Για πείτε, πότε ήταν η τελευταία φορά που είπατε ψέματα; Δεν θα μπορούσα να ξέρω την απάντηση σ’ αυτό. Ίσως ήταν μόλις σήμερα το πρωί, όταν είπατε στον γείτονά σας ότι δεν έχετε κανένα πρόβλημα να πάρετε και τα δικά του παιδιά από τον παιδικό σταθμό. Ασφαλώς θα το κάνετε – το υποσχεθήκατε άλλωστε. Από αυτή την άποψη είστε απόλυτα αξιόπιστοι. Δεδομένου όμως ότι συνήθως με το ζόρι τα βγάζετε πέρα με τα δικά σας βλαστάρια στο αμάξι το μεσημέρι, στη σκέψη και μόνο ότι πρέπει να τιθασεύσετε άλλα δύο άτακτα τερατάκια σφίγγεται το στομάχι σας. Και δεν είναι καν δικά σας! Θα είναι κουρασμένα και κακόκεφα και, μια που είναι ξένα παιδιά, δεν θα μπορείτε καν να υψώσετε τον τόνο της φωνής. Ποιον κοροϊδεύατε, αλήθεια; Σίγουρα δεν θέλατε να το αναλάβετε κι αυτό.
Ηρεμήστε, καταλαβαίνω. Όλοι δίνουμε χείρα βοηθείας. Αλλά μια πιο ειλικρινής απάντηση θα ήταν η εξής: Θα φέρω και τα δικά σου παιδιά στο σπίτι, παρότι θα το πληρώσω με ημικρανία και γαστρίτιδα μαζί, γιατί σίγουρα θα είναι μεγάλος μπελάς. Το να έχω τέσσερις εξαντλημένους μικρούς χούλιγκαν στο αμάξι μου δεν είναι ακριβώς αυτό που χρειάζομαι ένα μεσημέρι Πέμπτης, πόσο μάλλον όταν σκέφτομαι τι έγινε την τελευταία φορά. Τα τέσσερα μαζί κόντεψαν να μας γκρεμίσουν το σπίτι. Ελπίζω ειλικρινά ότι θα μου ανταποδώσεις αυτή τη χάρη. Κατά προτίμηση αύριο. Ιδού ολόκληρη η αλήθεια! Αλλά ναι, και βέβαια θα βοηθήσετε σήμερα!
Advertisment
Ξαναρωτάω, λοιπόν, πότε ήταν η τελευταία φορά που είπατε ψέματα;
Απαντήσατε ειλικρινά στον/στη σύντροφό σας όταν σας ρώτησε αν θα σας άρεσε να πάτε επίσκεψη στους Τζόνσον το ερχόμενο Σαββατοκύριακο;
Απαντήσατε ειλικρινά στο αφεντικό σας όταν σας ρώτησε γιατί καθυστερήσατε στη χτεσινή σύσκεψη;
Advertisment
Απαντήσατε ειλικρινά στον τροχονόμο όταν σας ρώτησε αν
ξέρατε με πόσα χιλιόμετρα την ώρα πηγαίνατε;
Απαντήσατε ειλικρινά στον γιο σας όταν σας ρώτησε γιατί δεν μπορούσατε να παίξετε ποδόσφαιρο μαζί του;
Απαντήσατε ειλικρινά όταν σας ρώτησε κάποιος πώς τα πάτε;
Είστε ο μόνος άνθρωπος που ξέρει την απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις. Πότε ήταν η τελευταία φορά που είπα εγώ ψέματα; Μόλις τώρα, για να πω την αλήθεια. Εννοείται ότι δεν είμαι καλύτερος απ’ όλους τους άλλους. Ωραιοποιώ την αλήθεια όταν μου φαίνεται σκόπιμο να το κάνω. Κι ακριβώς όπως κάνουν όλοι, βρίσκω τρόπο να το αιτιολογήσω στο κεφάλι μου.
Κάποιος με τον οποίο είχα πάρε δώσε στη δουλειά ήταν για μάπες. Υποσχόταν πράγματα που δεν έκανε. Αντί να τον χαρακτηρίσω μ@#κα, είπα ότι αισθανόμουν πως υπήρχαν κάποια αγκάθια στη σχέση μας. Στην πραγματικότητα του άξιζε μια γερή κατσάδα, αλλά αυτό δεν θα φαινόταν πολύ καλό.
Ή, πριν από λίγες μέρες, όταν απαντούσα σε ένα δημοφιλές αμερικανικό podcast, με ρώτησαν: Ως ειδικός της ανθρώπινης συμπεριφοράς, μπορώ να μην αναλύω αυτόματα τους ανθρώπους που γνωρίζω; Έδωσα την απάντηση που ήξερα πως θα τους άρεσε: Είναι πάνω από τις δυνάμεις μου, η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι τόσο συναρπαστική! Κι ενώ το τελευταίο σκέλος αναμφίβολα ισχύει, φυσικά αποκλείεται να κάθομαι και να κάνω λεπτομερή ανάλυση όλων των ανθρώπων που γνωρίζω. Θα κατέληγα σε ψυχιατρική κλινική!
Ιδού και άλλη μία περίπτωση: Στις δέκα το βράδυ η πολυαγαπημένη μου γυναίκα με ρωτάει αν θέλω να δούμε μια ταινία. Είμαι μονίμως εξαντλημένος τα βράδια, αλλά εκείνη είναι νυχτοπούλι. Και είναι επίσης συγγραφέας, και τυχαίνει να εργάζεται πολύ αποτελεσματικά μπροστά στην τηλεόραση. Παρ’ όλα αυτά, δεν την αρέσει να ξαγρυπνάει όλη νύχτα μονάχη της σε ένα σκοτεινό σπίτι. Οπότε συνήθως της λέω ότι θα ήθελα να παρακολουθήσουμε μια ταινία, μόνο και μόνο για να της κάνω παρέα, παρότι ουσιαστικά ήδη μισοκοιμάμαι. Φυσικά, δεν διαφεύγει την προσοχή της ότι κάνα μισάωρο αργότερα κοιμάμαι του καλού καιρού στον καναπέ, αλλά τουλάχιστον είμαι εκεί ως φυσική παρουσία. Ίσως αυτό δεν είναι ένα από τα σοβαρότερα ψέματα που θα ακούσετε ποτέ, ωστόσο παραμένει αναντίρρητα αναληθές.
Τι αποδεικνύουν όλα αυτά, λοιπόν; Ότι λέμε ψέματα και στους ανθρώπους που αγαπάμε – για το ευρύτερο καλό, όμως, όπως θέλουμε να ελπίζουμε! Ισχύει, λοιπόν, αυτό που είπα νωρίτερα: Το ψέμα είναι περίπλοκο ζήτημα.
Μέχρι εδώ μπορούμε να πούμε ότι είμαστε όλοι διαφορετικοί, τόσο από άποψη προσωπικότητας όσο και από άποψη κουλτούρας. Πώς μεταφράζεται αυτή η επίγνωση στο ευρύτερο ζήτημα του ψέματος; Ίσως δεν θα ’πρεπε να διογκώνεται, αλλά είμαι σίγουρος ότι θα συμφωνήσετε πως βλέπουμε όλοι το ψέμα και την αλήθεια με κάθε είδους λογικούς και παράλογους τρόπους. Και κάθε άλλο παρά συνεπείς είμαστε στις προσεγγίσεις που επιλέγουμε.
Απόσπασμα από το βιβλίο “Ανάμεσα σε ψεύτες” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. Δείτε περισσότερα εδώ
