Μια ομάδα ωκεανολόγων από έξι ηπείρους απηύθυνε επείγουσα έκκληση για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου συστήματος παρακολούθησης της απώλειας οξυγόνου από τμήματα του ωκεανού και των παράκτιων υδάτων, η οποία προκαλεί νεκρές ζώνες, όπου σχεδόν τίποτα δεν μπορεί να ζήσει.
Η θέρμανση των ωκεανών που προκαλείται σε μεγάλο βαθμό από την καύση ορυκτών καυσίμων επιδεινώνει το πρόβλημα, λένε οι ειδικοί, με σοβαρές συνέπειες για τις κοινότητες, την αλιεία και τα οικοσυστήματα σε όλο τον κόσμο. 57 επιστήμονες από 45 ιδρύματα σε 22 χώρες εξέθεσαν την επείγουσα ανάγκη για παγκόσμιο σύστημα παρακολούθησης, το οποίο, όπως λένε, θα μπορούσε να βοηθήσει στην προστασία οικοσυστημάτων όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι και η αλιεία σε όλο τον κόσμο.
Advertisment
Οι νεκρές ζώνες με χαμηλό ή καθόλου οξυγόνο μπορούν να διαρκέσουν από ημέρες έως μήνες με τα λεγόμενα υποξικά φαινόμενα που μπορούν να σκοτώσουν ψάρια, φυτά και οστρακοειδή. Η πλούσια ζωή των ωκεανών στον Κόλπο του Μεξικού απειλείται από τις νεκρές ζώνες που προκαλούνται από τις γεωργικές απορροές.
Τα παράκτια φαινόμενα προκαλούνται συνήθως από επιπλέον θρεπτικά συστατικά που εισρέουν στις εκβολές των ποταμών και επιδεινώνονται από την αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων. Υπάρχουν εκατοντάδες υποξικές ζώνες στις ακτές σε όλο τον κόσμο, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι τα επίπεδα οξυγόνου σε τμήματα του ανοιχτού ωκεανού πέφτουν επίσης. Η καθηγήτρια Karin Limburg, του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, είναι μία από τους επιστήμονες που ζητούν να δημιουργηθεί ένα παγκόσμιο σύστημα παρακολούθησης του οξυγόνου των ωκεανών, στο πλαίσιο του ΟΗΕ.
«Υπάρχει επιτακτική ανάγκη να καταγραφούν και να προβλεφθούν τα υποξικά επεισόδια και οι εστίες χαμηλού οξυγόνου, προκειμένου να ληφθούν προστατευτικά μέτρα για τις υδατοκαλλιέργειες, να τεθούν σε εφαρμογή προληπτικά μέτρα για την πληγείσα αλιεία και να παρακολουθείται η ευημερία σημαντικών αποθεμάτων ψαριών», δήλωσε η Limburg. «Χωρίς αυτή τη γνώση, βρισκόμαστε στο σκοτάδι σχετικά με τις επιπτώσεις που έχουν μεγάλες οικονομικο-οικολογικές συνέπειες».
Advertisment
Η καθηγήτρια Jodie Rummer, του Πανεπιστημίου James Cook, είναι συν-συγγραφέας ενός άρθρου που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Frontiers in Marine Science, στο οποίο παρουσιάζεται η ανάγκη του συστήματος παρακολούθησης. «Τα πάντα χρειάζονται οξυγόνο στο νερό. Η περισσότερη ζωή στον ωκεανό δεν έχει αντοχές στην υποξία», δήλωσε η Rummer. «Τα προβλήματα αυτά επιδεινώνονται επειδή δεν επιλύουμε τα προβλήματα της απορροής θρεπτικών ουσιών και τα νερά μας συνεχίζουν να θερμαίνονται. Ακόμα δεν γνωρίζουμε τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτών των προβλημάτων που επηρεάζουν την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια που τρέφουν τους ανθρώπινους πληθυσμούς».
Η Rummer συντονίζει ένα νέο πρόγραμμα με την Unesco για να εξετάσει τις επιπτώσεις των χαμηλότερων επιπέδων οξυγόνου στους καρχαρίες του κόσμου. Υπάρχουν νέες ενδείξεις, είπε, ότι τα κοράλλια στις τροπικές περιοχές κινδυνεύουν επίσης από τα φαινόμενα χαμηλού οξυγόνου. Υπάρχει ήδη μια σειρά από εξοπλισμό που λαμβάνει μετρήσεις οξυγόνου στους ωκεανούς, συμπεριλαμβανομένων υποβρύχιων ανεμοπτέρων, οργάνων που επιπλέουν ελεύθερα και αισθητήρων. Αλλά πρέπει να υπάρχουν περισσότερα και τα δεδομένα δεν είναι ανοιχτά διαθέσιμα ή τυποποιημένα, λένε οι επιστήμονες, γεγονός που δυσχεραίνει τις παγκόσμιες εκτιμήσεις και την έρευνα σε μια εποχή που το πρόβλημα γίνεται επείγον.
Μια από τις πιο γνωστές ζώνες χαμηλού οξυγόνου είναι μια τεράστια περιοχή που σχηματίζεται κάθε καλοκαίρι στον Κόλπο του Μεξικού, η οποία εκτείνεται από τις εκβολές του ποταμού Μισισιπή. Η μεγαλύτερη νεκρή ζώνη σχηματίστηκε το 2017 σε έκταση 23.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η προσθήκη θρεπτικών συστατικών στα παράκτια ύδατα τροφοδοτεί βακτήρια που καταναλώνουν οξυγόνο, προκαλώντας πτώση των επιπέδων. Αλλά τα θερμότερα νερά αυξάνουν επίσης τον μεταβολικό ρυθμό των έμβιων όντων, πράγμα που σημαίνει ότι χρειάζονται περισσότερο οξυγόνο για να επιβιώσουν. Επιπροσθέτως, καθώς οι θερμοκρασίες των υδάτων αυξάνονται, η ποσότητα του διαθέσιμου οξυγόνου μειώνεται.
Η Αυστραλία έχει εμφανίσει πολλά υποξικά φαινόμενα, τα οποία προκλήθηκαν από θρεπτικά συστατικά και ρύπανση από υποβαθμισμένα εδάφη, δρόμους και αγροκτήματα που κατέληγαν στις εκβολές των ποταμών μετά από έντονες βροχοπτώσεις. Τα επιπλέον θρεπτικά συστατικά μπορούν να προκαλέσουν έκρηξη της βακτηριακής ανάπτυξης στο νερό, αφαιρώντας το οξυγόνο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το γλυκό νερό σχηματίζει ένα στρώμα στην επιφάνεια που εμποδίζει την ανάμιξη του νερού, δημιουργώντας νεκρές ζώνες από κάτω.
Πηγή:
www.theguardian.com/environment/2021/nov/20/ocean-scientists-call-for-global-tracking-of-oxygen-loss-that-causes-dead-zones
