Μετάφραση: Δανάη Πετροπούλου
Το FDA παραδέχεται πως τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια αποτελούν απειλή για την υγεία.
Advertisment
Προθεσμία δόθηκε στους κατασκευαστές/παραγωγούς για να αποδείξουν πως στην ουσία είναι καλύτερα από τα συμβατικά σαπούνια.
Η ανθεκτικότητα των ασθενειών/ιών/μικροβίων στα αντιβιοτικά έχει φθάσει σε οριακό σημείο και θα μπορούσαν πλέον να εισχωρήσουν σε κάθε έθνος χωρίς καμία προειδοποίηση και χωρίς να γίνουν αντιληπτά. Το FDA ανακοίνωσε πρόσφατα μια τολμηρή, νέα θέση όσον αφορά τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια: Οι κατασκευαστές είναι υποχρεωμένοι να αποδείξουν ότι τα προϊόντα αυτά είναι εξίσου ασφαλή και πιο αποτελεσματικά από τα συμβατικά σαπούνια, και αν δεν το καταφέρουν θα πρέπει να αποσύρουν τα προϊόντα τους από το εμπόριο.
Οι επιστήμονες του FDA έχουν παραδεχτεί, τουλάχιστον εν μέρει, πως τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια μπορεί να αποτελέσουν απειλή για την ανθρώπινη υγεία. Αναθεωρούν τα επίπεδα ασφαλείας της τρικλοσάνης (triclosan) καθώς και άλλων προϊόντων απολύμανσης που χρησιμοποιούνται στα σαπούνια αυτά. Πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν πως η τρικλοσάνη και άλλες παρόμοιες ουσίες μπορούν να μεταβάλουν τα επίπεδα κάποιων ορμονών και τονώνουν την ανθεκτικότητα των βακτηρίων στα φάρμακα.
Advertisment
Έπειτα από 40 χρόνια ερευνών, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών δηλώνει πως δεν έχουν βρεθεί επαρκή στοιχεία πως τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια του εμπορίου έχουν την ικανότητα να προλαμβάνουν την εξάπλωση των μικροβίων.
Περίπου το 75% των υγρών αντιβακτηριδιακών σαπουνιών και το 30% των στερεών χρησιμοποιούν την τρικλοσάνη ως δραστική ουσία. Η ουσία αυτή, η οποία αρχικά χρησιμοποιούταν αποκλειστικά και μόνο σε νοσοκομειακούς χώρους, υιοθετήθηκε από τους κατασκευαστές σαπουνιών και άλλων προϊόντων οικιακού καθαρισμού την δεκαετία του 1990 – γεγονός που οδήγησε την παραγωγή αυτών των προϊόντων να μετατραπεί σε μια βιομηχανία αξίας ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων. Εκτός των σαπουνιών, η ουσία αυτή πλέον υπάρχει στα υγρά μαντηλάκια, στις κρέμες χεριών, στα ξύλα κοπής, στα στρώματα καθώς και σε άλλα αντικείμενα που συναντά κανείς σε σπίτια, αφού προσπαθούμε ακατάπαυστα να εξαλείψουμε κάθε ίχνος βακτηρίων από το άμεσο περιβάλλον μας.
Η χρήση της τρικλοσάνης εντός του σπιτιού σε προϊόντα του εμπορίου όμως δεν έχει εκτιμηθεί πλήρως από το FDA – παραδόξως το 1972 το FDA διατάχθηκε να δημοσιεύσει ένα σύνολο κατευθυντήριων γραμμών για την οικιακή χρήση της τρικλοσάνης, το οποίο και δημοσιεύθηκε στις 16 Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους. Η μελέτη του FDA, το προϊόν πολλών χρόνων έρευνας, σημειώνει πως ο αντίκτυπος των αντιβακτηριακών σαπουνιών ενδέχεται να αντισταθμίζει τα οφέλη, και έτσι αναγκάζει τους κατασκευαστές να αποδείξουν το αντίθετο.
Η προδικαστική απόφαση της Κυβέρνησης των Η.Π.Α. στηρίζει τους ερευνητές που υποστήριζαν πως οι χημικές ουσίες που περιέχονται στα οικιακά καθαριστικά είναι στην καλύτερη των περιπτώσεων αναποτελεσματικές, και στην χειρότερη απειλή για την δημόσια υγεία.
«Το FDA κάνει επιτέλους την σωστή κίνηση και ζητά από την βιομηχανία αυτή να αποδείξει πως τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια είναι πιο αποτελεσματικά από τα συμβατικά σαπούνια και το νερό, μέχρι τώρα όμως τα δεδομένα δεν τεκμηριώνουν κάτι τέτοιο» λέει ο Stuart Levy της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίο. Σύμφωνα με έναν προτεινόμενο κανόνα, το FDA θα απαιτεί από τους παρασκευαστές να αποδείξουν πως τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια είναι ασφαλή και πιο αποτελεσματικά από το κοινό σαπούνι. Τα προϊόντα που θα αποδεικνύονται μη ασφαλή και αναποτελεσματικά θα πρέπει να αλλάξουν σύσταση ή να απομακρυνθούν από το εμπόριο έως το 2016.
«Υποψιάζομαι πως υπάρχουν πολλοί καταναλωτές που θεωρούν πως με την χρήση προϊόντων με αντιβακτηριακές ιδιότητες, πιστεύουν πως προστατεύουν τους εαυτούς τους και τις οικογένειές τους από ασθένειες» λέει η Sandra Kweder, αναπληρωματική διευθυντής του τμήματος Φαρμάκων του FDA. «Δεν έχουμε όμως καμία απόδειξη ότι αυτό αληθεύει σε σύγκριση με τη χρήση κοινού σαπουνιού και νερού »
Εδώ είναι μια λίστα πέντε λόγων για τους οποίους δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιείτε αντιβακτηριακά σαπούνια.
1. Τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια δεν είναι πιο αποτελεσματικά από ότι τα συμβατικά.
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, 42 χρόνια έρευνας του FDA και αμέτρητες ανεξάρτητες μελέτες δεν έχουν προσκομίσει ούτε ένα αποδεικτικό στοιχείο ότι η τρικλοσάνη προσθέτει το οποιοδήποτε όφελος στα κοινά, παραδοσιακά σαπούνια. Οι κατασκευαστές υποστηρίζουν πως υπάρχουν αποδείξεις για την αποτελεσματικότητα της τρικλοσάνης και πως η διαφωνία προκύπτει από την χρήση διαφορετικών μεθόδων δοκιμής. Οι δοκιμές που μετρούν αυστηρά τον αριθμό των βακτηριών στα χέρια ενός ανθρώπου δείχνουν πως μετά την χρήση σαπουνιού που περιείχε τρικλοσάνη, απέδειξαν μια μικρή διαφορά μεταξύ του αριθμού των βακτηρίων μετά την χρήση σαπουνιού με και χωρίς τρικλοσάνη. Το FDA όμως ζητά δεδομένα που δείχνουν πως η μικρή διαφορά αυτή μπορεί να μεταφραστεί σε μεγάλο κλινικό όφελος – για παράδειγμα την μείωση των επιπέδων των μολύνσεων. Μέχρι στιγμής, οι αναλύσεις δεν έχουν προσφέρει ούτε μια απόδειξη ότι η τρικλοσάνη μπορεί να μειώσει τη μετάδοση – μεταφορά των μολύνσεων του γαστρεντερολογικού ή του αναπνευστικού συστήματος. Αυτό θα μπορούσε να οφείλετε στο γεγονός ότι τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια στοχεύουν συγκεκριμένα βακτήρια, αλλά όχι τους ιούς που προκαλούν την γρίπη και την πλειοψηφία των κρυολογημάτων.
2. Τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια μπορούν να αυξήσουν την ανθεκτικότητα των βακτηρίων.
Ο λόγος που το FDA υποχρεώνει τους κατασκευαστές να αποδείξουν την αποτελεσματικότητα των προϊόντων τους είναι λόγω ενός φάσματος πιθανών κινδύνων για την ανθρώπινη υγεία που συνδέονται άμεσα με την τρικλοσάνη και κατ’επέκτασιν με την βακτηριακή αντοχή. Η έντονη χρήση αντιβιοτικών μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη αντίστασης, η οποία προκύπτει από ένα μικρό σύνολο μεταλλαγμένων βακτηρίων – μια μετάλλαξη που τους επιτρέπει να επιβιώνουν στην έκθεσή τους σε διάφορες βλαβερές χημικές ουσίες. Εάν η ουσία αυτή χρησιμοποιείται αρκετά συχνά, τα υπόλοιπα βακτήρια θα εξαλειφθούν σε αντίθεση με το υποσύνολο των ανθεκτικών βακτηρίων αυτών που θα μπορούν να συνεχίσουν να πολλαπλασιάζονται. Εάν αυτό συμβαίνει σε μια αρκετά ευρεία κλίμακα, τότε η ουσία αυτή θα είναι πλέον άχρηστη για τον περιορισμό των βακτηρίων. Στο παρόν, αυτό αποτελεί ένα τεράστιο πρόβλημα στην σύγχρονη Ιατρική – ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας το ονομάζει «απειλή για την παγκόσμια υγεία». Μερικά είδη βακτηρίων έχουν αποκτήσει αντίσταση σε πολλά διαφορετικά φάρμακα, περιπλέκοντας έτσι τις προσπάθειες των ειδικών για τον έλεγχο και την θεραπεία λοιμώξεων. Ειδικοί δηλώνουν πως χρειάζεται περεταίρω έρευνα για να μπορούμε να πούμε με σιγουριά πως η τρικλοσάνη τροφοδοτεί την ανάπτυξη αμυνών στα βακτήρια, αν και αρκετές μελέτες έχουν υπαινιχθεί το ενδεχόμενο.
3. Τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια μπορούν να δράσουν ως ενδοκρινικοί διαταρακτές.
Μια σειρά μελετών έχει αποδείξει πως η τρικλοσάνη φαίνεται να παρεμβαίνει με τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών των αρουραίων, των βατράχων και άλλων ζώων εργαστηρίου – αυτό συμβαίνει πιθανώς επειδή η χημική σύνθεση της τρικλοσάνης μοιάζει με εκείνη της ορμόνης αρκετά ώστε να μπορεί να συνδεθεί με τον υποδοχέα της και να αποτρέπει την σωστή λειτουργία της. Εάν το γεγονός αυτό ισχύει και στο ανθρώπινο σώμα, τότε υπάρχουν εικασίες πως θα μπορούσε να αποφέρει προβλήματα όπως η στειρότητα, η πρόωρη εφηβεία, η παχυσαρκία ή ο καρκίνος. Τα αποτελέσματα αυτά δεν αφορούν τους ανθρώπους, το FDA όμως θεωρεί πως τα αποτελέσματα των πειραμάτων που έχουν πραγματοποιηθεί σε ζώα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Σημειώνει όμως, πως λαμβάνοντας υπόψη και τα μηδαμινά οφέλη από την μακροχρόνια έκθεση τους στην τρικλοσάνη, τότε δεν αξίζει το ρίσκο.
4. Τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια μπορούν να προκαλέσουν και άλλα προβλήματα υγείας.
Υπάρχουν στοιχεία πως τα παιδιά που έχουν εκτεθεί παρατεταμένα σε τρικλοσάνη, έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διάφορες αλλεργίες – όπως αυτή στους ξηρούς καρπούς ή το αλλεργικό συνάχι. Οι επιστήμονες εικάζουν πως το γεγονός αυτό θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα της μειωμένης έκθεσης τους σε βακτήρια, η οποία έκθεση είναι αναγκαία για την σωστή λειτουργία και ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος. Διαφορετική μελέτη διαπίστωσε ότι η ουσία τρικλοσάνη παρεμβαίνει με τις συσπάσεις των μυών στα ανθρώπινα κύτταρα, καθώς και την γενική μυϊκή δραστηριότητα των ποντικιών και των μικρών ψαριών. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό – δεδομένων άλλων ευρημάτων – ότι η τρικλοσάνη έχει την δυνατότητα να διαπεράσει το δέρμα και να εισχωρήσει στο αίμα πολύ πιο εύκολα από ότι ήταν γνωστό μέχρι τώρα. Μια έρευνα που διεξήχθη το 2008, για παράδειγμα, έδειξε στοιχεία τρικλοσάνης στα ούρα του 75 τοις εκατό (75%) των ανθρώπων που εξετάστηκαν.
5. Τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια βλάπτουν το περιβάλλον.
Όταν χρησιμοποιούμε σαπούνια με υψηλή περιεκτικότητα σε τρικλοσάνη, αυτό συνεπάγεται πως πολλή από αυτήν πάει χαμένη. Μια έρευνα έδειξε πως μικρές ποσότητες της χημικής ουσίας παραμένουν στους υπονόμους, ακόμα κει μετά τον καθαρισμό τους και οδηγούνται στον υδροφόρο ορίζοντα. Μόλις απελευθερωθεί στο περιβάλλον, η τρικλοσάνη διαταράσσει την ικανότητα των φυκιών να φωτοσυνθέτουν.
«Το συμβατικό σαπούνι κάνει καλά τη δουλειά του. Κι αν το σκεφτώ λίγο καλύτερα, θα μπορούσα να πω, πως τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια έχουν περισσότερες τοξίνες», λέει ο Marco Cegarra του Fort Lauderdale της Φλόριντα. Η Diane McLean θεωρούσε πάντα τα σαπούνια αυτά μια κακή ιδέα, λόγω των υποψιών της ανάπτυξης ανθεκτικών – στα φάρμακα – βακτηρίων. Η λύση σε αυτά τα προβλήματα δεν είναι η ανάπτυξη νέων, πιο ανθεκτικών αντιβακτηριδιακών συνθέσεων. Στην ουσία η βιομηχανία θα έπρεπε να μείνει μακριά από τις αντιβακτηριακές συνθέσεις. Είναι περιττά και – ουσιαστικά – δεν βελτιώνουν το προϊόν και μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στην υγεία και το περιβάλλον. Αντ’αυτού, θα έπρεπε να θυμόμαστε πως η συντριπτική πλειοψηφία των μικροβίων είναι επωφελή – βοηθούν στην πέψη, διασπούν τα απόβλητα και «δουλεύουν σκληρά» για να μας προσφέρουν αγαθά – όπως το ψωμί, το γιαούρτι και το κρασί. Δε θα μπορούσαμε να ζήσουμε χωρίς τους διάφορους μικροοργανισμούς – το να προσπαθήσουμε να απομακρύνουμε όλους τους μικροοργανισμούς από το περιβάλλον μας είναι μια κυριολεκτική αυτοκτονία. Αντ ‘αυτού θα πρέπει να προσπαθήσουμε να διατηρούμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα υγιές ακολουθώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Η τακτική άσκηση και η υγιεινή και σταθερή διατροφή είναι οι παράγοντες που θα σας κρατήσουν υγιή και δεν θα χρειάζεστε τρικλοσάνη ή οποιοδήποτε άλλο αντιβακτηριδιακό προϊόν.
Στην κατηγορία Συνταγές Καθαριστικών θα βρείτε δεκάδες συνταγές για να φτιάξετε εύκολα και γρήγορα φυσικά σαπούνια, σαμπουάν, ακόμα και αντιβακτηριδιακά καθαριστικά
