Οι περισσότερες έγκυες έχουν ακούσει για την επιλόχεια κατάθλιψη και γνωρίζουν ότι η περίοδος μετά από την γέννηση του μωρού τους μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολη συναισθηματικά για τη μητέρα. Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι η εγκυμοσύνη από μόνη της είναι μια περίοδος αυξημένου κινδύνου για κατάθλιψη: Για την ακρίβεια, το 10-20% των γυναικών είναι πιθανό να βιώσει διαγνωσμένη κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης – το ίδιο ποσοστό που ισχύει και για την περίοδο μετά τη γέννηση.
Γιατί η εγκυμοσύνη είναι μια τόσο ευαίσθητη περίοδος; Όσες έχετε βιώσει αυτούς τους μήνες γνωρίζετε καλά ότι η εγκυμοσύνη μπορεί να είναι μια περίοδος οξυμένων συναισθηματικών αντιδράσεων: Ανησυχούμε πιο εύκολα, κλαίμε ή φωνάζουμε συχνότερα, γινόμαστε πιο ευαίσθητοι σε πράγματα που ποτέ πριν δεν είχαμε παρατηρήσει (για παράδειγμα ότι το ψυγείο μυρίζει) και ξαφνικά οι άλλοι μας ενοχλούν.
Advertisment
Αυτές οι αλλαγές εν μέρει εξηγούνται από ορμονικές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτές οι ορμονικές αλλαγές δεν είναι απλά μια «παρενέργεια» της εγκυμοσύνης, είναι μέρος μιας προσαρμογής του οργανισμού στην επερχόμενη μητρότητα.
Οπότε πώς αλλάζουν οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης; Οι έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες ήδη αρχίζουν να ενδιαφέρονται και να γίνονται προσεκτικές σε σχέση με τα μωρά τους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η αντίδραση μιας εγκύου όταν συναντά μωρά.
Το ενδιαφέρον είναι ότι οι έγκυες και οι μη έγκυες γυναίκες παρατηρούν ένα χαρούμενο μωρό για τον ίδιο χρόνο. Όμως, όταν το μωρό αναστατώνεται, οι έγκυες γυναίκες δυσκολεύονται να τραβήξουν το βλέμμα τους. Αυτή η αυξημένη προσοχή στην βρεφική δυσφορία είναι κάτι που βοηθά τις γυναίκες να φροντίσουν τα δικά τους μωρά. Μια ενδιαφέρουσα έρευνα έδειξε ότι αυτή η αυξημένη προσοχή στην βρεφική δυσφορία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συνδέεται με καλύτερο δέσιμο με το μωρό μετά τη γέννηση.
Advertisment
Αλλά τι συμβαίνει όταν μια έγκυος έχει κατάθλιψη; Σε ορισμένες μελέτες, οι έγκυες καταθλιπτικές παρουσίασαν μειωμένη προσοχή στα πρόσωπα μωρών – ειδικά αν το μωρό εξέφραζε δυσφορία. Και στις περιπτώσεις που προσέχουν ένα μωρό που δυσφορεί, η νευρωνική τους αντίδραση είναι μειωμένη συγκριτικά με των μη καταθλιπτικών εγκύων.
Τα καλά νέα είναι ότι η θεραπεία της μητρικής κατάθλιψης βελτιώνει την προσοχή στα σήματα των μωρών – κάτι που δείχνει πόσο σημαντικό είναι να λάβουν αυτές οι γυναίκες τη βοήθεια που χρειάζονται, ώστε να μπορούν να φροντίσουν και τα μωρά τους στη συνέχεια.
Πώς μπορούμε να εντοπίσουμε την κατάθλιψη στον εαυτό μας, στους φίλους και στις συντρόφους μας; Η κατάθλιψη, κόντρα σε ό,τι πιστεύουν πολλοί, δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι κλαίμε συνέχεια και ότι δεν μπορούμε να σηκωθούμε από το κρεβάτι. Συγκεκριμένα, πολλοί άνθρωποι που υποφέρουν από κατάθλιψη «κρύβουν» τα όποια συμπτώματα και δεν γνωρίζουν ούτε οι ίδιοι ότι αντιμετωπίζουν ένα τόσο σημαντικό πρόβλημα που θεραπεύεται.
Οπότε με τι μοιάζει η κατάθλιψη; Είναι ένας συνδυασμός πέντε συμπτωμάτων:
– Συναισθήματα θλίψης, κενού ή απόγνωσης
– Μειωμένο ενδιαφέρον για διασκεδαστικές δραστηριότητες, λιγότερη απόλαυση από πράγματα που κάποτε συνήθιζαν να είναι απολαυστικά (π.χ. βαρεμάρα, έλλειψη νοήματος)
– Αυξημένη ή μειωμένη όρεξη
– Αλλαγές στα μοτίβα ύπνου
– Δυσκολία συγκέντρωσης
– Αίσθηση κόπωσης, έλλειψη ενέργειας
– Αίσθηση αναξιότητας
– Δυσκολίες στη συγκέντρωση και/ή δυσκολίες στο να παίρνουμε καθημερινές αποφάσεις
– Επαναλαμβανόμενες σκέψεις για τον θάνατο, ευχή για θάνατο
Αν και όλοι βιώνουν κάποια από αυτά τα συμπτώματα, αν αυτά συμβαίνουν για μια μακρά χρονική περίοδο (πάνω από δύο εβδομάδες κατά τις οποίες το άτομο νιώθει έτσι συνέχεια), είναι καλύτερο να αναζητήσει την συμβουλή ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας. Να θυμάστε ότι η φροντίδα της μαμάς βοηθά και το μωρό.
Υπάρχουν όμως ακόμα πολλές ανοιχτές ερωτήσεις για την μητρική κατάθλιψη: Γιατί η κατάθλιψη σχετίζεται με μειωμένη προσοχή στην βρεφική δυσφορία; Οφείλεται στο γεγονός ότι δεν μπορεί μια καταθλιπτική έγκυος να την διαχειριστεί; Μήπως η κατάθλιψη επηρεάζει την ικανότητα της προσοχής γενικά;
