Κάθε χρόνο, τα λαμπερά στολίδια, τα φώτα στους δρόμους και οι μελωδίες των Χριστουγέννων μας υπόσχονται ζεστασιά και χαρά.
Μα τι συμβαίνει όταν όλα αυτά τα φώτα δεν φωτίζουν την ψυχή μας;
Advertisment
Όταν, παρά τη γιορτινή ατμόσφαιρα και την γεμάτη φασαρία πραγματικότητα, νιώθουμε ένα βουβό πόνο, μοναξιά ή ψυχικό βάρος που επιμένει;
Δεν είσαι μόνος δεν είσαι μόνη.
Πολλοί άνθρωποι βιώνουν αυτές τις γιορτινές μέρες με δυσφορία ή θλίψη. Καθώς η κοινωνία απαιτεί μία κατά συνθήκη «υποχρεωτική ευφορία», εκείνοι που είναι πρόσφατα χωρισμένοι ή ακόμα και σε μόνιμη σχέση που όμως νιώθουν συναισθηματικά απόμακροι, αντιμετωπίζουν μία έντονη εσωτερική σύγκρουση κάτι σαν έναν «σεισμό» μέσα τους.
Advertisment
Τι είναι αυτό που μετατρέπει τη χαρά των γιορτών σε μελαγχολία;
Πώς το περιβάλλον και οι εποχικές αλλαγές επηρεάζουν:
- τον εσωτερικό μας κόσμο,
- τη βασική ανάγκη μας για «συναισθηματικό καταφύγιο» στις σχέσεις (θεωρία του συναισθηματικού δεσμού),
- τον κρίσιμο ρόλο της ευαλωτότητας για την ανθρώπινη σύνδεση
και πώς εμείς οι ίδιοι μπορούμε να αναλάβουμε την ευθύνη για τη συναισθηματική μας αυτοφροντίδα.
Πάμε για να φωτίσουμε το σκοτάδι των γιορτινών ημερών.
Περιβάλλον και ψυχικές καταστάσεις: πώς μας επηρεάζουν τα ερεθίσματα των γιορτών
Ακόμα κι αν βρίσκεσαι σε ένα στολισμένο δωμάτιο γεμάτο ανθρώπους, μπορεί να αισθάνεσαι απίστευτα μόνος.
Ο λόγος είναι ότι το περιβάλλον γύρω μας “μιλά” στην ψυχή μας.
Τα λαμπερά φώτα παντού, τα τραγούδια, τα αρώματα ζεστής σοκολάτας ή των παραδοσιακών γλυκων και εδεσμάτων λειτουργούν ως αισθητηριακά ερεθίσματα.
Σύμφωνα με τη θεωρία του Porges, το νευρικό μας σύστημα μπορεί να «υπερ-φορτιστεί» από τα ερεθίσματα αυτά, ειδικά αν έχουμε τραυματικές αναμνήσεις από το παρελθόν.
Για παράδειγμα, ο έντονος φωτισμός, ο θόρυβος των γέλιων και των γιορτινών μελωδιών μπορεί να ενεργοποιήσει το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, προκαλώντας άγχος, ανησυχία ή εσωτερικό φόβο. Έτσι, τα ίδια τα εορταστικά μας ερεθίσματα – που υποτίθεται πως φέρνουν ζεστασιά – μπορεί να λειτουργήσουν σαν πυροδότηση δυσάρεστων συναισθημάτων.
Παράλληλα, το φυσικό περιβάλλον επηρεάζει την ψυχολογία μας. Πολλοί άνθρωποι βιώνουν αλλαγές στη διάθεση τους όταν οι μέρες μικραίνουν.
Σε αυτό προστίθεται η αλλαγή της καθημερινής μας ρουτίνας:
Με τις γιορτές τα συνηθισμένα και οικεία μας ανατρέπονται.
Τα ωράρια εργασίας σε πολλά επαγγέλματα αλλάζουν, οι συγκεντρώσεις με συγγενείς ανατρέπουν το καθημερινό μας πρόγραμμα, και πολλές δραστηριότητες παύουνται προσωρινά.
Όπως επισημαίνει πρόσφατη έρευνα, η διατάραξη στις οικείες μας ρουτίνες δημιουργούν ρωγμές στην συναισθηματική μας ρύθμιση. Και έτσι όταν η δομή του συστήματος μας χαλαρώνει, γινόμαστε ευαίσθητοι και περισσότερο ευάλωτοι συναισθηματικά.
Τα ολόλαμπρα φώτα των δέντρων, δεν φτάνουν μέσα μας για να φωτίσουν το «σκοτάδι» που ενδεχομένως να νιώθουμε.
Η πίεση να είμαστε συνέχεια χαρούμενοι, αγαπημένοι, γιορτινοί δημιουργεί μέσα μας αίσθημα δυσαρμονίας.
Αν, για παράδειγμα, μέσα σου βράζουν συναισθήματα θλίψης ή άγχους, η «υποχρεωτική ευφορία» της κοινωνίας – το περίεργο δεδομένο ότι όλοι πρέπει να είναι χαρούμενοι στις γιορτές – σε κάνει να αισθάνεσαι ακόμα πιο άσχημα.
Από την άλλη μεριά, η υπερ-εμπορευματοποίηση και οι υψηλές προσδοκίες μπορεί να δημιουργήσουν πίεση να αισθανθείς με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο, προσθέτοντας έναν ακόμη στρεσογόνο παράγοντα στην ήδη συναισθηματικά φορτισμένη περίοδο των εορτών.
Είναι σαν το περιβάλλον να μεταδίδει ένα μήνυμα ότι με κάποιον τρόπο …κρίνεσαι αν δεν απολαμβάνεις την γιορτινή ατμόσφαιρα…, γεγονός που με τη σειρά του μπορεί να ενισχύσει τις ενοχές, τη μοναξιά ή τη δυσφορία.
Συνεπώς, το περιβάλλον έχει τεράστια δύναμη στο πώς νιώθουμε.
Εξωτερικές συνθήκες (φώτα, ήχοι, αρώματα, προσδοκίες) μπορούν να πυροδοτήσουν εσωτερικές αναμνήσεις νοσταλγία ή και προστατευτικές αντιδράσεις.
Όμως, όπως θα δούμε, αυτά τα «μηνύματα» αντιμετωπίζονται διαφορετικά ανάλογα με την ψυχική μας κατάσταση το προσωπικό μας ιστορικό και τους συναισθηματικούς μας δεσμούς.
Εποχιακή μελαγχολία, νευρολογική απορρύθμιση και κοινωνικές προσδοκίες
Πολλοί άνθρωποι πέφτουν «κουρασμένοι» στις γιορτές, ενδεχομένως από έλλειψη ύπνου, ίσως από υπερβολική κατανάλωση φαγητών, γλυκών και αλκοόλ, στοιχεία που «μπορεί να κάνουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης των εορτών ακόμη πιο έντονα».
Παράλληλα, σε νευρολογικό επίπεδο, η αναστάτωση στις καθημερινές ρουτίνες ενεργοποιεί μηχανισμούς stress. Σκεφτείτε πως το νευρικό μας σύστημα χρειάζεται μία ρουτίνα σταθερότητας: στην εργασία, στον ύπνο, στην διατροφή στην άσκηση και στην αυτοφροντίδα.
Οι αλλαγές που φέρνει η περίοδος των εορτών (άδειες από την εργασία, απερίσκεπτα έξοδα, «υποχρεωτικές» οικογενειακές συγκεντρώσεις, διακοπές στις θεραπείες ψυχικής υγείας ενδέχεται να απορρυθμίσουν αυτήν την ισορροπία.
Οι καθημερινές ρουτίνες “αγκυρώνουν” την συναισθηματική ρύθμιση.
Όταν αυτές οι ρουτίνες διαρρηγνύονται (λόγω ταξιδιών, αλλαγών ρόλων, διακοπών κλπ), ενισχύεται “η συναισθηματική ευαλωτότητα “.
Με απλά λόγια, όσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από όσα κάνουμε καθημερινά, τόσο περισσότερο αφήνουμε χώρο στο άγχος και στην ανασφάλεια να εμφανιστούν.
Στο κοινωνικό επίπεδο τώρα, ίσως το πιο δύσκολο είναι να αντέξουμε τη μοναξιά μέσα σε πλήθος.
Για όσους έχουν πρόσφατα βιώσει χωρισμό ή νιώθουν συναισθηματικά μόνοι, οι εικόνες των χαρούμενων οικογενειών και ζευγαριών μπορεί να λειτουργούν σαν ασήκωτο ψυχικό βάρος επειδή εκείνοι θρηνούν την απώλεια και την ραγισμένη τους καρδιά.
Το αίσθημα ότι πρέπει να συμμετέχουμε σε κάτι εορταστικό εξωτερικά, ενώ εσωτερικά «αισθανόμαστε αλλιώς», δημιουργεί ένα τεράστιο ψυχικό κενό και βαθιά εσωτερική σύγκρουση, θλίψη και θυμό.
«Όταν κάποιος δεν μπορεί να περάσει τις γιορτές με την οικογένεια και τους φίλους του, αυτό μπορεί να κάνει την περίοδο των εορτών να φαίνεται ιδιαίτερα μελαγχολική».
Η αντίθεση ανάμεσα στην εικόνα που βλέπει ο κόσμος και στην αλήθεια που νιώθουμε εσωτερικά (π.χ. πόνος διαζυγίου, αποξένωση στην σχέση, θλίψη, στεναχώρια) φέρνει μοιραία ενοχές:
«Γιατί εγώ δεν μπορώ να χαρώ;» αναρωτιέται κάποιος ή κάποια…
Τις γιορτινές ημέρες όλα αυτά μέσα μας μεγενθύνονται και μπορεί να μας κατακλύζουν δυσάρεστα συναισθήματα ενώ γύρω μας οι άλλοι νιώθουν διαφορετικά ή έτσι πιστεύουμε.
Και αυτή η εσωτερική ερώτηση, μας φορτίζει συναισθηματικά.
Συχνά, δεν είναι μόνο οι ενήλικες επιρρεπείς στην εποχιακή θλίψη των γιορτών.
Τα παιδιά, όταν αισθάνονται πως η οικογένεια δεν είναι δεμένη ή όταν αλλάζει όλο το πρόγραμμα των διακοπών, και απομακρύνονται από τις συνήθειες και τους φίλους τους, μπορεί να εμφανίσουν έντονο άγχος θλίψη ή έντονες συμπεριφορές. Και οι νέοι άνεργοι ή φοιτητές που μακριά από το σπίτι βιώνουν αυτές τις γιορτές χωρίς το οικείο περιβάλλον, μπορεί να νιώσουν απομόνωση.
Το συμπέρασμα εδώ είναι ένα: οι γιορτές φέρνουν μαζί τους πολλαπλούς ψυχολογικούς παράγοντες: βιολογικό (διατροφικές συνήθειες, ύπνος), ρουτινών (αλλαγές στα ωράρια, διακοπές), και κυρίως κοινωνικό (πίεση ευτυχίας, προσδοκίες άλλων).
Θεωρία του συναισθηματικού δεσμού: η ανάγκη για ασφάλεια στις σχέσεις
Σε στιγμές μοναξιάς ή θλίψης, αναζητάμε ασυνείδητα το άτομο που μας «στηρίζει». Σύμφωνα με τον John Bowlby, τον πατέρα της θεωρίας του συναισθηματικού δεσμού, οι ανθρώπινοι δεσμοί (με γονείς, συντρόφους, φίλους) είναι ζωτική ανάγκη από τη γέννηση. Αυτοί οι πρωταρχικοί δεσμοί λειτουργούν ασυνείδητα ως χάρτης και ως «εσωτερική πυξίδα». Είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και αλληλεπιδρούμε στον κόσμο.
Αν ως παιδιά μάθαμε ότι υπάρχει «θέση ασφάλειας» – ένα σταθερό καταφύγιο – τότε μεγαλώνοντας νιώθουμε πιο ελεύθεροι να αντιμετωπίζουμε προκλήσεις.
Αν όμως είχαν σπάσει αυτά τα δεσμά (π.χ. εγκατάλειψη, συγκρούσεις στο οικογενειακό περιβάλλον, χωρισμός γονέων), ως ενήλικες μπορεί να κουβαλάμε την απόγνωση της έλλειψης ασφάλειας και σταθερής βάσης εαυτού. Πιστεύουμε ότι δεν θα έχουμε ποτέ ασφάλεια.
Έρευνες δείχνουν ότι οι σχέσεις ενήλικων αντανακλούν τα «μίνι-σενάρια» της παιδικής ηλικίας.
Η θεραπεύτρια Sue Johnson, με το συναίσθημα-εστιασμένη θεραπεία ζεύγους (EFT), βασίζει ακριβώς πάνω στην ιδέα ότι όταν ένα ζευγάρι μαλώνει ή απομακρύνεται, στην ουσία επαναλαμβάνει τα μοτίβα ανασφαλούς-αγχώδους προσκόλλησης που έχουν ρίζες στην παιδική ηλικία.
Κάθε τσακωμός ή σύγκρουση μοιάζει τότε λιγότερο πρόβλημα «συμβατότητας» και περισσότερο έλλειψης ασφάλειας. Αν για παράδειγμα χωρίσατε πρόσφατα, μπορεί να ξαναβιώσατε την ανελέητη αγωνία του μικρού παιδιού που φοβάται ότι έχασε τον «ασφαλή του τόπο».
Μέσα από την θεωρία του συναισθηματικού δεσμού αντιλαμβανόμαστε ότι, ακόμη και στα «γιορτινά τραπέζια», η καρδιά μας αναζητά σύνδεση και αποδοχή.
Όσοι βιώνουν δυσκολίες στη σχέση τους, νιώθουν μόνοι και ενδεχομένως αβοήθητοι, μέσα σε αυτή. Δεν μπορούν να γιορτάσουν, να νιώσουν το γιορτινό κλίμα να συμπεριληφθούν, να αισθανθούν ότι κι εκείνοι ανήκουν στην γιορτινή ατμόσφαιρα.
Όταν νιώθουμε ανασφαλείς, τείνουμε να αποσυρόμαστε ή δίνουμε «μάχες εξουσίας», για να ελέγξουμε την κατάσταση.
Ετσι προκύπτουν εντάσεις, αμυντικές στρατηγικές (έντονοι καυγάδες, επιθέσεις λεκτικές, μούτρα, απόσυρση ή έντονη κριτική προς τον άλλον) και λόγω του γενικότερου κλίματος ευφορίας προκαλείται περισσότερη απόσταση μέσα τους και στις σχέσεις τους.
Από την άλλη, ο John Gottman μας θυμίζει ότι σχέσεις που αντέχουν έχουν μια «μαγική αναλογία» θετικών προς αρνητικές αλληλεπιδράσεις περίπου 5:1.
Δηλαδή, στα ζευγάρια που λειτουργούν, για κάθε στιγμή έντασης ή τσακωμού, χρειάζονται τουλάχιστον πέντε παραπάνω στιγμές τρυφερότητας, παιχνιδίσματος κι επανορθωτικής πρόθεσης. Αν αυτή η αναλογία σπάσει και πέσει στο 1:1 ή ακόμα μικρότερη, το κλίμα ανάμεσα στο ζευγάρι με το πέρασμα του χρόνου δηλητηριάζεται, γίνεται τοξικό.
Στις γιορτές, όμως, με τόσες εντάσεις, πιέσεις και «πρέπει», δεν είναι πάντα εύκολο να κρατάμε το ισοζύγιο θετικών συναισθημάτων. Το στρες του να φανούμε κάπως γιγαντώνει την εσωτερική σύγκρουση και χρειάζεται να είμαστε σε θέση να αναγνωρίζουμε ότι αυτό που νιώθουμε χρειάζεται να το φροντίσουμε.
Επιπλέον χρειάζεται να θυμόμαστε να διατηρούμε την σύνδεση με τον σύντροφο μας με κάτι μικρό όμως ουσιαστικό. Μία αγκαλιά, ένα απαλό χάδι, ένα βλέμμα κατανόησης, θαυμασμού και εκτίμησης . Ετσι μπορεί να χαλαρώσει η ένταση και η σύνδεση να επανέλθει πιο ζεστή και πιο ουσιαστική.
Shift & Connect™ – The Ultimate MindsetShift Formula™ | Μάθε περισσότερα για την μέθοδο της Βέλιας Νουρλόγλου που σε βοηθά να αλλάξεις ριζικά τις σχέσεις σου εδώ
Τι σημαίνει πρακτικά όλο αυτό;
Το πώς νιώθουμε αυτές τις γιορτινές μέρες έχει ρίζες στις σχέσεις μας – παλιές και τωρινές. Αν έχεις χωρίσει ή αποχωριστεί από κάποιον δικό σου άνθρωπο που ήταν σημαντικός/η για σένα, νιώθεις πιο δυνατά την παλιά πληγή της απόρριψης ή της εγκατάλειψης.
Αν νιώθεις χαμένος/η στη σχέση σου, ένιωθες πιθανόν έτσι και πριν από χρόνια, όπως ένα ανασφαλές παιδί χωρίς ένα σίγουρο στήριγμα, χωρίς ένα δίχτυ ασφάλειας.
Η κατανόηση αυτών των μοτίβων μας δίνει δύναμη να τα αλλάξουμε. Με τη σωστή υποστήριξη, μπορούμε να μάθουμε να «επισκευάζουμε» αυτούς τους δεσμούς.
Ευαλωτότητα: η δύναμη του να νιώθεις
Σε μια εποχή που ακόμη και ο πόνος φαίνεται «ταμπού», είναι κρίσιμο να θυμηθούμε κάτι που διδάσκει η ερευνήτρια Brené Brown:
Η ευαλωτότητα δεν είναι αδυναμία· είναι πηγή θάρρους και σύνδεσης.
Με άλλα λόγια, η ευαλωτότητα μας ζητάει να αφήσουμε κάτω τις ασπίδες μας και να παραδεχτούμε την ανθρωπιά μας, την ευαισθησία μας, τα κομμάτια μας που κρατάμε προσεκτικά κρυφά για να μην πληγωθούμε και κλεινόμαστε στο «καβούκι» μας.
Πώς σχετίζεται αυτό με τις γιορτές;
Οι μέρες αυτές συχνά καταπνίγουν τη λογική μας: μας ζητάνε να είμαστε
- αψεγάδιαστοι οικοδεσπότες,
- στοργικοί φίλοι,
- τρυφεροί σύντροφοι.
Όταν απέχουμε απ’ αυτή την εικόνα – ακόμη και αν ο λόγος είναι απλώς η κόπωση ή η μελαγχολία – νιώθουμε ενοχές και αμηχανία.
Όμως το να πονάμε συνδέεται και με το ότι είμαστε ζωντανοί.
Σύμφωνα με την ερευνήτρια Brené Brown,
«η ευαλωτότητα είναι το λίκνο της αγάπης, της αίσθησης του ανήκειν, της χαράς, του θάρρους». Αν θέλουμε μια πιο αυθεντική και συναισθηματικά γεμάτη ζωή, χρειάζεται να δεχτούμε πως
«για να νιώσεις, χρειάζεται να επιτρέψεις να αφεθείς στην δυσκολία του να δείξεις την ευαλωτότητα σου».
Έτσι, μπορείς να σκεφτείς: Ο πόνος που νιώθω αυτές τις μέρες δεν είναι απόδειξη αποτυχίας, αλλά προέκταση της ανθρώπινης εμπειρίας. Το να αφήσεις τα δάκρυα να τρέξουν ή να πεις σε κάποιον «δεν είμαι καλά» είναι συστατικό της αυθεντικής σύνδεσης. Με θάρρος και δύναμη από μέσα σου.
Σε αυτή την οδύσσεια των συναισθημάτων, μάθαμε να νομίζουμε ότι η ευτυχία είναι υποχρέωση, αλλά στην πραγματικότητα είναι κάτι το αδιόρατο, το αδιευκρίνιστο, το άπιαστο.
Αφήνοντας τα συναισθήματα να μας αγγίξουν, να μας συντροφέψουν κάνουμε μια πράξη αυτοφροντίδας.
Είναι σαν να λέμε:
- «Δεν φοβάμαι, τολμώ να δω τον πόνο κατάματα και να τον βιώσω, να τον γευτώ και να δω τι υπάρχει για μένα εκεί».
- «Δεν θα κρύψω πόσο πονάω, αλλά θα βρω τρόπο να ζήσω με αυτόν τον πόνο».
Αναλαμβάνοντας την ευθύνη της αυτοφροντίδας
Τελικά, παρότι οι συνθήκες πολλές φορές μας αναγκάζουν να νιώθουμε άβολα, η δύναμη βρίσκεται μέσα μας.
Κάθε άνθρωπος έχει τη δυνατότητα και την ευθύνη να φροντίζει ο ίδιος τον εαυτό του όταν τα πράγματα δυσκολεύουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι φταίμε που νιώθουμε άσχημα· σημαίνει απλώς ότι έχουμε επιλογές για το πώς θα αντιδράσουμε.
Για παράδειγμα, μπορούμε να ελέγξουμε το περιβάλλον μας όσο γίνεται:
- να περιορίσουμε τις επαφές με τους ανθρώπους που δεν νιώθουμε καλά μαζί τους,
- να βρούμε χώρο μέσα στην ημέρα για να μείνουμε με τον εαυτό μας στην σιωπή, να μας αφουγκραστούμε, να μας φροντίσουμε
- ή να βγούμε έξω στην φύση για να αναπνεύσουμε καθαρό αέρα.
Μπορούμε να αφιερώσουμε στον εαυτό μας μπουκιές φροντίδας. Μικρά ραντεβού με εμάς για εμάς:
- να απολαύσουμε ένα ζεστό μπάνιο,
- να διαβάσουμε ένα βιβλίο που αγαπάμε,
- να γράψουμε ένα γράμμα σε έναν φίλο,
- να κάνουμε μια βόλτα στη γειτονιά.
Η άσκηση και η διατροφή παίζουν ρόλο: ακόμα και μια μικρή βόλτα, ένας περίπατος κάθε μέρα μειώνει την ένταση που νιώθουμε.
Μπορούμε επίσης να εστιάσουμε στον τρόπο που μιλάμε στον εαυτό μας.
Να μετατρέψουμε τα σκληρά “εγώ πρέπει” σε απαλές φροντίδες: αντί για «πρέπει να χαρώ, επειδή όλοι χαίρονται και γιορτάζουν… είναι γιορτινές μέρες και πρέπει κι εγώ να συμβαδίζω στο κλίμα, χωρίς να μελαγχολώ άδικα…»,
να πούμε στον εαυτό μας:
«σε βλέπω, είμαι εδώ και σε ακούω»
- «είσαι κουρασμένος/η, είσαι θλιμμένος,
- είσαι απογοητευμένος/η,
- είσαι θυμωμένος/η,
- είσαι … (ότι νιώθουμε εν ολίγοις)
και σε καταλαβαίνω … δικαιολογημένα νιώθεις έτσι, και μπορούμε να το φροντίσουμε μαζί…».
Και να φροντίσεις τον εαυτό σου με νοιάξιμο, υπομονή και στοργή!
Η εσωτερική μας φωνή χρειάζεται να ακουστεί ξεκάθαρα. Με μία φροντιστική, στοργική εσωτερική ματιά και το χέρι στην καρδιά μας και να πούμε, στον εαυτό μας
“Σε καταλαβαίνω, σε ακούω, σε νιώθω … και θα σε φροντίσω εγώ!”
Shift & Connect™ – The Ultimate MindsetShift Formula™ | Μάθε περισσότερα για την μέθοδο της Βέλιας Νουρλόγλου που σε βοηθά να αλλάξεις ριζικά τις σχέσεις σου εδώ
Βιβλιογραφία – Πηγές
- Gottman, J.M. και Silver, N. (2015)
Οι επτά αρχές για μια επιτυχημένη έγγαμη ζωή. Αναθεωρημένη έκδοση. Νέα Υόρκη: Harmony Books. - Johnson, S.M. (2008)
Hold Me Tight: Seven Conversations for a Lifetime of Love. Νέα Υόρκη: Little, Brown and Company. - Perel, E. (2006)
Mating in Captivity: Unlocking Erotic Intelligence. Νέα Υόρκη: HarperCollins. - Brown, B. (2012)
Daring Greatly: How the Courage to Be Vulnerable Transforms the Way We Live, Love, Parent, and Lead. Νέα Υόρκη: Gotham Books. - Γιωσαφάτ, Μ. (2017)
Να παντρευτεί κανείς ή να μην παντρευτεί; Αθήνα: Εκδόσεις Αρμός. - Καραγιάννη, Ε. (2018)
Έρωτας ή τίποτα. Αθήνα: Εκδόσεις Διόπτρα.
Είμαι πιστοποιημένη Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας | Hypno Psychotherapist (μέλος της ΕΕΣ), Master NLP Coach και MindsetMaps™ Certified | Authorized Coach & Consultant. Έχω εκπαιδευτεί στη Συστημική Αναπαράσταση, στην Ανασυνδυασμένη Εκλεκτική Συμβουλευτική, στη Θεραπεία Ζεύγους (πιστοποίηση NOCN) και στο Relationship Coaching (Gottman Institute).
Στην πράξη, συνδυάζω Συνθετική Συμβουλευτική, Relationship Coaching και MindsetMaps™ Coaching, με ολιστική προσέγγιση, έμφαση στην υπευθυνότητα, τη συνειδητή δράση και τη δεοντολογία, διατηρώντας συνεχή εποπτεία και προσωπική θεραπεία.
- Χριστούγεννα: Τι συμβαίνει όταν όλα αυτά τα φώτα δεν φωτίζουν την ψυχή μας; - 24 Δεκεμβρίου 2025
- Τα σημάδια της προβληματικής επικοινωνίας στη σχέση και πώς συνδεθούμε (ξανά) με τον άνθρωπό μας - 19 Δεκεμβρίου 2025
- Οι σχέσεις χτίζονται πάνω σε ολόκληρες αλήθειες, όχι σε… μισές ή βολικά ψέματα - 15 Δεκεμβρίου 2025
