Έχετε ποτέ αναρωτηθεί γιατί άτομα με παρόμοια εμπειρία ζωής μπορεί να καταλήγουν σε τελείως διαφορετικά συμπεράσματα ή να έχουν εντελώς αντιθέτους τρόπους σκέψης; Το ερώτημα αυτό βρίσκεται στον πυρήνα της καθημερινής αλληλεπίδρασης, της επικοινωνίας και της λήψης αποφάσεων. Ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε είναι η προσωπικότητά μας.
Οι αναλυτικοί άνθρωποι: Η αρχιτεκτονική της λογικής
Ο Γιώργος είναι οικονομολόγος. Σε κάθε σύσκεψη, κρατάει σημειώσεις, κατηγοριοποιεί δεδομένα και δεν καταλήγει ποτέ σε συμπέρασμα πριν εξετάσει όλες τις παραμέτρους. Οι αναλυτικοί άνθρωποι σαν τον Γιώργο ακολουθούν ένα μεθοδικό τρόπο σχεδίασης και σκέψης. Προσεγγίζουν τα προβλήματα σαν μαθηματικά προβλήματα, με δεδομένα, υποθέσεις και λογικά βήματα. Όμως, η λογική τους, πέρα από διανοητική ικανότητα, είναι μια πολιτιστική αξία, μια γλώσσα που προτιμούν να χρησιμοποιούν για να οργανώσουν τον κόσμο γύρω τους.
Advertisment
Οι διαισθητικοί: Ο χάρτης του μέλλοντος
Αντιθέτως, η Έλενα, μια καλλιτέχνις, δεν χρειάζεται επιστημονικές αναλύσεις για να καταλάβει ότι κάτι δεν της εμπνέει εμπιστοσύνη. «Κάτι μου λέει», λέει, και πηγαίνει παρακάτω. Οι διαισθητικοί άνθρωποι έχουν την ικανότητα να νιώθουν πριν σκεφτούν. Δεν απορρίπτουν τη λογική, αλλά χρησιμοποιούν άλλους δρόμους μετάδοσης. Η διαίσθηση είναι συχνά το αποτέλεσμα χρόνιων εμπειριών, μιας υποσυνείδητης επεξεργασίας πληροφοριών, που μπορεί να κάνει το φαινομενικά απίθανο πιο ξεκάθαρο.
Ρεαλιστές vs. Ιδεαλιστές: Η οπτική γωνία των πραγμάτων
Σε ένα κοινωνικό περιβάλλον, ο Στάθης βλέπει έναν άστεγο και σχολιάζει ψυχρά: «Ατυχίες, αλλά τι να κάνουμε; Έτσι είναι η ζωή.» Η Μαριά, αντιθέτως, προτείνει τη δημιουργία κοινωνικών καταφυγίων. Ο Στάθης είναι ρεαλιστής. Βλέπει τον κόσμο όπως είναι. Η Μαριά, ιδεαλίστρια, τον βλέπει όπως θα μπορούσε να είναι. Αυτή η διαφορά επηρεάζει ριζικά τον τρόπο σκέψης. Ο ρεαλιστής αναζητά μηχανισμούς προσαρμογής, ενώ ο ιδεαλιστής δημιουργεί σενάρια και ενδεχόμενα. Και οι δύο, βέβαια, συμβάλλουν στην κατανόηση του κόσμου – ο ένας με τη γνώση του τι ισχύει και ο άλλος με το γιατί αξίζει να ισχύσει.
Εξωστρεφείς vs. Εσωστρεφείς: Το οικοσύστημα της σκέψης
Ο Νίκος λέει δυνατά τι σκέφτεται. «Αν δεν το πω, δεν το καταλαβαίνω,» παραδέχεται. Η Άννα, αντιθέτως, παρατηρεί, επεξεργάζεται και μόλις διαμορφώσει τη σκέψη της, την καταθέτει. Οι εξωστρεφείς τροφοδοτούν τη σκέψη τους μέσω διαλόγου και εξωτερικών ερεθισμάτων. Οι εσωστρεφείς αναστοχάζονται, σμιλεύουν τις ιδέες εσωτερικά, σαν γλύπτες σε εργαστήρι. Ο τρόπος που σκεφτόμαστε, λοιπόν, επηρεάζεται από το πού «φιλοξενείται» η σκέψη: σε μια πλήρη παρουσία ή σε μια πλήρη σιωπή.
Advertisment
Η δημιουργικότητα και η προσωπικότητα: Η διαδρομή της ασυνήθιστης σκέψης
Οι ανοιχτοί σε εμπειρίες άνθρωποι έχουν κάτι ξεχωριστό. Δεν ακολουθούν ευθείες γραμμές σκέψης, αλλά ελικοειδείς, κυκλικές, πολλαπλές. Έχουν ευχέρεια στο να συνδέουν το φαινομενικά άσχετο. Αυτή η μη γραμμική σκέψη είναι η καρδιά της δημιουργικότητας. Η δημιουργικότητα είναι μια προθυμία να πειραματίζεσαι με τη σκέψη, να αναζητάς νέες γωνίες, νέες ζώνες.
Ο δεσμός μεταξύ προσωπικότητας και τρόπου σκέψης είναι η γέφυρα ανάμεσα σε αυτό που είμαστε και στον τρόπο που ερμηνεύουμε την πραγματικότητα. Αν η σκέψη είναι το εργαλείο μας για να κατανοήσουμε τον κόσμο, τότε η προσωπικότητα είναι το φίλτρο μέσα από το οποίο αυτό το εργαλείο διαμορφώνεται. Καθώς η επιστήμη του νου και της συμπεριφοράς προχωρά, ανακαλύπτουμε ότι δεν υπάρχει ένας «σωστός» τρόπος να σκεφτόμαστε, αλλά πολλοί, εξίσου έγκυροι και πολύτιμοι. Και τελικά η σοφία δεν είναι να επιλέξουμε ποιος τρόπος είναι ο καλύτερος, αλλά να αναγνωρίσουμε την αξία που έχει ο καθένας τους και να μάθουμε να τους ακούμε όλους.
