Το πρώτο ορόσημο του δρόμου της αυτοεξάρτησης είναι η αγάπη για τον εαυτό μας, όπως την έλεγε ο Ζαν-Ζακ Ρουσό. Η ικανότητά μου, δηλαδή, να αγαπώ τον εαυτό μου, αυτό που εμένα μου αρέσει να αποκαλώ, πιο ωμά: υγιή εγωισμό.
Αυτός, κατ’επέκτασιν, περιλαμβάνει τον αυτοσεβασμό, την αυτοεκτίμηση και τη συναίσθηση της υπερηφάνειας γιατί είμαι αυτός που είμαι. Από τότε που κυκλοφόρησε το βιβλίο μου «Από την αυτοεκτίμηση στον εγωισμό» ο κόσμος συνέχεια με ρωτάει:
Advertisment
«Όμως, γιατί αυτό το λες εγωισμό… και με κάνεις να μην μπορώ να το δεχτώ;» Το λέω έτσι για να μην μπούμε στον πειρασμό να αποφύγουμε αυτή τη λέξη, μόνο και μόνο γιατί έχει «κακή φήμη». Καμιά φορά, λέω:
«Ωραία· πώς θέλετε να το πούμε; Πείτε το όπως θέλετε. Θέλετε να το πείτε καρέκλα; Πείτε το καρέκλα. Ωστόσο, κατά βάθος, ξέρετε ότι μιλάμε για εγωισμό». Γεγονός είναι ότι πρέπει να πάψετε να φοβάστε αυτή τη λέξη.
Μην τη συγχέετε με συμπεριφορές άθλιες ή σκληρές, άπληστες ή μίζερες, μικροπρεπείς, ποταπές ή κακεντρεχείς. Αυτά, είναι άλλο πράγμα. Δεν χρειάζεται να είσαι παλιάνθρωπος για να είσαι εγωιστής. Δεν χρειάζεται να είσαι μοιραίος για να είσαι εγωιστής. Μπορεί να είσαι εγωιστής και να έχεις τη διάθεση να μοιραστείς πράγματα.
Advertisment
Διαρκώς, επαναλαμβάνω το ίδιο. Μου δίνει τόση ευχαρίστηση να ικανοποιώ τα πρόσωπα που αγαπώ, και επειδή είμαι εγωιστής…. δεν θέλω να στερηθώ… Δεν θέλω να στερηθώ τη δυνατότητα να προσφέρω ικανοποίηση σ’εκείνους που αγαπώ. Όμως, δεν το κάνω για κείνους, το κάνω για μένα. Αυτή είναι η διαφορά.
Θέλω να ορίσω τον εγωισμό ως εκείνη την καθόλου αρεστή θέση, ότι προτιμώ τον εαυτό μου από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο. Η ιδέα ότι αν είμαι εγωιστής δεν πρόκειται να σκεφτώ κανέναν άλλον εκτός από τον εαυτό μου, σημαίνει ότι πιστεύω πως έχω έναν περιορισμένο χώρο για να αγαπώ, μια περιορισμένη ικανότητα να αγαπώ κάποιον και επομένως, αν γεμίσω τα πάντα με τον εαυτό μου, δεν μένει χώρος για τους άλλους.
Η ιδέα αυτή είναι όχι μόνο παράλογη, αλλά και απολύτως απατηλή. Δεν υπάρχει περιορισμός στην ικανότητά μου να αγαπώ, δεν έχω όρια στην αγάπη, επομένως είμαι ικανός να αγαπώ πάρα πολύ τον εαυτό μου και να αγαπώ και τους άλλους πάρα πολύ. Πράγματι, από ψυχολογική άποψη, είναι αδύνατον να μπορέσω να αγαπήσω κάποιον αν δεν αγαπώ τον εαυτό μου.
Αυτός που λέει ότι αγαπάει πολύ τους άλλους και λίγο τον εαυτό του, ψεύδεται στη μία από τις δύο περιπτώσεις. Ή δεν είναι σίγουρο ότι αγαπάει πολύ τους άλλους, ή δεν είναι σίγουρο ότι αγαπάει λίγο τον εαυτό του.
Η αγάπη για τους άλλους γεννιέται και τρέφεται ξεκινώντας από την αγάπη προς τον εαυτό μου, κι έχει να κάνει με τη δυνατότητα να βλέπω τον εαυτό μου μέσα στον άλλον. Η ιδέα του «αγάπα τον πλησίον σου ως σεαυτόν», που συνδέεται με τις δύο θρησκείες, την εβραϊκή και τη χριστιανική, από τις οποίες προέρχεται η κουλτούρα μας, είναι στόχος, ένας σκοπός-αξίωμα.
Όχι να αγαπάς «περισσότερο» από τον εαυτό σου. Να αγαπάς «όπως» τον εαυτό σου. Αυτό είναι το μέγιστο που μπορεί κανείς να επιδιώξει.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Χόρχε Μπουκάι με τίτλο «Ο Δρόμος της Αυτοεξάρτησης» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις opera/animus
