Υπάρχει ένα ερώτημα το οποίο βασανίζει το μεγαλύτερο μέρος του ανθρωπίνου πληθυσμού. Και αυτό δεν είναι άλλο από το «Γιατί νιώθω άγχος;»
Ξεκινώντας χρειάζεται να δώσουμε έναν ορισμό στην λέξη την οποία χρησιμοποιούμε καθημερινά. Το άγχος είναι μια αντίδραση της ψυχής και κατ’ επέκταση του σώματος όταν αντιμετωπίζουμε κάτι το οποίο μας είναι άγνωστο. Ως άνθρωποι θέλουμε να ανακαλύψουμε καινούργιες πτυχές της ζωής και να αποκτήσουμε καινούργιες εμπειρίες, ταυτόχρονα όμως θέλουμε να είμαστε και ασφαλείς. Το τίμημα που χρειάζεται να πληρώσουμε ώστε να ζήσουμε κάτι το οποίο δεν έχουμε ζήσει έως τώρα είναι το συναίσθημα του άγχους.
Advertisment
Όσο πιο μακριά βρίσκετε αυτή η εμπειρία από την ζώνη άνεσης μας τόσο εντονότερο θα είναι και το συναίσθημα του άγχους. Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το άγχος είναι το συναίσθημα που βιώνουμε όταν η ζωή μας φέρνει αντιμέτωπους με μια απρόβλεπτη πρόκληση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ζωή είναι γεμάτη από τέτοιου είδους γεγονότα που σχεδόν καθημερινά προκαλούν αγχώδεις αντιδράσεις, αυτές οι αντιδράσεις λαμβάνουν χωρά ως σωματικά συμπτώματα όπως, ταχυκαρδία, εφίδρωση, γρήγορη και ρηχή αναπνοή αλλά και πολλές άλλες σωματικές αντιδράσεις. Σημαντικό ρολό στην πρόκληση του άγχους διαδραματίζουν οι εμπειρίες του παρελθόντος. Οι τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος συμβάλλουν σημαντικά στις μετέπειτα αγχώδεις αντιδράσεις χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε.
Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να αντιληφθούν τα σημάδια του άγχους και ως εκ τούτου αδυνατούν να λάβουν τα καταλληλά μετρά για να το αντιμετωπίσουν. Το εν λόγω φαινόμενο παρατηρείται συχνά διότι ‘’κρατάμε’’ τον εαυτό μας απασχολημένο, με αποτέλεσμα τα σημάδια οποία προαναφέραμε λαμβάνουν χωρά στο ασυνείδητο κομμάτι του ψυχισμού μας, δηλαδή δεν έχουμε επιγνώσεις ότι υπάρχουν και επηρεάζουν σημαντικά την συμπεριφορά μας.
Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουμε ότι θα σταματήσουμε να βιώνουμε άγχους εάν εξαλειφθούν όλα τα προβλήματα της ζωής μας. Είναι όμως αυτός ο σωστός τρόπος αντιμετωπίσεις του άγχους ; Προφανέστατά ΟΧΙ. Και εδώ γεννιέται ένα εύλογο ερώτημα: Αν η εξάλειψη των προβλημάτων δεν είναι λύση τότε ποια είναι;
Η απάντηση σε αυτό ερώτημα ίσως να μοιάζει περιπλοκή αλλά αν σκεφτούμε σοφά θα διαπιστώσουμε ότι λύση σε όλα μας τα προβλήματα είναι η ψυχική ανθεκτικότητα. Και εύλογα κάποιοι θα αναρωτηθούν τι σημαίνει ‘’ψυχική ανθεκτικότητα’’.
Advertisment
Με τον όρο ψυχική ανθεκτικότητα ‘’Resilience’’αναφερόμαστε στην ικανότητα μας να αντέχουμε ή να ανακάμπτουμε γρήγορα από προκλητικές καταστάσεις. Αναμφίβολα δεν μπορούμε να έχουμε το πλήρη έλεγχο της ζωής μας, αυτό που σιγουρά όμως μπορούμε να ελέγξουμε, εν μέρη τουλάχιστον είναι εαυτός μας. Η ενδυνάμωση του εαυτού μας σε ψυχικό επίπεδο είναι η σοφότερε επένδυση που θα μπορούσαμε να κάνουμε. Όταν επιλέγουμε συνειδητά να βάλουμε κάποιες δοκιμασίες στον εαυτό μας, τότε επιστρατεύουμε ένα μέρος του δυναμικού μας ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε μια πρόκληση όταν αυτή μας χτυπήσει την πόρτα. Όπως γυμνάζουμε και τρέφουμε το σώμα μας, έτσι ακριβώς χρειάζεται να γυμνάσουμε και να θρέψουμε και την ψυχή μας. Με αυτόν τρόπο, οποία πρόκληση και αν έρθει θα μας βρει ετοίμους και ως εκ τούτου το άγχος θα μειωθεί σημαντικά, διότι βαθιά μέσα μας γνωρίζουμε το ποσό δυνατοί ή αδύναμοι είμαστε.
Όταν καταφέρουμε να δυναμώσουμε τον εαυτό μας μπορούμε να γίνουμε και ευάλωτοι. Ευάλωτος γίνεσαι όταν εκτίθεσαι στο άγνωστο, όταν φοβάσαι αλλά πάρα τον φόβο συνεχίζεις να διεκδικείς τα όνειρα σου. Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι ευαλωτότητα είναι αδυναμία. Το να αισθάνεσαι σημαίνει να είσαι ευάλωτος. Το να πιστεύει κανείς ότι η ευαλωτότητα είναι αδυναμία, σημαίνει να πιστεύει ότι το συναίσθημα είναι αδυναμία, αυτό που ισχύει όμως είναι το ακριβώς αντίθετό, η ευαλωτότητα είναι δύναμή. Γινόμαστε ευάλωτοι όταν είμαστε αυθεντικοί διότι ρισκάρουμε να απορριφθούμε για αυτό που πραγματικά είμαστε και η απόρριψη πονάει, αλλά μόνο όταν είμαστε αυθεντικοί μπορούμε να ζήσουμε μια ζωή έμπλεη νοήματος.
Το αντίθετου του ελέγχου είναι η εμπιστοσύνη. Το άγχος θεριεύει όταν προσπαθούμε να ελέγξουμε τα πάντα γύρω μας, μπορεί όμως να μειωθεί εάν εμπιστευτούμε τον εαυτό μας.
Σταμάτης Φανουράκης | Φοιτητής Ψυχολογίας
