Η δια βίου υγεία σας ίσως έχει καθοριστεί την ημέρα που γεννηθήκατε, αναφέρει η ερευνήτρια μικροβιώματος Χένα-Μαρία Γιουσιτούπα. Σε αυτή τη συναρπαστική ομιλία, δείχνει πώς τα μικρόβια του εντέρου που αποκτάτε κατά τη διάρκεια της γέννας και ως βρέφος έχουν αντίκτυπο στην υγεία σας κατά την ενηλικίωση — και συζητά για νέες έρευνες σχετικά με το μικροβίωμα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης.
Advertisment
Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία
00:05
Ξέρω πως ίσως είναι εύκολο να πιστεύετε πως τα μικρόβια είναι κακά, ιδιαίτερα για τα βρέφη, αλλά οι έρευνες έχουν αποδείξει το αντίθετο. Και η αλήθεια ίσως είναι λίγο πιο περίπλοκη, αλλά στην ουσία είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα. Φαίνεται ότι χρειαζόμαστε τα μικρόβια για τον προγραμματισμό της καλής υγείας μας, αλλά όχι οποιαδήποτε μικρόβια, χρειαζόμαστε τον σωστό συνδυασμό. Επιτυγχάνουμε καλύτερα με τα μικρά μικροβιακά σώματα με τα οποία συνυπάρχουμε κατά την εξέλιξη. Φαντάζομαι δεν θα εκπλαγείτε αν μάθετε πως αρχίζουμε να αποκτούμε τον σωστό συνδυασμό ακριβώς στη γέννα. Τουλάχιστον κάποιοι από εμάς.
00:50
Τα μωρά που γεννιούνται με καισαρική και τα μωρά που γεννιούνται κολπικά δεν είναι τα ίδια όσον αφορά τη μικροβιακή αρχή στη ζωή, και μετά τη γέννα υπάρχουν στα πρώτα χρόνια της ζωής αμέτρητα γεγονότα και συνθήκες που ρυθμίζουν τον τρόπο που αναπτύσσεται η εντερική μικροχλωρίδα, όπως τα φάρμακα που ίσως συνταγογραφηθούν για το βρέφος ή τη μητέρα, ο αριθμός κατοικίδιων και αδερφών στην οικογένεια, καθώς και επίπεδο υγιεινής στο σπίτι, και σ’ αυτή την περίπτωση, είναι καλύτερο αν δεν είναι συνεχώς πεντακάθαρο. Και επίσης η διατροφή, και των μητέρων και των βρεφών. Όλα αυτά τα γεγονότα και οι συνθήκες παίζουν τεράστιο ρόλο στην ανάπτυξη της χλωρίδας του εντέρου και αυτό έχει τεράστιο αντίκτυπο στη δια βίου υγεία αυτού του μωρού.
Advertisment
01:41
Και δεν μιλάω για μικρές επιπτώσεις στην υγεία. Μιλάω για τα σημαντικά πράγματα. Τα μικρόβια που αποκτούμε ή δεν αποκτούμε επηρεάζουν την πιθανότητα να εκδηλώσουμε ασθένειες όπως παχυσαρκία, διαβήτη, ακόμα και κάποιες μορφές καρκίνου.
01:58
Καθώς πολλά από αυτά τα πρώιμα γεγονότα που μόλις ανέφερα είναι τέτοια που δεν μπορούμε να τα επηρεάσουμε, είναι αναπόφευκτα, για παράδειγμα, η καισαρική έχει εφευρεθεί για να σώζει ζωές, και αυτό το κάνουν καθημερινά, και οι περισσότερες φαρμακευτικές αγωγές δίνονται για έγκυρο λόγο, ιδιαίτερα για βρέφη, και ούτω καθεξής. Γι’ αυτό πρέπει να μάθουμε πώς να προστατεύουμε την υγεία αυτών των μωρών μετά από τέτοιου είδους περιστατικά στα πρώτα χρόνια της ζωής που ίσως διαταράξουν την ανάπτυξη της χλωρίδας του εντέρου τους.
02:30
Εργάζομαι ως ερευνήτρια και ως τεχνικός επικεφαλής μιας πλατφόρμας για τη βρεφική υγεία, και η ερώτηση στην οποία προσπαθώ να βρω λύση κάθε μέρα στη δουλειά, και η ίδια ερώτηση που σκοπεύω να απαντήσω σε αυτή την ομιλία, είναι πώς να σιγουρευτούμε ότι όλα τα μωρά έχουν τις ίδιες ευκαιρίες στη δια βίου υγεία, όπως κι αν γεννιούνται ή όποια γεγονότα αντιμετωπίζουν στα πρώτα χρόνια της ζωής. Φαίνεται ευγενής σκοπός, σωστά; Τέλεια. Ας βρούμε μια λύση τότε.
03:01
Αρχικά, θυμάστε που είπα πως χρειαζόμαστε τον σωστό συνδυασμό μικροβίων; Λοιπόν, για να κάνουμε τον σωστό συνδυασμό, χρειάζεται να λαμβάνουμε τα μικρόβια που υπάρχουν στο σώμα μας σε μια συγκεκριμένη σειρά. Μπορείτε να το σκεφτείτε σαν πορεία αποικισμού. Τα μικρόβια που υπάρχουν από πολύ νωρίς στο σώμα μας πρώτα αλλάζουν το περιβάλλον στο έντερο του βρέφους έτσι ώστε τα επόμενα μικρόβια να μπορούν να εισέλθουν, όπως οι πρώτοι εισβολείς εισέρχονται πρώτοι και δημιουργούν τις υποδομές στις οποίες θα χτίσουν οι υπόλοιποι άποικοι.
03:40
Τώρα, αν τα μωρά γεννιούνται με καισαρική, η πρώιμη αυτή φάση του αποικισμού τροποποιείται σημαντικά, καθώς αντί για τα κολπικά, περιττωματικά και δερματικά βακτήρια της μητέρας, κυρίως τα δερματικά βακτήρια εισέρχονται στο έντερο του βρέφους. Και αυτό αλλάζει εξολοκλήρου την πορεία αποικισμού, κι απλά επειδή αυτό διαφέρει από αυτό που έχουμε προσαρμοστεί κατά την εξέλιξη, ίσως προκαλέσει μειονεκτήματα υγείας για μωρά γεννημένα με καισαρική μετέπειτα. Εδώ μπορούμε να πάρουμε ως παράδειγμα την ανάπτυξη βάρους. Αρκετές μελέτες έχουν ήδη δείξει πως η σύνθεση της εντερικής μικροχλωρίδας σχετίζεται με το βάρος καθώς και την πιθανότητα εκδήλωσης ασθενειών όπως διαβήτη ή καρδιαγγειακές ασθένειες. Αλλά τώρα υπάρχουν ενδείξεις που θα μπορούσατε ήδη στη βρεφική ηλικία να δείτε από ένα δείγμα των περιττωμάτων του μωρού κάποια μικρόβια να λείπουν από αυτά τα άτομα που μετέπειτα θα εκδηλώσουν παχυσαρκία ή θα γίνουν υπέρβαρα. Έχουν επίσης δείξει πως τα ίδια αυτά μικρόβια ίσως λείπουν από μωρά που έχουν γεννηθεί με καισαρική ή που έχουν την προδιάθεση να παίρνουν πολλά αντιβιοτικά στα πρώτα τους χρόνια. Και για να μη μακρηγορώ, κάποιες έρευνες έχουν επίσης δείξει πως τα μωρά που γεννιούνται με καισαρική ή που τους συνταγογραφούνται πάρα πολλά αντιβιοτικά στα πρώτα χρόνια είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν παχυσαρκία ή να γίνουν υπέρβαρα, μέχρι και κατά 50%, που είναι μεγάλο ποσοστό.
05:11
Ξέρω πως σ’ αυτό το σημείο θα σκέφτεστε πως, ωχ όχι, μόλις έκανα καισαρική ή γεννήθηκα με καισαρική ή το παιδί μου έπαιρνε αντιβιοτικά. Αλλά δεν θέλω να ανησυχείτε. Αν λείπουν αυτά τα μικρόβια ή έχουν χαθεί για κάποιο λόγο, μπορείτε να τα αποκτήσετε αργότερα, αλλά το μωρό χρειάζεται απλώς λίγη βοήθεια με αυτό.
05:36
Κάτι που εδώ και αρκετό καιρό ήδη φαίνεται να βοηθά είναι ο θηλασμός. Το μητρικό γάλα κάνει θαύματα: εκτός από το ότι περιέχει θρεπτικές ουσίες για το μωρό, φαίνεται να περιέχει και τροφή για τα καλά μικρόβια.
05:54
Αυτό είναι υπέροχο για ένα βρέφος που θηλάζει, αλλά όλοι ξέρουμε πως δεν θηλάζουν όλα τα μωρά. Έτσι τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να διασφαλίσουμε πως και αυτά τα μωρά θα αποκαταστήσουν την ανάπτυξη της μικροχλωρίδας τους μετά από αυτά τα γεγονότα στα πρώτα χρόνια που ίσως διαταράσσουν την ανάπτυξη της εντερικής τους χλωρίδας;
06:16
Και τώρα θα περάσουμε στο μέρος της πραγματικής λύσης σε αυτή την ομιλία. Η έρευνα σε αυτόν τον τομέα λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις τώρα τελευταία. Πρώτον, έγινε κατανοητό πως αν λείπουν ορισμένα μικρόβια, μπορούν να προσληφθούν. Τα καλά μικρόβια, όταν προσλαμβάνονται, τα αποκαλούμε προβιοτικά, και τα προβιοτικά έχουν δοκιμασθεί σε αρκετές κλινικές δοκιμές κατά τη διάρκεια των ετών, αλλά και σε βρέφη, με σημαντικές επιπτώσεις, όπως μείωση του κινδύνου εκζέματος στη μετέπειτα ζωή τους.
06:47
Σημειώθηκε μια δεύτερη επανάσταση όταν οι ερευνητές στράφηκαν προς το μητρικό γάλα. Ακούγεται λογικό, καθώς, όπως ανέφερα, ήταν ήδη γνωστό πως ο θηλασμός μπορεί να υποστηρίζει την υγιή ανάπτυξη της εντερικής μικροχλωρίδας. Υπήρχαν αυτά τα μόρια στο μητρικό γάλα που βρέθηκαν ήδη τη δεκαετία του 1930 που ονομάζονται ολιγοσακχαρίτες του μητρικού γάλακτος, αλλά η λειτουργία τους παρέμεινε μυστήριο εδώ και πολλές δεκαετίες μετά την αρχική τους ανακάλυψη. Προκαλούσαν μεγάλη σύγχυση στους ερευνητές, καθώς είναι άφθονοι στο ανθρώπινο γάλα. Είναι στην ουσία η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα στερεών, αλλά δεν είναι εύπεπτοι από ανθρώπους, ούτε από βρέφη. Οπότε γιατί οι μητέρες συνέθεταν κάτι για να θηλάζουν, χρησιμοποιούσαν τους πόρους τους για να τοποθετήσουν κάτι που δεν αξιοποιήσιμο από το βρέφος; Συνήθως η φύση δεν λειτουργεί έτσι. Σωστά; Συνεπώς ήταν μια αποκάλυψη όταν εν τέλει έγινε κατανοητό ποιος είναι ο ρόλος αυτών των μορίων, δηλαδή να τροφοδοτούν επιλεκτικά τα μικρόβια που είναι καλύτερα για τα βρέφη, και με αυτόν τον τρόπο να επηρεάζουν την υγεία των βρεφών.
08:04
Υπάρχουν πάνω από εκατό διαφορετικές δομές ολιγοσακχαριτών μητρικού γάλακτος, ΗΜΟ, και σήμερα είμαστε σε θέση να συνθέτουμε κάποιες από αυτές και στο εργαστήριο, και αυτό μας επιτρέπει να τις συσκευάζουμε με προβιοτικά για παιδιά και βρέφη που δεν μπορούν να τα λαμβάνουν από το μητρικό γάλα ώστε να αποκαταστήσουν τη χλωρίδα τους μετά από γεγονότα που διαταράσσουν τα πρώτα έτη.
08:29
Και αυτή είναι η λύση. Ως ερευνήτρια, σε αυτό το σημείο οφείλω να ομολογήσω πως οι έρευνες σε αυτόν τον τομέα ακόμα συνεχίζονται και πρέπει να γίνει πολλή δουλειά ακόμη. Αυτή είναι μια αγαπημένη φράση εμάς των επιστημόνων. Αλλά κάνουμε βήματα προς την όλο και καλύτερη κατανόηση του ποια είναι τα βασικά μικρόβια που λείπουν σε διάφορες καταστάσεις και ποιους HMO πρέπει να συσκευάσουμε με τι είδους προβιοτικά για την αποκατάσταση της εντερικής χλωρίδας του εκάστοτε μωρού.
09:05
Αυτό που θέλω να θυμάστε από αυτή την ομιλία είναι πως τα μωρά από φυσιολογικό τοκετό έχουν τους μικροβιοτικούς οργανισμούς στους οποίους έχουμε προσαρμοστεί, αλλά στις περιπτώσεις που αυτό δεν είναι δυνατόν, υπάρχουν μέσα για να μειώσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία.
09:25
Τέλος, θα ήθελα να φανταστείτε για λίγο έναν κόσμο, έναν κόσμο όπου θα υπήρχε ένα σύστημα περίθαλψης τέτοιο που θα πηγαίνατε το μωρό σας για εξετάσεις υγείας, θα έλεγχαν συστηματικά την ανάπτυξη της εντερικής χλωρίδας του μωρού, και αν διαπιστώνονταν τυχόν ενοχλήσεις, ένα ειδικά προσαρμοσμένο προϊόν για την αποκατάσταση της μικροχλωρίδας θα έπρεπε να συνταγογραφείται. Δεν θα ήταν φανταστικό, αν η αρχή οποιωνδήποτε χρόνιων ασθενειών ήταν εξαιρετικά σπάνια χάρη σε αυτό το προληπτικό σύστημα περίθαλψης; Φαντάζεστε έναν τέτοιο κόσμο; Πιστεύετε ότι ένα τέτοιο μέλλον θα ήταν πιθανό;
10:09
Εγώ, πάντως, ναι. Πιστεύω σε αυτό το μέλλον και θέλω να συμβάλω στο να ξετυλίξουμε αυτό το μέλλον, ένα μέλλον όπου κάθε μωρό έχει ίση αφετηρία ώστε η ζωή του να προγραμματιστεί για δια βίου υγεία.
10:25
Σας ευχαριστώ.
10:26
(Χειροκρότημα)
