Μήπως είσαι ο άνθρωπος που θέλει να τα έχει όλα υπό έλεγχο; Μήπως νιώθεις άβολα όταν είσαι έξω από τα νερά σου και η σκέψη ότι κάτι μπορεί να πάει στραβά σε τρομοκρατεί; Που δε θα δοκιμάσεις εύκολα κάτι καινούριο γιατί δεν ξέρεις τι θα συμβεί; Που θα σκεφτείς όλα τα πιθανά σενάρια σε μια κατάσταση έτσι ώστε να είσαι σίγουρος πως τίποτα απρόβλεπτο δε θα συμβεί;
Μήπως σε αποκαλούν κοντρόλ φρικ; Αν, ναι. Αυτό το άρθρο είναι για σένα.
Advertisment
Η ανάγκη μας για έλεγχο
Αν είσαι αυτός ο άνθρωπος να ξέρεις πως δεν είσαι ο μόνος. Είναι μια βαθιά ανθρώπινη ανάγκη για ασφάλεια να θέλουμε να ελέγχουμε τα πάντα. Μας αρέσει να έχουμε τον έλεγχο ακόμα και όταν δεν έχει κανένα νόημα να τον έχουμε. Έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι νιώθουν πιο σίγουροι ότι θα κερδίσουν το λαχείο αν διαλέξουν οι ίδιοι τα νούμερα ή νιώθουν πιο σίγουροι ότι κερδίσουν στη ρίψη ενός ζαριού, αν ρίξουν το ζάρι οι ίδιοι. Κάτι που φυσικά δεν ισχύει στα τυχαία αυτά γεγονότα.
Μας αρέσει να ασκούμε έλεγχο, όχι μόνο γιατί θα είμαστε πιο σίγουροι για το τι μπορεί να συμβεί, αλλά χάριν της αίσθησης του ελέγχου. Σύμφωνα με άλλες έρευνες, οι άνθρωποι που χάνουν την ικανότητά τους να ελέγχουν τα περιβάλλοντά του ς, χάνουν την ελπίδα, γίνονται δυστυχισμένοι, και καταθλιπτικοί. Όλοι έχουμε νιώσει αβοήθητοι όταν η κατάσταση ξέφευγε από τον έλεγχό μας.
Συνεπώς, μας αρέσει σε όλους μας να έχουμε τον έλεγχο.
Advertisment
Ο Δίας, ο Άγιος Νικόλαος και ο κορονοϊός
Από αρχαιοτάτων χρόνων οι άνθρωποι επινοούσαν τρόπους για να ελέγξουν όσα ήταν εκτός του ελέγχου τους. Αν μια χρονιά δεν έκανε καλό καιρό και καταστρεφόταν η σοδιά, η εξήγηση που επινοούσαν ήταν ότι ο Δίας είναι θυμωμένος μαζί τους. Αυτό τους έδινε μια αίσθηση ελέγχου για τον ανεξέλεγκτο επί της ουσίας καιρό. Επινοώντας αυτή την ιστορία, ξαφνικά υπήρχε δράση να αναλάβουν. Θα κάνουν θυσίες στον Δία για να τον εξευμενίσουν!
«Αν θυσιάσουμε τριάντα βόδια, θα ηρεμήσει ο θεός και του χρόνου θα είναι καλύτερα». Πρόβλημα ελύθη! Ο έλεγχος επί του καιρού αποκαταστάθηκε.
Το ίδιο και οι ναυτικοί. Βγαίνουν για ψάρεμα και ανάβουν μια λαμπάδα στον Άγιο Νικόλαο ή κάνουν ένα τάμα για να έχει καλή θάλασσα. Κάνοντας αυτή την κίνηση, επινοούν τρόπους ώστε να έχουν την αίσθηση ότι κάπως ελέγχουν την ανεξέλεγκτη επί της ουσίας θάλασσα. Νιώθουν πως κάτι μπορούν να κάνουν για την κατάσταση. Επανακτούν την αίσθηση ελέγχου.
Ο άνθρωπος έχει τεράστια ανάγκη να νιώθει πως ελέγχει τη ζωή του. Αυτό αντικατοπτρίζεται στην κατάσταση που βλέπουμε όποτε ξεσπάει μια κρίση. Με την Τουρκία, με τον κορονοϊό, κλπ. Οι άνθρωποι τρέχουν στα σούπερ μάρκετ και ψωνίζουν χαρτί υγείας σαν να μην υπάρχει αύριο. Ο λόγος πιθανώς είναι, ότι καθώς δεν μπορούν να ελέγξουν την εξωτερική κατάσταση (την κρίση), τουλάχιστον ας ελέγξουν το ένα πράγμα που μπορούν. Τουλάχιστον δε θα ξεμείνουν από χαρτί υγείας…
Τα πάντα ρει και το τάνκερ
Το πρόβλημα είναι πως η μοναδική σταθερά αυτού κόσμου είναι η αλλαγή. ‘Τα πάντα ρει’ όπως είπε ο Ηράκλειτος. Η μόνη βεβαιότητα είναι η αβεβαιότητα. Έτσι η λύση δεν μπορεί να είναι ποτέ εξ ολοκλήρου ο έλεγχος των εξωτερικών συνθηκών. Η λύση δεν είναι να ελέγξω το περιβάλλον. Η λύση είναι να διαχειριστώ το μέσα μου.
Ο καπετάνιος ενός μικρού αλιευτικού, μπορεί να θέλει να κάνει ένα τάμα στον Άγιο Νικόλαο πριν βγει για να έχει καλό καιρό. Ο καπετάνιος ενός τάνκερ, όμως, δεν έχει αυτή την ανάγκη. Θα φύγει από το λιμάνι και θα πλεύσει στους ωκεανούς με ό,τι καιρό και να έχει. Σαφώς θα προτιμήσει τον καλό καιρό. Αλλά και άσχημος καιρός να έρθει, θα τον διαχειριστεί. Το καράβι είναι μεγάλο και αντέχει. Ό,τι να είναι να έρθει, ας έρθει.
Σκέψου κι εσύ σαν τάνκερ! Ο καπετάνιος του τάνκερ λέει: ‘Ό,τι και να γίνει, θα το διαχειριστώ’. Πες κι εσύ στον εαυτό σου το ίδιο.
Όχι θετική σκέψη. Ρεαλιστική σκέψη.
Αυτό δεν είναι θετική σκέψη. Είναι ρεαλιστική σκέψη. Μην πεις: ‘Ό,τι και να γίνει θα τα καταφέρω’ ή ‘Ό,τι και να γίνει θα πάνε καλά τα πράγματα’. Αυτό είναι θετική σκέψη. Μπορεί να μην τα καταφέρεις. Μπορεί να μην παν καλά τα πράγματα. Αλλά και τότε θα το διαχειριστείς. Αυτό είναι ρεαλιστική σκέψη.
Για να είσαι εδώ που είσαι και να διαβάζεις αυτό το άρθρο, σημαίνει πως ό,τι έχει γίνει στη ζωή σου μέχρι τώρα, το έχεις διαχειριστεί. Απώλειες, απορρίψεις, μετακομίσεις, τσακωμούς, ασθένειες, απογοητεύσεις, ματαιώσεις, δυσκολίες, διαγωνισμούς, ανταγωνισμούς, αβεβαιότητες. Έχεις περάσει πάρα πολλά. Κι όμως, όλες τις δυσκολίες που έχεις βιώσει μέχρι τώρα στη ζωή σου τις έχεις διαχειριστεί. Όμως το ξεχνάς. Όλες. Μπορεί να κατέρρευσες, να πόνεσες, να έκλαψες, να τρόμαξες, να στεναχωρήθηκες αλλά το διαχειρίστηκες. Έχεις πολύ περισσότερη δύναμη από όσο νομίζεις. Όμως το ξεχνάς.
Ίσως υπήρξαν στιγμές που δεν άντεχες. Όμως κάπως τα πράγματα τελικά έμπαιναν σε μια σειρά. Όταν τα ζούσες, βέβαια, ήταν πολύ επώδυνα. Αλλά κάπως βγήκες από κάθε δύσκολη κατάσταση που συνάντησες. Όμως το ξεχνάς. Δεν τα θυμάσαι αυτά στην καθημερινότητα σου και πελαγώνεις εκ νέου σε κάθε δυσκολία. Είναι πολύ άδικο για σένα αυτό. Αν όμως πατήσεις λίγο φρένο και το αναλογιστείς, θα σου δώσει δύναμη και για το μέλλον.
Θυμήσου
Όταν σκέφτεσαι τι θα γίνει στο μέλλον και αγωνιάς, τότε αυτό που μπορεί να σε καθησυχάσει είναι να κοιτάξεις στο παρελθόν σου. Δεν το κάνουμε αυτό οι άνθρωποι. Διαρκώς εστιάζουμε στο τι μπορεί να συμβεί.
Κι αν γίνει αυτό; Κι αν συμβεί το άλλο; Και αν μου πει αυτό; Και αν σκεφτεί εκείνο; Και αν το μαγαζί δεν πάει καλά; Και αν με απορρίψει; Κι αν γελοιοποιηθώ; Και αν τον προσβάλω; Και αν δεν μπορέσω;
Η κατάσταση φαίνεται ανεξέλεγκτη και μπλοκάρουμε. Ξεχνάμε πόσα πράγματα έχουν ήδη συμβεί και τα έχουμε διαχειριστεί.
Όσο κοιτάζεις μπροστά αγχώνεσαι. Αντί γι αυτό κοίτα πίσω. Εκεί είναι η σωτηρία σου και η δύναμή σου. Η δύναμή σου είσαι εσύ. Όχι επειδή ακούγεται ωραίο σαν τσιτάτο. Αλλά επειδή σου το αποδεικνύει το παρελθόν σου.
Σαν μαθηματικός με ενδιαφέρει τι δουλεύει στην πράξη. Όχι τι ακούγεται καλό στη θεωρία.
Συμπέρασμα
Η έλλειψη εγγυήσεων και ελέγχου στη ζωή δημιουργεί άγχος σε όλους μας. Όμως αυτή είναι η φύση της ανθρώπινης ύπαρξης. Μην προσπαθείς να αντλήσεις βεβαιότητα ελέγχοντας το περιβάλλον. Ελέγχοντας τις καταστάσεις. Αυτό δε γίνεται.
Αντί γι’ αυτό, άντλησε βεβαιότητα από την γνώση πως ό,τι και να σου συμβεί θα το διαχειριστείς. Όπως έκανες τόσες φορές στο παρελθόν. Άντλησε βεβαιότητα από σένα. Εσύ είσαι η μόνη σταθερά ανάμεσα στις εναλλασσόμενες συνθήκες της ζωής σου. Οι δικές σου ικανότητες διαχείρισης των δύσκολων καταστάσεων είναι πάντα μαζί σου.
Κι ας μην ξέρεις τι θα συμβεί αύριο. Εσύ είσαι η πηγή βεβαιότητας που χρειάζεσαι. Όχι η εξωτερική σταθερότητα. Θυμήσου πως είσαι τάνκερ. Πάντα ήσουν. Όχι σκούνα.
Ό,τι και να γίνει θα το διαχειριστείς!
Από το βιβλίο μου: «Το Παράδοξο Μονοπάτι προς το Νόημα της Ζωής».
- Τι έχει πραγματικά αξία στη ζωή; - 9 Απριλίου 2024
- 24 τραγούδια για ένα… αντισυμβατικό 2024 - 9 Ιανουαρίου 2024
- Η μεταμορφωτική δύναμη του να μιλάς σε αγνώστους - 7 Νοεμβρίου 2023
