Η Julia Harris ήταν απασχολημένη με το να τακτοποιεί το υπνοδωμάτιο της κόρης της, όταν βρήκε ένα ημερολόγιο που υποπτεύθηκε ότι είχε αφήσει επίτηδες για να το δει.
Μέσα, η 10χρονη Rosie είχε γράψει ότι συχνά σκεφτόταν την αυτοκτονία, αν και δεν πίστευε ότι θα το έκανε πραγματικά. Η Harris, λέκτορας πανεπιστημίου από το Γιορκσάιρ, γνώριζε ότι η κόρη της είχε γίνει όλο και πιο ανήσυχη, τόσο για τις φιλίες όσο και για το σχολείο, ενώ μερικές φορές αρνιόταν να φάει τα πρωινά. Αλλά δεν είχε συνειδητοποιήσει πόσο άσχημα είχαν γίνει τα πράγματα.
Advertisment
Το επόμενο σοκ, ωστόσο, ήταν ότι τα συμπτώματα της Rosie δεν ήταν αρκετά άσχημα ώστε να δικαιολογούν άμεση βοήθεια από τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας παιδιών. «Όταν βρήκα αυτό το ημερολόγιο, αισθάνθηκα τελείως άβολα», λέει η Harris. «Είναι φρικτό πράγμα να σκέφτεσαι ότι το παιδί σου αισθάνεται έτσι, και πήγα αμέσως εκεί που πίστευα ότι θα υπήρχε υποστήριξη. Αν δεν υπήρχε το σχολείο και οι άλλοι γονείς, θα ένιωθα εντελώς μόνη».
Σε ολόκληρη την Ευρώπη, χιλιάδες οικογένειες όπως αυτή της Harris στηρίζουν τους νέους σε αυτό που έχει χαρακτηριστεί ως «επιδημία άγχους». Τα προειδοποιητικά σημάδια στα παιδιά κυμαίνονται από υπερβολική προσκόλληση ή συχνό κλάμα έως επίμονη ανησυχία και αρνητικές σκέψεις, αποφυγή εξόδων, θυμωμένα ξεσπάσματα και προβλήματα στο φαγητό ή στον ύπνο. Μια μελέτη από ερευνητές του University College του Λονδίνου διαπίστωσε ότι οι διαγνώσεις αγχώδους διαταραχής σε άτομα ηλικίας 18 έως 24 ετών τριπλασιάστηκαν μεταξύ 2008 και 2018 και εκτιμάται ότι έως και το 19% των παιδιών και των νέων επηρεάζονται.
Οι καραντίνες ήταν μια αγχωτική στιγμή για πολλές οικογένειες, αλλά από την άλλη, ορισμένα παιδιά δυσκολεύτηκαν να προσαρμοστούν στον πολυάσχολο εξωτερικό κόσμο μόλις τελείωσε η πανδημία. Τώρα, οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας δεν μπορούν να συμβαδίσουν με τη ζήτηση, οι λίστες αναμονής σε πολλές περιπτώσεις είναι τεράστιες.
Advertisment
Το άγχος μπορεί να είναι υγιές σε μικρές δόσεις, διδάσκοντας στα παιδιά τις δεξιότητες να αντιμετωπίζουν τις αναποδιές, λέει η κλινικής ψυχολόγος καθηγήτρια Jane Gilmour στον Guardian. Αλλά αν ένα παιδί δείχνει επίμονα καταβεβλημένο και αγχωμένο, αυτό είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι για να το ερευνήσετε, ελέγχοντας ότι δεν έχει υπερβολικό πρόγραμμα ή ότι δεν αγωνίζεται ακαδημαϊκά. Αν το άγχος αφορά την κοινωνικοποίηση, ρωτήστε για τον εκφοβισμό ή για συγκεκριμένα περιστατικά που το απασχολούν. Αλλά αν έχετε ένα παιδί που είναι επίμονα αγχωμένο -για τα πάντα ή για κάτι συγκεκριμένο – και είναι επίμονα φοβισμένο για αρκετές εβδομάδες, είναι σίγουρα καιρός να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια.
Παράλληλα, η Gilmour συμβουλεύει να βάζουμε τα παιδιά να γράφουν ή να ζωγραφίζουν τις ανησυχίες τους καθώς εμφανίζονται, αλλά στη συνέχεια να βάζουν αυτούς τους φόβους στην άκρη για να τους επανεξετάζουν με έναν γονέα σε καθορισμένη ώρα κάθε μέρα. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να δουν πώς οι ανησυχίες εξασθενούν με την πάροδο του χρόνου ή να συζητήσουν τρόπους αντιμετώπισης τρομακτικών καταστάσεων.
Αφήνοντας τα παιδιά να τις αποφεύγουν – ας πούμε, μένοντας εκτός σχολείου – απλώς κινδυνεύουν να ενισχύσουν την ιδέα ότι υπάρχει κάτι που πρέπει να φοβούνται, λέει η ίδια. Αυτό που χρειάζεται να τους μεταδώσετε είναι ότι γνωρίζετε πως το βρίσκουν δύσκολο, αλλά είστε σίγουροι ότι μπορούν να τα καταφέρουν και ότι θα τα βοηθήσετε να βρουν μια λύση.
Η Goulding συνιστά να διδάσκονται τα παιδιά να αναγνωρίζουν τα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια μιας κρίσης πανικού, όπως το σφίξιμο στο στήθος ή τα υγρά χέρια, και στη συνέχεια να ηρεμούν μόνα τους όταν αισθάνονται ότι πλησιάζει μια τέτοια κρίση χρησιμοποιώντας την τεχνική των «πέντε αισθήσεων».
Ορισμένοι γονείς θα βρουν ενοχλητικό το να σπρώχνουν ένα ανήσυχο παιδί πέρα από τη ζώνη άνεσής του, ίσως ειδικά αν οι ίδιοι είναι επιρρεπείς στο άγχος. Ο καθηγητής Sam Cartwright-Hatton, κλινικός παιδοψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Sussex ερευνά το άγχος μέσα στις οικογένειες. Τα παιδιά έχουν διπλάσιες πιθανότητες να υποφέρουν αν υποφέρουν οι γονείς τους, αν και τονίζει ότι αυτό δεν σημαίνει ότι φταίνε οι γονείς – η γενετική μπορεί να παίζει ρόλο μαζί με άλλους παράγοντες.
Αλλά το θέμα είναι να κάνουμε μικρά βήματα προς την αντιμετώπιση των φόβων, λέει, και όχι να πηδήξουμε στα βαθιά. «Αν έχετε ένα παιδί που φοβάται τα σκυλιά, δεν μπορούμε να το πάμε στο σπίτι του φίλου μας που έχει ένα τεράστιο ντόμπερμαν. Αν έχετε ένα παιδί που είναι πολύ ντροπαλό, ενθαρρύνετέ το αν είστε έξω σε μια καφετέρια να κάνει μόνο του την παραγγελία του. Απλά μικροσκοπικά σπρωξίματα για να κάνουν τα δύσκολα πράγματα».
Για τους εφήβους που πλησιάζουν στις εξετάσεις, συνιστά να διασφαλίζουν ότι δεν κάνουν υπερβολικά πολλές επαναλήψεις, καθώς και να τους ενθαρρύνουν να ασκούνται και να τρώνε τακτικά. ύπνος είναι το μεγάλο θέμα – γίνεται όλο και πιο σαφές ότι ο ύπνος έχει τεράστιο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία και αν δεν κοιμάστε αρκετά θα είστε πολύ πιο επιρρεπείς στο άγχος.
Για πολλές οικογένειες, το μεγάλο εμπόδιο είναι να αναγνωρίσουν ότι το άγχος δεν μπορεί πάντα να «θεραπευτεί», αλλά να αντιμετωπιστεί. Η 13χρονη κόρη του Michael Wilton, η Lily, παραπέμφθηκε για πρώτη φορά σε δομή ψυχικής υγείας για άγχος όταν ήταν 10 ετών και έκανε θεραπεία CBT. Για ένα διάστημα αυτό βοήθησε, αλλά στη συνέχεια ανέπτυξε διατροφική διαταραχή. «Είναι δύσκολο να μιλήσεις γι’ αυτό, παρόλο που υπάρχει τεράστιος αριθμός γονέων που το περνούν. Αισθάνεσαι ότι κατά κάποιο τρόπο φταις εσύ». Αλλά η συμβουλή του προς τους γονείς είναι να προλαμβάνουν, ενθαρρύνοντας τις ανοιχτές συζητήσεις με τα παιδιά. «Το να προσποιείσαι ότι δεν συμβαίνει ή το να προσπαθείς αμέσως να βρεις τι μπορεί να το διορθώσει – κανένα από αυτά δεν είναι πολύ χρήσιμο».
Το μήνυμα, ωστόσο, είναι ότι το άγχος μπορεί να αντιμετωπιστεί όπως κάθε άλλη χρόνια ασθένεια – κάποιες φορές μέσω φαρμακευτικής αγωγής, θεραπείας και τρόπου ζωής. «Είναι λίγο σαν να έχω διαβήτη- είναι κάτι για το οποίο έπρεπε να είμαι σε εγρήγορση, έπρεπε να προσαρμόσω τον τρόπο ζωής μου για να το ενσωματώσω, αλλά δεν καθορίζει το ποια είμαι», αναφέρει μια θεραπευόμενη. Δεν χρειάζεται να καθορίζει ούτε το παιδί σας.
Πηγή:
theguardian.com/lifeandstyle/2022/may/22/focus-on-coping-not-curing-how-to-help-an-anxious-child
