Ποια άραγε είναι εκείνα τα στερεότυπα τα οποία κυριαρχούν στην κοινωνία μας όταν ακούμε τη λέξη: «Συνταξιούχος»; Κάποιοι σκέφτονται ένα ηλικιωμένο άτομο, ίσως αδύναμο και με κακή υγεία.
Κάποιοι σκέφτονται ένα μη παραγωγικό άνθρωπο το οποίο επιβαρύνει την οικογένεια του ή και την κοινωνία ολόκληρη. Και κάποιοι σκέφτονται ένα άτομο το οποίο «καλά θα κάνει» να αποσυρθεί και να μην οδηγεί, να μην ερωτεύεται, να μην κάνει έρωτα, να μην ονειρεύεται αλλά να κάτσει στη «γωνιά του» αφού τη ζωή του, την έζησε αυτός/η!
Advertisment
Η σύνταξη σηματοδοτεί ένα τέλος, σε πολύ περισσότερο τομείς , από τον τομέα της εργασίας. Μπορεί να προκαλέσει μια σοβαρή κρίση ταυτότητας και να δημιουργήσει έντονα συναισθήματα. Ειδικά όταν αυτόματα και σχεδόν αυτονόητα, ο περισσότερος κόσμος πιστεύει ότι ο/η «συνταξιούχος», «τελείωσε». Και έχει προσδοκίες από αυτούς τους ανθρώπους να ανταποκρίνονται σε μια «εικόνα» συγκεκριμένη αλλά πολύ περιοριστική. Αυτή, του ανθρώπου που «ήρθε η ώρα» να παραιτηθεί από τη ζωή γενικότερα.
Το τίμημα που καλείται να πληρώσει ένας άνθρωπος ώστε να ανταποκριθεί σε αυτήν την προκατασκευασμένη εικόνα είναι δυσβάσταχτο. Ήδη ένας άνθρωπος ο οποίος συνταξιοδοτείται , ζει μια σοβαρή απώλεια. Χρειάζεται να μάθει να ζει εκ νέου αφού πρώτα πενθήσει , αυτό το σημαντικό κομμάτι της ζωής του. Και όταν πενθεί μπορεί να γίνει εριστικός, θυμωμένος ή μπορεί να αποσύρεται και να μη χαίρεται τίποτε. Μπορεί να αλλάξει ο τρόπος που κοιμάται ή να αλλάξουν οι διατροφικές του συνήθειες. Μπορεί να μη «τον χωράει ο τόπος» ή μπορεί να κάθεται πολλές ώρες μέσα στο σπίτι.
Φυσιολογικές ενδείξεις, δηλαδή, ότι ο άνθρωπος αυτός (που μπορεί να είναι ο πατέρας μας, η μητέρα μας , ο σύζυγος μας ή ο αγαπημένος μας θείος) πενθεί και χρειάζεται να πενθήσει για να βγει πιο δυνατός/η από αυτή του την εμπειρία. (Η σοβαρή απόσυρση, η συνεχόμενη κατάθλιψη, η χρήση αλκοόλ ή ηρεμιστικών είναι σημάδια που δεν πρέπει να παραβλέψετε. Ζητήστε άμεσα βοήθεια αν κάτι σας ανησυχεί)
Πως νοιώθει κάποιος όταν παίρνει σύνταξη;
Advertisment
Ίσως είναι λίγοι εκείνοι οι άνθρωποι που φρόντισαν εκ των προτέρων να προετοιμάσουν τον εαυτό τους, τον ή τη σύντροφό τους και την οικογένεια τους, για αυτή τη μεταβατική περίοδο. Συνήθως μέσα στη «δίνη» της ζωής, δεν αφιερώνουμε το χρόνο που χρειάζεται για να προετοιμαστούμε. Ως αποτέλεσμα, βρισκόμαστε μπροστά σε ερωτήσεις που απαιτούν ασφυκτικά απαντήσεις.
Να κάποια ερωτήματα που αναπόφευκτα προκύπτουν όταν κάποιος συνταξιοδοτείται:
[arrow_list]
- Πως θα περνάω τώρα το χρόνο μου;
- Πως θα είναι για μένα να είμαι όλη μέρα μέσα στο σπίτι;
- Πως θα αισθανθώ ξανά «ολοκληρωμένος/η» τώρα που δεν δουλεύω;
- Πως με βλέπουν οι γύρω μου τώρα;
- Τι περιμένουν από μένα; Πως πρέπει να φέρομαι;
- Πως θα τα βγάλω πέρα με τα οικονομικά; Θα χρειαστεί να αλλάξει η ποιότητα της ζωής μου;
- Ποιο είναι το νόημα της ζωής μου;
- Βαδίζω προς το θάνατο;[/arrow_list]
Τι βοηθά σε αυτήν την μεταβατική περίοδο;
[arrow_list]
- Ένα δίκτυο φίλων και συγγενών.
- Ένα ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον.
- Η ενθάρρυνση εκ μέρους των οικείων ότι, η αξία ενός ανθρώπου δεν μετράτε με το αν αυτός εργάζεται ή όχι.
- Πνευματικά ερεθίσματα και καινούρια ενδιαφέροντα.
- Επαφή με ανθρώπους που περνάνε ή πέρασαν την ίδια μεταβατική περίοδο και δείχνουν να περνάνε καλά!
- Η ελεύθερη έκφραση των συναισθημάτων.
- Το χιούμορ.
- Η εθελοντική εργασία.[/arrow_list]
Η οικογένεια. Πως μπορούμε να βοηθήσουμε;
Ρωτώντας! Ο πιο ασφαλής τρόπος για να δούμε τι χρειάζεται ο άνθρωπος που έχουμε απέναντι μας είναι να τον ρωτήσουμε. Πως είναι. Πως νοιώθει. Αν του λείπει η δουλειά του. Αν ξεκουράζεται. Αν χρειάζεται κάτι. Χρειάζεται δηλαδή να δώσουμε το μήνυμα ότι είμαστε εκεί για αυτόν/η να τον ακούσουμε και να τον στηρίξουμε.
Καλό είναι να αποφεύγονται οι εκφράσεις του τύπου: «Έλα ρε πατέρα, τελείωσαν αυτά τώρα με τη δουλειά, προχώρα» ή « Μωρέ μάνα, τι τα θυμάσαι τώρα και στεναχωριέσαι, αφού έχεις τα εγγονάκια σου που σε λατρεύουν»; Τέτοιου είδους φράσεις περιορίζουν την έκφραση των συναισθημάτων του άλλου με αποτέλεσμα να τον «κλείνουν» ακόμα πιο πολύ στον εαυτό του.
Ενθαρρύνετε τους να ζήσουν τη δική τους ζωή αντί να «κρατάνε τα εγγόνια». Μπορεί αυτό να είναι βολικό και ίσως απαραίτητο για κάποιους αλλά στερεί το δικαίωμα από τον άλλο να ζήσει τη ζωή του.
Βάλτε τους ενεργά και ισότιμα στη ζωή σας. Μοιραστείτε ένα ταξίδι. Έναν κινηματογράφο. Μια ταβέρνα. Ρωτήστε τους για την εμπειρία τους σε διάφορα θέματα που προκύπτουν.
Νάνσυ Ψημενάτου
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
www.understanding-self.gr
