Η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (Ιntergovernmental Panel on Climate Change – IPCC), που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα 20 Μαρτίου, δεν αφήνει περιθώρια για πολλές ερμηνείες. Ό,τι κάνουμε τα επόμενα λίγα χρόνια θα επηρεάσει την τύχη του είδους μας για χιλιετίες.
Η έκθεση ξεδιπλώνει το διακύβευμα και το διακύβευμα είναι τα πάντα. «Υπάρχει ακόμη ένα παράθυρο για να δημιουργήσουμε ένα βιώσιμο μέλλον. Αλλά αυτό το παράθυρο κλείνει ταχύτατα», γράφουν οι ειδικοί, σύμφωνα με τον Guardian. «Οι επιλογές που θα κάνουμε και οι δράσεις που θα αναλάβουμε μέσα στην επόμενη δεκαετία (μέχρι το 2030) θα επηρεάσουν τον πλανήτη για χιλιάδες χρόνια», αναφέρει η έκθεση.
Advertisment
Η κλιματική αλλαγή ήδη σκοτώνει ανθρώπους και καταστρέφει ζωές σε όλον τον κόσμο και σύμφωνα με την έκθεση, στο άμεσο μέλλον οι συνέπειες θα είναι ακόμη χειρότερες απ’ ό,τι πιστεύουμε. «Οι κίνδυνοι από την υπερθέρμανση είναι πολύ υψηλότεροι από όσο πιστεύαμε προηγουμένως», προσθέτουν οι συντάκτες της έκθεσης και τονίζουν ότι «Οι συνεχιζόμενες εκπομπές αερίων θα επηρεάσουν περαιτέρω όλα τα σημαντικά στοιχεία του κλιματικού συστήματος και πολλές από τις αλλαγές θα είναι μη αναστρέψιμες σε βάθος εκατονταετιών ή και χιλιετιών». Για να πετύχουμε το λιγότερο κακό αποτέλεσμα, περιορίζοντας την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5°C, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου πρέπει να κορυφωθούν «το αργότερο πριν από το 2025», αναφέρει η έκθεση, ακολουθούμενες από «τεράστιες παγκόσμιες μειώσεις». Ωστόσο, το 2022, οι παγκόσμιες εκπομπές αυξήθηκαν ξανά και σημείωσαν νέο ρεκόρ.
Ο στόχος του 1,5°C φαίνεται σχεδόν αδύνατος, σημειώνει η IPCC. «Στο άμεσο μέλλον, η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα φτάσει τους 1,5°C, ακόμη και σε ένα σενάριο πολύ χαμηλών εκπομπών». Ως εκ τούτου, θα χρειαστεί μια τεράστια προσπάθεια για την προστασία των ανθρώπων. Για παράδειγμα, τα «ακραία γεγονότα της ανόδου της στάθμης της θάλασσας» που σήμερα αναμένονται μία φορά τον αιώνα, θα χτυπούν τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο έως το 2100 στις μισές από τις τοποθεσίες που παρακολουθούνται.
Η έκθεση παρουσίασε την επιλογή που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα με ξεκάθαρους όρους. Και γίνεται ακόμη πιο ανατριχιαστική από το γεγονός ότι αυτή είναι η γλώσσα που συμφωνήθηκε από όλα τα έθνη του κόσμου· πολλά θα χρησιμοποιούσαν πολύ πιο αυστηρούς τόνους αν μιλούσαν μόνα τους. Παρουσίασε, όμως, και το μονοπάτι που θα έπρεπε και θα μπορούσε να ακολουθήσει ο κόσμος για να εξασφαλίσει αυτό το βιώσιμο μέλλον. Ανάμεσα στον λαβύρινθο των λεπτομερειών που παρουσιάζεται στις χιλιάδες σελίδες των εγγράφων που συνοδεύουν την έκθεση, τρία σημεία είναι τα σημαντικότερα.
Advertisment
Πρώτον, η επισήμανση ότι η κλιματική κρίση είναι ουσιαστικά μια κρίση αδικίας: «Το 10% των νοικοκυριών με τις υψηλότερες κατά κεφαλήν εκπομπές συμβάλλει στο 34%-45% των παγκόσμιων εκπομπών που βασίζονται στην κατανάλωση, ενώ το χαμηλότερο 50% συνεισφέρει 13%-15%. Η κλιματική κρίση δεν μπορεί να τελειώσει χωρίς να αντιμετωπιστούν οι ανισότητες εισοδήματος και φύλου για τον απλό λόγο ότι απαιτείται “κοινωνική εμπιστοσύνη” για “μετασχηματιστική αλλαγή”», επισημαίνει η έκθεση.
Το δεύτερο σημείο είναι ότι οποιεσδήποτε νέες εξελίξεις στα ορυκτά καύσιμα είναι εντελώς ασύμβατες με τις καθαρές μηδενικές εκπομπές που απαιτούνται. «Οι προβλεπόμενες εκπομπές CO2 από την υπάρχουσα υποδομή ορυκτών καυσίμων χωρίς πρόσθετη μείωση θα υπερέβαιναν τον υπόλοιπο προϋπολογισμό άνθρακα για 1,5°C», αναφέρει η έκθεση. Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι τα έργα πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα που βρίσκονται ήδη σε λειτουργία θα διαλύσουν τις πιθανότητές μας να περιορίσουμε τη θέρμανση στους 1,5°C, εκτός και αν ορισμένα κλείσουν σύντομα ή εφοδιαστούν με τεχνολογία περιορισμού άνθρακα που δεν έχει ακόμη αποδειχθεί ότι λειτουργεί σε μεγάλη κλίμακα.
Το τρίτο σημείο δείχνει την τεχνολογία και τη χρηματοδότηση που χρειαζόμαστε: «Οι εφικτές, αποτελεσματικές και χαμηλού κόστους επιλογές για περικοπή εκπομπών και προσαρμογή είναι ήδη διαθέσιμες». Η ηλιακή και αιολική ενέργεια, η ενεργειακή απόδοση, οι περικοπές στις εκπομπές μεθανίου και η ανάσχεση της καταστροφής των δασών είναι τα βασικά. Η έκθεση δεν πτοείται από την τρομακτική κλίμακα των επιλογών που πρέπει να κάνουμε: «Η συστημική αλλαγή που απαιτείται για την επίτευξη γρήγορων και αποτελεσματικών μειώσεων εκπομπών και μετασχηματιστικής προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή είναι άνευ προηγουμένου όσον αφορά την κλίμακα και απαιτούν υψηλές επενδύσεις». Τα χρήματα είναι καίριας σημασίας, αλλά, σύμφωνα με την έκθεση, «υπάρχει αρκετό παγκόσμιο κεφάλαιο για να καλυφθούν τα παγκόσμια επενδυτικά κενά» εάν ξεπεραστούν τα εμπόδια στον αναπροσανατολισμό των χρηματοοικονομικών ροών.
Επιπλέον, σημειώνεται, το κόστος της δράσης για το κλίμα είναι σαφώς χαμηλότερο από τις ζημιές που θα προκαλέσει το κλιματικό χάος. Αλλά υπάρχει επίσης ένα χάσμα στην πολιτική για το κλίμα, μεταξύ αυτού που υπάρχει και αυτού που χρειάζεται: «Χωρίς ενίσχυση των πολιτικών, προβλέπεται αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 3,2°C έως το 2100». Αυτή είναι η «λεωφόρος προς την κόλαση».
Τρεις δεκαετίες προειδοποιήσεων της IPCC, που ως επί το πλείστον αγνοήθηκαν, μας έφεραν στο σημερινό σταυροδρόμι για το κλίμα. Καθώς βρισκόμαστε πλέον εκεί, η επιλογή που θέτει η IPCC για τους πολιτικούς και οικονομικούς ηγέτες του κόσμου είναι πλέον απλή: Ποια είναι η τιμή για ένα «βιώσιμο μέλλον για όλους».
Με πληροφορίες από www.rosa.gr
