Είναι μια κρίσιμη δεξιότητα για την οικοδόμηση ισχυρότερων και ενσυναισθητικών σχέσεων και μας βοηθά να συνδεθούμε με τα βαθύτερα συναισθήματά μας, επιτρέποντάς μας να λαμβάνουμε αποφάσεις που είναι περισσότερο ευθυγραμμισμένες με τις αξίες και τους προσωπικούς μας στόχους.
Η συναισθηματική νοημοσύνη ορίζεται συνήθως από τέσσερα χαρακτηριστικά:
1) Η αυτογνωσία είναι η ικανότητα να αναγνωρίζουμε τα δικά μας συναισθήματα και τον αντίκτυπο που έχουν στους άλλους,
Advertisment
2) Αυτοδιαχείριση είναι η ικανότητα να ρυθμίζουμε τα συναισθήματα, να ελέγχουμε τις παρορμητικές αντιδράσεις και να προσαρμοζόμαστε ευέλικτα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες,
3) Κοινωνική επίγνωση είναι η ικανότητα κατανόησης και ενσυναίσθησης των συναισθημάτων των άλλων,
4) Η διαχείριση σχέσεων περιλαμβάνει ένα σύνολο κοινωνικών δεξιοτήτων, συμπεριλαμβανομένων της θετικής επιρροής, της ομαδικής εργασίας, της σαφούς επικοινωνίας και της διαχείρισης συγκρούσεων.
Advertisment
Γιατί είναι σημαντική η συναισθηματική νοημοσύνη;
“Αυτό που έχει πραγματικά σημασία για την επιτυχία, τον χαρακτήρα, την ευτυχία και τα επιτεύγματα σε όλη τη ζωή είναι ένα συγκεκριμένο σύνολο συναισθηματικών δεξιοτήτων – το EQ σας – και όχι μόνο οι καθαρά γνωστικές ικανότητες που μετρούνται με τα συμβατικά τεστ IQ” – Daniel Goleman\
Σύμφωνα με τη δήλωση του Goleman, η συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί να ωφελήσει την προσωπική και επαγγελματική μας ζωή με διάφορους τρόπους.
Είναι ένα πολύτιμο εργαλείο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όταν χειριζόμαστε απρόβλεπτες και συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις, προάγει την καλύτερη σαφήνεια των κινήτρων και των στόχων μας και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ανάπτυξης πιο ικανοποιητικών σχέσεων με τους άλλους.
Η EI αποτελεί επίσης σημαντικό προγνωστικό παράγοντα της επαγγελματικής επιτυχίας, καθώς πιστεύεται ότι αντιπροσωπεύει το 58% της απόδοσης σε όλους τους τύπους θέσεων εργασίας (Bradberry and Greaves, 2006).
Πότε είναι σημαντική η συναισθηματική νοημοσύνη;
Συνολικά, έχει βρεθεί ότι η ΣΝ περικλείει μια ποικιλία δεξιοτήτων που είναι κρίσιμες στην καθημερινή μας ζωή (Σχήμα 1).
Επικοινωνία
Η αυξημένη ευαισθησία στα συναισθήματα των άλλων επιτρέπει την αποτελεσματικότερη επικοινωνία και αποτρέπει την κλιμάκωση της έντασης και των συγκρούσεων.
Καθώς έχουμε μεγαλύτερη επίγνωση των συναισθηματικών αναγκών των ανθρώπων με τους οποίους αλληλεπιδρούμε, είναι πιο πιθανό να υιοθετήσουμε μια συνεργατική στάση και να είμαστε ανοιχτοί σε συμβιβασμούς (Petrovici and Dobrescu, 2014).
Διαχείριση του άγχους
Η αναγνώριση του τρόπου με τον οποίο συγκεκριμένες καταστάσεις μπορούν να προκαλέσουν στρεσογόνα συναισθήματα μπορεί να μας βοηθήσει να νιώσουμε ότι ελέγχουμε περισσότερο τις αντιδράσεις μας, αντικαθιστώντας τα αρνητικά συναισθήματα με κατάλληλες δεξιότητες αντιμετώπισης για την αντιμετώπισή τους.
Η παραμέληση του τρόπου με τον οποίο το συναισθηματικό στρες οδηγεί τις συμπεριφορές μας μπορεί να οδηγήσει σε παράλογες αποφάσεις και τελικά να επιδεινώσει τα αποτελέσματα της ψυχικής υγείας (Ciarrochi, Deane και Anderson, 2002).
Λήψη αποφάσεων
Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα συναισθήματα επηρεάζουν τις σκέψεις μας μπορεί να μας αποτρέψει από το να λαμβάνουμε λανθασμένες αποφάσεις, τόσο στην προσωπική μας ζωή όσο και στον εργασιακό χώρο.
Καθώς είμαστε σε θέση να εντοπίζουμε τα συναισθήματα που είναι περιττά ή άσχετα με ένα πρόβλημα, μπορούμε να σχηματίζουμε πιο αντικειμενικές κρίσεις και να βελτιώνουμε την ποιότητα της λήψης αποφάσεων (Hess and Bacigalupo, 2011).
Ανοχή στην αλλαγή
Οι αλλαγές στην προσωπική και επαγγελματική μας ζωή είναι συνεχείς και μπορεί μερικές φορές να είναι συναισθηματικά έντονες.
Ο προβληματισμός σχετικά με τις συναισθηματικές αντιδράσεις που μας κάνουν να αντιστεκόμαστε στις αλλαγές, καθώς και τις ερμηνείες και τις προκαταλήψεις που συνδέονται με αυτές, μπορεί να μας βοηθήσει να υιοθετήσουμε μια πιο θετική προοπτική και να σκεφτούμε πιο αισιόδοξα για τις ευκαιρίες που μπορούν να προκύψουν από την αλλαγή (Lin et al., 2016).
Κίνητρα
Με υψηλή EI, μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα το νόημα των φιλοδοξιών μας και τις δεξιότητες παρακίνησης που απαιτούνται για την επίτευξη στόχων σε σχέση με την εργασία, την προσωπική μας ζωή και την υγεία μας (Magnano, Craparo, and Paolillo, 2016).
Επιπλέον, με την ικανότητα αναγνώρισης των συναισθημάτων, μπορούμε επίσης να επηρεάσουμε τα κίνητρα των άλλων ανθρώπων, ενθαρρύνοντας τη θετική στάση απέναντι στους κοινούς στόχους όταν εργαζόμαστε σε ομάδες.
Πώς να αναπτύξετε τη συναισθηματική νοημοσύνη
Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μια ευέλικτη δεξιότητα που μπορεί να διδαχθεί
Παρόλο που ορισμένα άτομα μπορεί να είναι εκ φύσεως πιο συναισθηματικά ευφυή από άλλα, η υψηλή EI μπορεί να αναπτυχθεί με τον καιρό μέσω της τακτικής εξάσκησης.
Παρακάτω παρατίθενται ορισμένοι τρόποι που μπορούν να βοηθήσουν στην αύξηση της συναισθηματικής νοημοσύνης.
Εξασκηθείτε στην ενεργητική ακρόαση
Η ενεργητική ακρόαση έχει να κάνει με την ακρόαση πέρα από τα λόγια των ανθρώπων. Περιλαμβάνει τον πλήρη συντονισμό με αυτό που επικοινωνείται, συμπεριλαμβανομένου του περιεχομένου του μηνύματος και της στάσης που το διέπει (Rogers και Farson, 1957).
Δίνοντας προσοχή στη γλώσσα του σώματος του άλλου, καθώς και στον τόνο και την ταχύτητα της φωνής του, μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό της συναισθηματικής κατάστασης του ομιλητή εκείνη τη στιγμή και σε τυχόν μηνύματα πέρα από αυτά που λέει.
Για την εξάσκηση της ενεργητικής ακρόασης, είναι σημαντικό να αφήνετε τον άξονα σκέψης του άλλου ατόμου να ρέει χωρίς διακοπές, καθώς αυτό θα διευκολύνει την ανοιχτή επικοινωνία και θα δημιουργήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης και αποδοχής.
Δεύτερον, ο έλεγχος των εξωτερικών και εσωτερικών περισπασμών μπορεί να βοηθήσει στη διευκόλυνση της ενεργητικής ακρόασης. Συγκεκριμένα, η εσωτερική φλυαρία στο μυαλό μας και η ανάγκη να σχεδιάζουμε τις απαντήσεις μας θα μας επιτρέψει να είμαστε πλήρως παρόντες στη στιγμή και να οξύνουμε τις ικανότητές μας στην ακρόαση (Lunenburg, 2010).
Συναισθηματική επίγνωση
Όταν βιώνουμε δυσάρεστα συναισθήματα, μπορεί να έχουμε την τάση να τα αγνοούμε ή να τα κλείνουμε μέσα μας αντί να τα αποδεχόμαστε ως ένα φυσιολογικό και μερικές φορές χρήσιμο μέρος της ζωής μας.
Το να σκύψουμε στα δυσάρεστα συναισθήματά μας μπορεί να μας δώσει την ευκαιρία να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματά μας παραγωγικά, αυξάνοντας την αυτογνωσία μας και την ικανότητά μας να εισάγουμε θετικές αλλαγές στη ζωή μας (Bradberry και Greaves, 2009).
Εξερευνώντας με περιέργεια όλο το φάσμα των συναισθημάτων μας, μπορούμε να αποκτήσουμε μια πιο αντικειμενική άποψη για το άτομο που είμαστε και για το πώς τα συναισθήματά μας επηρεάζουν τις πράξεις μας. Για να δούμε τα πράγματα από μια ευρύτερη οπτική γωνία, μπορούμε επίσης να ανοιχτούμε σε ανατροφοδότηση από τους άλλους, ρωτώντας για συγκεκριμένες καταστάσεις στις οποίες ενεργήσαμε με κακή συναισθηματική επίγνωση.
Προσδιορίστε τα συναισθήματα
Το να μάθουμε να ονομάζουμε τα συναισθήματα με πιο συγκεκριμένο λεξιλόγιο μπορεί να μας βοηθήσει να εντοπίσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια το είδος της συναισθηματικής κατάστασης που βιώνουμε και να νιώσουμε ότι ελέγχουμε περισσότερο τις αντιδράσεις μας (David, 2016).
Αναγνωρίζοντας, για παράδειγμα, ότι η θλίψη διαφέρει από την πλήξη ή το αίσθημα μοναξιάς- μπορούμε να γίνουμε πιο ικανοί να εντοπίσουμε τα συναισθήματά μας και να τα διαχειριστούμε αποτελεσματικά.
Μια πρόσθετη στρατηγική για την ανάπτυξη συναισθηματικής επίγνωσης θα μπορούσε να είναι η τήρηση ημερολογίου, όπου γράφουμε μια περιγραφή των συναισθημάτων μας και πώς αυτά αναδύονται από συγκεκριμένες περιστάσεις.
Μετά από μερικές εβδομάδες, μπορεί να αρχίσουμε να βλέπουμε μοτίβα. Μπορεί να καταλάβουμε ποια συναισθήματα μας είναι πιο δύσκολο να ανεχτούμε, ποια μας πυροδοτούν και ποια συμβάλλουν στο να νιώθουμε πιο συνδεδεμένοι με τις αξίες μας και πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή μας.
Κατανοήστε τους στρεσογόνους παράγοντες σας
Το να γνωρίζουμε ποιες καταστάσεις πυροδοτούν είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη της ικανότητας να διαχειριζόμαστε τις συναισθηματικές μας αντιδράσεις και να διατηρούμε την ηρεμία μας.
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα ημερολόγιο για να εντοπίσουμε επίσης τις πηγές του στρες ή να καταγράψουμε έναν κατάλογο που περιλαμβάνει α) συγκεκριμένες καταστάσεις – όταν είναι πιο πιθανό να νιώσουμε φόβο, αδυναμία ή να μην έχουμε τον έλεγχο β) ανθρώπους – για παράδειγμα, εκείνους που φαίνονται τοξικοί, φίλους που δεν σέβονται τα όρια ή συναδέλφους που προσπαθούν να επιβάλουν τη γνώμη τους γ) συνθήκες στο περιβάλλον – όπως πολυσύχναστοι ή θορυβώδεις χώροι.
Αυτό θα μας βοηθήσει να προβλέψουμε τους στρεσογόνους παράγοντες και στη συνέχεια να σκεφτούμε τρόπους να θέσουμε σε εφαρμογή στρατηγικές για να χειριζόμαστε τα συναισθήματά μας πιο κατάλληλα (Bradberry και Greaves, 2009).
Διοχετεύστε τα συναισθήματα με υγιή τρόπο
Μόλις αναπτύξουμε μεγαλύτερο άνοιγμα προς τα συναισθήματά μας, είναι επίσης σημαντικό να μάθουμε πώς να τα χρησιμοποιούμε προς όφελός μας αντί να τα αφήνουμε να μας ελέγχουν.
Το πρώτο βήμα είναι να αποφεύγουμε να κρίνουμε τα συναισθήματά μας και να τα χαρακτηρίζουμε ως καλά ή κακά. Αντ’ αυτού, θα πρέπει να τα αναγνωρίζουμε ως ισχυρές πηγές πληροφοριών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να οδηγήσουν τις ενέργειές μας προς αυτό που έχει σημασία για εμάς (Bradberry and Greaves, 2009).
Ο επαναπροσδιορισμός της προσοχής μας σε πράγματα που είναι υπό τον έλεγχό μας και μπορούν να βελτιωθούν μας επιτρέπει επίσης να μην αισθανόμαστε παγιδευμένοι σε ένα καθοδικό συναισθηματικό σπιράλ και να εμπλακούμε σε πιο αφοσιωμένες δράσεις.
Για να δώσουμε στο μυαλό μας ένα διάλειμμα, θα πρέπει επίσης να δώσουμε προτεραιότητα στον προγραμματισμό δραστηριοτήτων στη ρουτίνα μας που μας κάνουν να νιώθουμε ψυχικά φορτισμένοι. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν άσκηση, γιόγκα, διαλογισμό ή άλλες χαλαρωτικές δραστηριότητες για το μυαλό.
Πώς να ενθαρρύνετε τη συναισθηματική νοημοσύνη στους άλλους
Η ανάπτυξη συναισθηματικών ικανοτήτων δεν είναι σημαντική μόνο σε προσωπικό επίπεδο.
Η ενθάρρυνση της συναισθηματικής νοημοσύνης στους άλλους, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, των μαθητών, των ερωτικών συντρόφων και των εργασιακών ομάδων, μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της ευαισθησίας σε συναισθηματικές ενδείξεις που συχνά διαφεύγουν μέσα στον εαυτό μας και στο περιβάλλον και τελικά να ενισχύσει την ποιότητα των διαπροσωπικών σχέσεων (Nagarjuna Nagar, 2020).
Υπάρχουν μερικές συμβουλές που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να ενισχύσουμε την EI στους άλλους:
Να είστε ανοιχτοί και περίεργοι
Η δημιουργία ευκαιριών για ανταλλαγή απόψεων μπορεί να συμβάλει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης τόσο στις δυαδικές όσο και στις ομαδικές αλληλεπιδράσεις, ενισχύοντας τη σημασία της αυτοέκφρασης και προωθώντας τη διαφανή επικοινωνία μεταξύ των ατόμων.
Για παράδειγμα, σε ένα εργασιακό περιβάλλον, θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε ρωτώντας την ομάδα μας πώς αισθάνεται για μια συγκεκριμένη απόφαση, αντί να ορίσουμε μια γρήγορη λύση σε ένα πρόβλημα χωρίς να εξηγήσουμε το σκεπτικό πίσω από αυτή.
Θα μπορούσαμε επίσης να προσπαθήσουμε να εμπλακούμε σε συζητήσεις ρωτώντας τους συναδέλφους μας για πράγματα που τους απογοητεύουν στη δουλειά, τι τους παρακινεί περισσότερο και πώς αντιμετωπίζουν το συναισθηματικό στρες που σχετίζεται με την εργασία.
Ονομάστε το συναίσθημα
Για να ενθαρρύνουμε την αυτοέκφραση των άλλων, όπως π.χ. των παιδιών, θα μπορούσαμε να τους ζητήσουμε να ονομάσουν ένα συναίσθημα που ταιριάζει με την παρούσα κατάστασή τους. Αν δυσκολεύονται με αυτή την άσκηση ή δίνουν επίπεδες απαντήσεις όπως “νιώθω καλά/καλά”, μπορούμε να τους ζητήσουμε να βαθμολογήσουν ένα συναίσθημα σε κλίμακα 1-10 ή να χρησιμοποιήσουμε τον τροχό των συναισθημάτων.
Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να ρωτήσετε: “Πόσο ανήσυχος αισθάνεστε σε κλίμακα 1-10;”.
Αυτή η τεχνική μπορεί να λειτουργήσει ακόμη και για ενήλικες που μπορεί να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους.
Προσφέρετε τη δική σας οπτική γωνία
Μπορεί να είναι χρήσιμο να δώσετε κάποια εποικοδομητική ανατροφοδότηση σε άλλους σχετικά με καταστάσεις στις οποίες ενήργησαν με ανεπαρκή συναισθηματική επίγνωση.
Μήπως δεν έδειξαν αρκετή φροντίδα ή υποστήριξη σε ανθρώπους που χρειάζονταν τη βοήθειά τους; Είπαν κάτι που θα μπορούσε να εκληφθεί ως ασέβεια ή έλλειψη σεβασμού για τα συναισθήματα των άλλων; Υιοθετούν συχνά ασαφή ή ασυνεπή επικοινωνία των καθηκόντων τους;
Βεβαιωθείτε ότι αυτή η ανατροφοδότηση δεν είναι συγκρουσιακή ή δεν χρησιμοποιεί γλώσσα κατηγορίας, αλλά εκφράζεται με ευγενικό τρόπο, ώστε να ενθαρρύνει την ανοιχτή, υγιή συζήτηση.
Προωθήστε μια ομαδική κουλτούρα συνεργασίας
Η ενθάρρυνση της συνεργασίας εντός των ομάδων διευκολύνει την ανταλλαγή στόχων, αξιών και ανησυχιών, η οποία μπορεί τελικά να οδηγήσει σε αυξημένη αίσθηση ομαδικής ταυτότητας και δέσμευσης στα καθήκοντα.
Για να ενισχύσουμε την ΕΙ μιας ομάδας, μπορούμε να αναδείξουμε τα δυνατά και αδύνατα σημεία των συμμετεχόντων, να οικοδομήσουμε ένα ομαδικό πνεύμα για να πυροδοτήσουμε το πάθος και τα κίνητρα και να παρέχουμε συνεχώς ένα χώρο για να αναστοχαστούμε την προσωπική πρόοδο και τους τρόπους βελτίωσης των υφιστάμενων δεξιοτήτων.
Ποια προβλήματα μπορεί να προκύψουν από τη χαμηλή συναισθηματική νοημοσύνη;
Η χαμηλή EI εκδηλώνεται με δυσκολία στην αντιμετώπιση των δικών μας συναισθημάτων και στη σχέση με τις συναισθηματικές εμπειρίες των άλλων (Goleman, 1996). Η συναισθηματική αποσύνδεση μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες και παρορμητικές συμπεριφορές, όπως συναισθηματικά ξεσπάσματα, αναίσθητες αντιδράσεις, ή την επίρριψη ευθυνών στους άλλους, τα οποία μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ποιότητα των σχέσεών μας.
Η αγνόηση των συναισθημάτων των άλλων ανθρώπων μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο συγκρούσεων, εάν οι συζητήσεις είναι πολύ κλειστές, εγωκεντρικές και ευνοούν τις παρεξηγήσεις (Hansen, 2015). Τελικά, η χαμηλή EI μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του κοινωνικού κύκλου ενός ατόμου και του επιπέδου συναισθηματικής υποστήριξης, με επιζήμιες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και την ευημερία.
Μπορεί να έχετε υψηλό δείκτη νοημοσύνης αλλά χαμηλή συναισθηματική νοημοσύνη;
Αν και το IQ και η EI συνδέονται μερικές φορές, αντιπροσωπεύουν δύο ξεχωριστές δομές που μπορεί να παρουσιάζουν διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης στο ίδιο άτομο.
Η ισχυρή ικανότητα ανάλυσης και ερμηνείας καταστάσεων (που συχνά συνδέεται με υψηλό δείκτη νοημοσύνης) δεν μεταφράζεται απαραίτητα σε ικανότητα ανάγνωσης των συναισθημάτων των άλλων ανθρώπων ή προσοχής στις συναισθηματικές ενδείξεις.
Ομοίως, η ικανότητα εύρεσης ορθολογικών λύσεων σε προβλήματα μπορεί να μην εκδηλώνεται σε κοινωνικές καταστάσεις όπου απαιτούνται ισχυρές δεξιότητες EI για τη διαχείριση συγκρούσεων και την επίτευξη συμβιβασμού (Goleman, 2020).
Μπορεί η συναισθηματική νοημοσύνη να διδαχθεί στους άλλους;
Λαμβάνοντας υπόψη τον ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο της ΕΙ στην ακαδημαϊκή και εργασιακή επιτυχία, καθώς και στη διαχείριση του άγχους και των μεταβάσεων στη ζωή, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη διδασκαλία της συναισθηματικής νοημοσύνης σε εφήβους και φοιτητές.
Σε ένα περιβάλλον τάξης, η ενσωμάτωση εκπαίδευσης που επικεντρώνεται στην ενίσχυση της διεκδικητικής επικοινωνίας και στη διαχείριση της αρνητικής αυτο-ομιλίας μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση των δεξιοτήτων της EI (Chang, 2006).
Επιπλέον, οι μαθητές που παρουσιάζουν το μεγαλύτερο όφελος από τα προγράμματα ΕΙ είναι επίσης πιο πιθανό να επιμείνουν στις σπουδές τους στο μέλλον (Qualter et al., 2009). Στην πράξη, η εισαγωγή συμπεριφορών στις τάξεις που βασίζονται στις αρχές της EI, όπως η προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των μαθητών και η εξάσκηση ασκήσεων αυτοαναστοχασμού, μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές να αφομοιώσουν σταδιακά αυτή τη δεξιότητα.
Πηγές
Atkins, P., & Stough, C. (2005). Does emotional intelligence change with age. In Society for Research in Adult Development annual conference, Atlanta, GA.
Bradberry, T., & Greaves, J. (2006). The emotional intelligence quick book: Everything you need to know to put your EQ to work. Simon and Schuster.
Bradberry, T., & Greaves, J. (2009). Emotional Intelligence 2.0. TalentSmart.
Carstensen, L. L., Pasupathi, M., Mayr, U., & Nesselroade, J. R. (2000). Emotional experience in everyday life across the adult life span. Journal of personality and social psychology, 79(4), 644.
Chang, K. B. (2006). Can we teach emotional intelligence?.
Ciarrochi, J., Deane, F. P., & Anderson, S. (2002). Emotional intelligence moderates the relationship between stress and mental health. Personality and individual differences, 32(2), 197-209.
David, S. (2016). Emotional agility: Get unstuck, embrace change, and thrive in work and life. Penguin.
Fariselli, L., Ghini, M., & Freedman, J. (2008). Age and emotional intelligence. Six Seconds: The Emotional Intelligence Network, 1-10.
Goleman, D. (1996). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. Bloomsbury Publishing.
Goleman, D. (2020). Emotional intelligence. Bloomsbury Publishing.
Hansen, S. (2015). “10 Things High EQ People Don’t Do.” Lifehack. Web.
Hess, J. D., & Bacigalupo, A. C. (2011). Enhancing decisions and decision‐making processes through the application of emotional intelligence skills. Management decision.
Lin, D. T., Liebert, C. A., Tran, J., Lau, J. N., & Salles, A. (2016). Emotional intelligence as a predictor of resident well-being. Journal of the American College of Surgeons, 223(2), 352-358.
Lunenburg, F. C. (2010). Communication: The process, barriers, and improving effectiveness. Schooling, 1(1), 1-10.
Magnano, P., Craparo, G., & Paolillo, A. (2016). Resilience and Emotional Intelligence: which role in achievement motivation. International Journal of Psychological Research, 9(1), 9-20.
Nagarjuna Nagar, A. P. (2020). Can Emotional Intelligence Be Developed?. Editorial Board, 9(7).
Petrovici, A., & Dobrescu, T. (2014). The role of emotional intelligence in building interpersonal communication skills. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 1405-1410.
Qualter, P., Whiteley, H., Morley, A., & Dudiak, H. (2009). The role of emotional intelligence in the decision to persist with academic studies in HE. Research in Post‐Compulsory Education, 14(3), 219-231.
Rogers, C. R., & Farson, R. E. (1957). Active listening (p. 84). Chicago, IL: Industrial Relations Center of the University of Chicago.
