Λένε πως η βασική διαφορά ανάμεσα στους Αγγλοσάξονες και τους Λατίνους είναι ότι ενώ οι πρώτοι βρίσκουν πάντα μια λύση σε κάθε πρόβλημα, εμείς ειδικευόμαστε στο να βρίσκουμε ένα πρόβλημα για κάθε λύση. Μπορεί γι’ αυτό να σκέφτομαι πάντα ότι «πάντα υπάρχει μια κακή ερμηνεία για ένα καλό δίδαγμα», κι αυτή η φορά δεν αποτελεί εξαίρεση.
Με απασχολεί η σκέψη ότι μπορεί κάποιος να θεωρήσει πως πρέπει να γίνουμε παθητικοί θεατές των γεγονότων της ζωής μας. Ένα παλιό ρητό των σούφι λέει: «Έχε εμπιστοσύνη στον Αλλάχ, αλλά την καμήλα δέσε την εσύ ο ίδιος».
Advertisment
Ένα παλιό ανέκδοτο περιγράφει αυτό που λέω: Συναντιούνται δυο φίλοι στο δρόμο και χαιρετιούνται: «Γεια! Καιρό έχω να σε δω!» λέει ο ένας. «Πώς πας;». «Όχι πολύ καλά…» απαντάει ο άλλος στενοχωρημένος, αλλά αλλάζει αμέσως διάθεση και συνεχίζει: «Όμως, πιστεύω ότι από την άλλη εβδομάδα θα φτιάξουν τα πράγματα…».
«Ωραία! Τι θα γίνει την άλλη εβδομάδα;». «Τη Δευτέρα, αν θέλει ο Θεός, θα κερδίσω το λαχείο». «Α, μακάρι! Τι νούμερα έχεις παίξει;». «Δεν έχω παίξει». «Μα τότε πώς θα κερδίσεις;». «Σου είπα: «Αν θέλει ο Θεός». Ε, αν θέλει ο Θεός, σιγά μην κοιτάξει αν έπαιξα».
Το να πάψεις να θέλεις να ελέγχεις το σύμπαν, δεν σημαίνει πως πρέπει να εγκαταλείψεις τον εαυτό σου στις αποφάσεις των άλλων ή στην τύχη, ελπίζοντας πως η ζωή θα σου χτυπήσει την πόρτα. Πρέπει να ρυθμίζεις τη ζωή σου όπως αυτός που ρυθμίζει τα πανιά του σκάφους του για να το βάλει σε μια ρότα, χωρίς όμως να καμώνεται πως αγνοεί τον άνεμο, και χωρίς να τα βάζει με την ορμή των ρευμάτων.
Advertisment
Μου φαίνεται πολύ σημαντικό να καταλάβουμε πόσο δύσκολο είναι να δημιουργήσουμε μια προσωπικότητα και μετά να παλεύουμε μια ζωή για να την κρατήσουμε ανέπαφη, και εξίσου σημαντικό να αξιολογήσουμε το τίμημα που πληρώνουμε για να μείνουμε προσκολλημένοι πάνω της με τόση μανία. Αλλά αυτό δεν πρέπει να μας εμποδίσει να συνεχίσουμε.
Όταν βρισκόμαστε στη φάση της πνευματικής αναζήτησης, αντιλαμβανόμαστε πως ό,τι συμβαίνει είναι μόνο η μία πλευρά του «προβλήματος». Η άλλη πλευρά – πολύ σπουδαιότερη -, γίνεται εμφανής από τη στιγμή που προσπαθούμε να ελέγξουμε τα μελλούμενα, ή ν’ αλλάξουμε τα παρελθόντα, ή και τα δύο μαζί.
Μ’ άλλα λόγια: είναι πολύ πιθανό, παραιτούμενοι από τη σιγουριά της σπηλιάς μας, να συνειδητοποιήσουμε ότι ο πόνος και η χαρά μας δεν είναι ευθύνη του κόσμου, αλλά δική μας. Μπορεί να μοιάζει απίστευτο, ποτέ όμως δεν πονέσαμε γι’ αυτά που πάθαμε· το πώς ερμηνεύσαμε όσα πάθαμε είναι που μας πόνεσε, και το πώς πήραμε όσα μας συνέβησαν.
Ο φωτισμένος άνθρωπος συνειδητοποιεί ότι έχει πάψει να αντιμάχεται τον κόσμο, όταν έχει πια στ’ αλήθεια αποβάλει την ανάγκη του να ελέγχει – κι αυτό τότε μόνο είναι εφικτό, όταν η δομή του εγώ του μπορεί να αναθεωρήσει τις αλήθειες της και να αποχωρήσει από τη σκηνή.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Χόρχε Μπουκάι «Ο Δρόμος της Πνευματικότητας» από τις εκδόσεις opera/animus
