλα καλά.
3. Βρες ένα σταθερό σημείο και εστιάσου εκεί
Αφού αποδέχθηκα ότι τώρα θα κουνιέμαι και θα πέφτω ίσως πάνω στους διπλανούς μου, σταμάτησα να προσπαθώ να μένω ακίνητος. Άρχισα να σκέφτομαι πώς μπορώ να μειώσω τη δυσφορία που ένιωθα από την κίνηση αυτή. Είχε ήδη μειωθεί πολύ από την αρχική βέβαια. Συνειδητοποίησα ότι αν κοιτάζω στα σύννεφα τότε δεν ένιωθα το κούνημα και τόσο. Σχεδόν καθόλου.
Τα σύννεφα ήταν ένα μακρινό σημείο σε σχέση με το εσωτερικό του σκάφους ή τα κύματα της θάλασσας. Επιπλέον τα σύννεφα ήταν σχετικά σταθερά και έτσι ο εγκέφαλός μου δεν έπαιρνε τόσο έντονα το σημάδι ότι κουνιέμαι. Αυτό με ηρέμησε εντελώς. Κατάφερα και δάμασα τα κύματα!
Έτσι και στη ζωή. Όταν βιώνεις μια δύσκολη κατάσταση, εστίασε στο τι είναι σταθερό στη ζωή σου. Από πού μπορείς να πιαστείς; Από πού μπορείς να πάρεις δύναμη; Ουσιαστική ή ψυχική; Ποιοι είναι οι σταθεροί άνθρωποι στη ζωή σου; Ποιες είναι οι σταθερές αξίες σου; Αν ανατρέξεις σε αυτές, θα μπορέσεις να περάσεις την τρικυμία. Ίσως ακόμα και κάτι μακρινό που δε θα το κοιτούσες παλιότερα.
Όπως εγώ δε θα κοίταζα εύκολα τον ουρανό για να ηρεμήσω. Ίσως οι φίλοι σου, οι γονείς σου, τα παιδιά σου, η δουλειά σου. Κάτι σταθερό που να σου δώσει δύναμη μέσα στην ανακατωσούρα που περνάς. Εστίασε εκεί και θα είναι πιο πιθανό να σταθεροποιηθείς ψυχικά.
Μάθημα: Στην ψυχική σου φουρτούνα βρες κάτι σταθερό από όπου να αντλήσεις δύναμη.
4. Η δυσκολία είναι υποχρεωτική. Η ταλαιπωρία είναι κατ’ επιλογήν.
Είχα πλέον ηρεμήσει αρκετά. Το ταξίδι συνέχιζε αλλά εγώ ήμουν κυρίαρχος και πάλι του εαυτού μου. Κοίταζα τα σύννεφα και τα παρατηρούσα. Κάπου κάπου όμως το μυαλό μου ξέφευγε. Όταν ερχόταν ένα πολύ μεγάλο κύμα και κοπανιόμασταν άρχισα πάλι να εστιάζω στην κίνηση και ένιωθα και πάλι δυσφορία. Τότε θυμήθηκα ένα άλλο κόλπο. Ξανακοίταζα τα σύννεφα αλλά επίτηδες άρχισα να σκέφτομαι άσχετα πράγματα.
Οτιδήποτε άλλο εκτός της θαλασσοταραχής. Ήξερα ότι σε δυο ώρες αυτό θα τελειώσει. Δεν μπορούσα να κάνω τίποτα γι αυτό. Πώς θα επέλεγα να περάσω αυτές τις δυο ώρες; Πώς θα τις περνούσα όσο πιο ανώδυνα μπορούσα; Οι άσχετες σκέψεις σε συνδυασμό με τα σύννεφα με βοήθησαν να ξεχαστώ εντελώς ακόμα και αν που και που μια ισχυρή ανατάραξη με επανέφερε.
Έτσι και στη ζωή. Αν βιώνεις κάτι για το οποίο δεν μπορείς να κάνεις κάτι, (μια ασθένεια, ένα αντίστοιχο ταξίδι, μια σωματική ταλαιπωρία) τότε το μόνο που σου μένει να κάνεις είναι να στρέψεις την προσοχή σου κάπου αλλού. Όσο σκέφτεσαι ότι υποφέρεις, τόσο θα υποφέρεις περισσότερο. Μπορείς να το δοκιμάσεις και τώρα. Αν χτυπήσεις κάπου τον εαυτό σου και μετά αρχίσεις να παρατηρείς κάτι άλλο με προσοχή, νιώθεις πολύ λιγότερο τον πόνο. Καλά δε χρειάζεται να το δοκιμάσεις αν δε θέλεις. Ισχύει όμως.
Η δυσκολία που περνάς είναι υποχρεωτική. Το να υποφέρεις όμως είναι μια επιλογή που δε χρειάζεται να κάνεις. Όπως είχε πει και ο Βίκτορ Φρανκλ, ο οποίος ήταν κλεισμένος στα Γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, «μπορεί να ελέγχουν το σώμα μας και ό,τι μας συμβαίνει, αλλά δεν ελέγχουν το πώς αντιδρούμε σε αυτό που μας συμβαίνει». Ανάλογα το που θα εστιάσεις θα βιώσεις και το αντίστοιχο συναίσθημα.
Μάθημα: Το ότι δεν μπορείς να αποφύγεις κάτι δε σημαίνει ότι αναγκαστικά χρειάζεται και να υποφέρεις από αυτό. Δοκίμασε να στρέψεις αλλού την προσοχή σου. (Δύσκολο το ξέρω).
Bonus: Είμαστε όλοι εν δυνάμει φιλόσοφοι!
Αυτό που μου συνέβη εκείνη τη μέρα, έχει συμβεί σε όλους σας είμαι σίγουρος. Ίσως όχι το να είστε σε μια δίωρη ταραχώδη διαδρομή στον Ειρηνικό Ωκεανό, αλλά το να περάσετε μια πολύ μεγάλη ταλαιπωρία. Το μόνο που έκανα διαφορετικό εγώ ήταν να παρατηρήσω τι μου συνέβαινε και να αναλογιστώ τι θα μπορούσα να κάνω. Παρατήρησα το μυαλό μου δηλαδή.
Δυστυχώς, ζούμε σε μια κοινωνία όπου υπάρχει μια εκφοβιστική ακαδημαϊκή κουλτούρα που μας υπαγορεύει ότι είναι πιο σημαντικό να μελετάμε τα βιβλία των «μεγάλων» μυαλών (Πλάτωνας, Σωκράτης, Νίτσε, Steven Hawking, Einstein, κλπ) πολύ πριν αρχίσουμε να μελετάμε το δικό μας μυαλό.
Κι όμως υπήρχε ένας Γάλλος φιλόσοφος, ο οποίος ήταν ενάντια στους άλλους φιλοσόφους, κατά κάποιο τρόπο. Σχολίαζε την επιτηδευμένη γλώσσα που χρησιμοποιούσαν και συνήθιζε να μιλάει για πράγματα όπως η αντρική ανικανότητα, για το πόσο μυρίζει το σώμα μας και άλλα μικρά και καθημερινά πράγματα, ενώ παρέμενε ένας εξαίρετος ακαδημαϊκός.
Michel de Montaigne έλεγε ότι μπορούμε όλοι να κάνουμε σοφές σκέψεις αν σταματήσουμε να θεωρούμε τον εαυτό μας ανίκανο να τις κάνει. Δεν έχει σημασία αν δεν είμαστε ο Αριστοτέλης ή ο Σαρτρ. Ολόκληρη η φιλοσοφία του κόσμου χωράει και στο πιο απλό σπίτι, κατά την άποψη του Montaigne. Αρκεί να δώσουμε λίγο χρόνο να παρατηρήσουμε τις σκέψεις μας και να τις πάρουμε σοβαρά. Ήταν ένας ανθρώπινος και μη εξεζητημένος διανοούμενος που διέφερε από τους σοβαροφανείς ακαδημαϊκούς του 16ου αιώνα. Και δυστυχώς τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει και τόσο από τότε.
Μάθημα: Παρατηρήστε τις σκέψεις σας με προσοχή. Έχουν πολλά να σας διδάξουν αλλά, γιατί όχι, και να μας διδάξουν!
- Τι έχει πραγματικά αξία στη ζωή; - 9 Απριλίου 2024
- 24 τραγούδια για ένα… αντισυμβατικό 2024 - 9 Ιανουαρίου 2024
- Η μεταμορφωτική δύναμη του να μιλάς σε αγνώστους - 7 Νοεμβρίου 2023
