Μέσα σε όλους μας υπάρχει ένα σύστημα που εργάζεται σιωπηλά για να μας διατηρεί υγιείς: το λεμφικό σύστημα. Χωρίς αυτό, τα σώματά μας θα φούσκωναν σαν μπαλόνια, και τα κύτταρά μας θα γέμιζαν λιμνάζοντα υγρά. Η σημασία και η σπουδαιότητα του λεμφικού συστήματος φτάνει τόσο μακριά που πολλοί ούτε που συνειδητοποιούν ότι μικροί και μεγάλοι πόνοι, χαμηλή ενέργεια ή ευπάθεια σε λοιμώξεις και κρυολογήματα, μπορεί να οφείλονται σε ένα υπερφορτωμένο και υπολειτουργικό λεμφικό σύστημα και σε ένα άτονο ανοσοποιητικό σύστημα.
Ας ξεκινήσουμε από μια γνωριμία με αυτό το καταπληκτικό σύστημα του σώματός μας. Τα λεμφικά αγγεία δημιουργούν ένα μοναδικό δίκτυο που καλύπτει κάθε εκατοστό του δέρματός μας και περιβάλλει κάθε όργανο του σώματός μας. Το δίκτυο αυτό ξεκινά κατά το 70% μέσα και ακριβώς κάτω από το δέρμα. Είναι πολύ φίνο, με το τοίχωμά του να έχει πάχος μόλις ένα κύτταρο! Τα κύτταρα αυτά στηρίζονται από τον συνδετικό ιστό, από νημάτια ελαστίνης και κολλαγόνου. Όταν αυξάνεται η πίεση μέσα στον μεσοκυττάριο χώρο λόγω συσσώρευσης υγρών, ή όταν ασκηθεί κάποια πίεση στο δέρμα, τα νημάτια ανοίγουν το τοίχωμα του λεμφικού μικροδικτύου. Τότε το μεσοκυττάριο υγρό εισέρχεται στο λεμφικό αγγείο και αρχίζει να ρέει κατά το μήκος του. Σε αυτό το σημείο το ονομάζουμε λέμφο. Καθημερινά, 2-3 λίτρα λεμφικού υγρού συλλέγονται και φιλτράρονται από το λεμφικό σύστημα και αυτό είναι ζωτικής σημασίας διότι έτσι απομακρύνονται οι πρωτεΐνες που είναι υπερβολικά μεγάλες για να εισέλθουν στα τοιχώματα των τριχοειδών αγγείων. Τα σημεία εισόδου στα λεμφικά αγγεία είναι 4-6 φορές μεγαλύτερα από αυτά των τριχοειδών. Η απομάκρυνση των πρωτεϊνών είναι απαραίτητη διότι αυτές έλκουν νερό, οπότε υπερβολική πρωτεΐνη στο μεσοκυττάριο υγρό προκαλεί πρήξιμο ή οίδημα. Τα λεμφικά αγγεία είναι επίσης η οδός αποβολής πολλών νεκρών κυττάρων, τελικών προϊόντων του μεταβολισμού, βακτηρίων, ιών, ανόργανων ουσιών, νερού και λιπιδίων.
Advertisment
Κάνοντας σωστό λεμφικό μασάζ μπορούμε να ενεργοποιήσουμε την διάνοιξη των λεμφικών αγωγών και να αυξήσουμε τον όγκο της λεμφικής ροής. Αφού η λέμφος έχει μπει στο αρχικό λεμφαγγείο, κινείται σε μεγαλύτερο αγωγό και μετά σε ακόμα μεγαλύτερο. Αυτοί οι μεγαλύτεροι αγωγοί-συλλέκτες έχουν βαλβίδες κάθε 6 με 20 χιλιοστά που επιτρέπουν την λέμφο να κινείται μόνο προς μία κατεύθυνση. Αυτή η ασφαλιστική δικλίδα αποτρέπει τη μη φυσιολογική κίνηση της λέμφου ακόμα και αν ο θεραπευτής κάνει αντίθετη κίνηση από την προβλεπόμενη.
Τα λεμφαγγεία έχουν ένα στρώμα λείου μυός που προκαλούν σφίξεις για την άντληση της λέμφου. Επίσης περιέχουν έναν εσωτερικό αισθητήρα τάσης που ενεργοποιείται όταν το λεμφαγγείο γεμίσει με λέμφο. Οι λείοι μυς συσπώνται πιέζοντας την λέμφο με κατεύθυνση προς το επόμενο λεμφαγγείο και τελικά τους κεντρικούς συλλέκτες. Το λεμφαγγείο πιέζοντας την λέμφο προς τα μπρος, ταυτόχρονα δημιουργεί αρνητική πίεση στο τμήμα από το οποίο μόλις πέρασε η λέμφος, με αποτέλεσμα την άντληση τη λέμφου που βρίσκεται πιο περιφερειακά.
Μόλις τα λεμφαγγεία συσπαστούν, ξεκινά μία αλυσιδωτή σύσπαση σαν κύμα που σπρώχνει και τραβά την λέμφο σε όλο το σώμα. Με αυτόν τον τρόπο ενεργοποιώντας τη λεμφική κίνηση σε ένα μέρος του σώματος, αυξάνεται η λεμφική ροή σε ολόκληρο το σώμα.
Advertisment
Φυσιολογικά η κίνηση της λέμφου λόγω του ότι το λεμφικό σύστημα στερείται αντλίας υγρών (όπως είναι για παράδειγμα η καρδιά στο καρδιακό σύστημα) γίνεται έμμεσα με του σκελετικούς μυς, την αναπνοή, τη ρυθμική κίνηση των αρτηριών και άμεσα με την σύσπαση των λεμφαγγείων.
Τελικά όλοι οι λεμφικοί αγωγοί οδηγούν σε λεμφικά οζίδια με μέγεθος καρφίτσας έως κερασιού. Υπάρχουν 500 με 700 λεμφικά οζίδια με τα μισά να εντοπίζονται στην κοιλιακή χώρα και αρκετά στην εξωτερική πλευρά του λαιμού, την μασχαλιαία χώρα και την εσωτερική πλευρά του ποδιού. Η βασική τους λειτουργία είναι ο καθαρισμός και το φιλτράρισμα της λέμφου. Τα οζίδια αυτά παράγουν τα λεμφοκύτταρα, τα οποία καταστρέφουν τις εν δυνάμει βλαπτικές ουσίες μέσα στο σώμα ως μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος. Επίσης επαναπορροφούν το 40% του υγρού που περιέχεται στην λέμφο κάνοντας την λέμφο πιο παχύρρευστη. Το παχύρευστο αυτό υγρό μαζί με την διαδικασία καθαρισμού της λέμφου πολλές φορές προκαλεί αντίσταση στη λεμφική ροή. Η λεμφική παροχέτευση μέσω του λεμφικού μασάζ βοηθάει στο να νικηθεί η αντίσταση αυτή κάνοντας την λέμφο να κινείται πιο γρήγορα και πιο ελεύθερα.
Κάθε κύτταρο τροφοδοτείται από θρεπτικά συστατικά, οξυγόνο και πρωτεΐνες που κυκλοφορούν στα τοιχώματα των τριχοειδών στο μεσοκυττάριο υγρό. Υπάρχει μια δυναμική ισορροπία μεταξύ των δυνάμεων που βοηθούν τα συστατικά αυτά να εξέλθουν από τα τριχοειδή και των δυνάμεων που αναρροφούν τα συστατικά πίσω στην κυκλοφορία του αίματος. Οι πρωτεΐνες έχουν την τάση να απορροφούν νερό, κάτι που σημαίνει ότι η κατάλληλη ποσότητα πρωτεϊνών και στις δύο πλευρές των τριχοειδών είναι ζωτικής σημασίας για την διατήρηση της ισορροπίας των ιστών. Αν υπάρχουν πολλές πρωτεΐνες μέσα στον ενδοκυττάριο χώρο, υγρά θα συσσωρεύουν προκαλώντας οίδημα. Ο ρόλος του λεμφικού συστήματος για την απομάκρυνση των πρωτεϊνών είναι καθοριστικός για την αποφυγή οιδήματος. Αν το λεμφικό σύστημα αδρανοποιηθεί, τραυματιστεί από χειρουργική επέμβαση ή γίνει χειρουργική αφαίρεση των λεμφικών οζιδίων μπορεί να εμφανιστεί αυτό που ονομάζεται λέμφο-στατικό οίδημα. Το λεμφικό μασάζ μπορεί να είναι χρήσιμο στην μείωση αυτού του τύπου οιδήματος γιατί τα αίτια είναι η μειωμένη λειτουργικότητα του λεμφικού συστήματος. Σε άλλα αίτια που προκαλούν οίδημα (διαβήτης, ηπατικές ασθένειες κ.α.) δεν χρησιμοποιείται το λεμφικό μασάζ σαν θεραπεία διότι δεν έχει κάτι σημαντικό να προσφέρει πέρα από χαλάρωση και ευχαρίστηση.
Η λεμφική παροχέτευση με το μασάζ είναι μια έντονη τεχνική για την βοήθεια της αύξησης της λεμφικής ροής. Με την αύξηση της λεμφικής ροής αυξάνεται η δραστικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος και η παραγωγή των λεμφοκυττάρων. Λεμφικό μασάζ εφαρμόζεται σε ανθρώπους που έχουν έλλειψη ενέργειας και ένα πεσμένο ανοσοποιητικό σύστημα. Χρήσιμο είναι και σε αθλητές που υπέστησαν αθλητικές κακώσεις που παρουσιάζουν μετατραυματικό οίδημα. Επίσης είναι βοηθητικό στην επούλωση των ουλών, αυξάνοντας την τοπική κυκλοφορία και την απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι αισθητικές ενδείξεις είναι επίσης αρκετές και σχετίζονται με την ποιότητα του δέρματος, την αποτοξίνωση, την αύξηση της αίματωσης, τη μείωση της κυτταρίτιδας, την αναζωογόνηση του δέρματος κ.α. Όταν η λέμφος κινείται, τα κύτταρα δέχονται φρέσκα υγρά και θρεπτικά συστατικά που κάνουν το δέρμα να φαίνεται λαμπερό και ζωντανό. Άλλη μια εφαρμογή του λεμφικού μασάζ είναι στις γυναίκες που λόγο καρκίνου του μαστού τους έχουν αφαίρεση μέρος των λεμφικών οζιδίων με αποτέλεσμα την ανάπτυξη οιδήματος στα άνω άκρα.
Δημητρίου Ειρήνη – Ιατρός
Holistic Life
