Περί μέλισσας…
«Αν οι μέλισσες εξαφανιζόντουσαν, η ανθρωπότητα δεν θα είχε περισσότερα από 4 χρόνια ζωής», Albert Einstein.
Η μέλισσα είναι υπεύθυνη για το μεγαλύτερο μέρος της επικονίασης των φυτών (μια κυψέλη μελισσών μπορεί να επικονιάσει 120.000.000 άνθη την ημέρα!) και χωρίς αυτήν, το φυτικό βασίλειο δε θα μπορούσε να «ζευγαρώσει» και να μας δώσει τους καρπούς του.
Advertisment
Χωρίς την τροφή από το φυτικό βασίλειο, η διατροφική αλυσίδα απλά θα διαλυόταν…
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή: Η φύση δημιούργησε τη μέλισσα περίπου ταυτόχρονα με τα πρώτα άνθη. Το παλιότερο απολίθωμα που έχουμε βρει είναι 100.000.000 ετών και η μέλισσα της εποχής εκείνης είχε τα ίδια μορφολογικά χαρακτηριστικά με τη σημερινή, αλλά σε μέγεθος κουνουπιού (ανάλογο ήταν και το μέγεθος των λουλουδιών εκείνης της εποχής φυσικά).
Ας ρίξουμε μια πιο κοντινή ματιά σε αυτό το ιδιαίτερο έντομο. Το πρώτο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του είναι η κοινωνική του οργάνωση. Δημιουργεί μια «κοινωνία» που πολλοί χαρακτηρίζουν «υπερ-οργανισμό». Έχει μια και μοναδική βασίλισσα – μάνα, που στην κυριολεξία έχει γεννήσει όλους τους υπόλοιπους κατοίκους της κυψέλης (οι οποίοι συχνά φτάνουν τις 60.000!). Η βασίλισσα είναι εντυπωσιακά μεγαλύτερη από τις υπόλοιπες (και η μόνη θηλυκιά με γεννητικά όργανα), ζει περίπου 5 χρόνια (τεράστιο χρονικό διάστημα για έντομο, όταν μάλιστα οι υπόλοιπες «όμοιές» της ζουν το πολύ 3 μήνες) και γεννάει καθημερινά περίπου 2500 αυγά προκειμένου να διατηρεί τον πληθυσμό της κυψέλης στα κανονικά του επίπεδα.
Advertisment
Συνυπεύθυνος για τα αυγά αυτά είναι ο επόμενος κάτοικος της κυψέλης, ο κηφήνας, που η βασική του αποστολή είναι ακριβώς η γονιμοποίηση της βασίλισσας. Οι κηφήνες είναι λίγοι (ίσα-ίσα όσοι χρειάζονται με τη λογική της φύσης ώστε να διασφαλίζεται η γονιμοποίηση της βασίλισσας και να υπάρχει και μια κατάσταση «ανταγωνισμού», ώστε να λειτουργεί και η διαδικασία της φυσικής επιλογής του ισχυρότερου στη γονιμοποίηση της βασίλισσας).
Αποτέλεσμα του ζευγαρώματος αυτού είναι οι «εργάτριες», το 95% του πληθυσμού του μελισσιού. Πρόκειται για θηλυκές μέλισσες, χωρίς σύστημα αναπαραγωγής που αναλόγως της ηλικίας τους και των αναγκών της κυψέλης, μοιράζονται – σε απόλυτη ομοφωνία – όλες τις εργασίες.
Ταξιδεύουν καθημερινά 10 – 12 φορές έξω από την κυψέλη, προκειμένου να συλλέξουν γύρη και νέκταρ. Σε κάθε τους ταξίδι επισκέπτονται περίπου 300 άνθη και φέρουν τελικά πίσω στην κυψέλη περίπου 0,03 gr νέκταρ που παραδίδουν σε άλλες εργάτριες μέλισσες, οι οποίες έχουν σαν καθήκον να αφυγράνουν το νέκταρ (με μια μηχανική διαδικασία) και να το αποθηκεύσουν στα κελιά της κηρήθρας. Εύκολα μπορεί κανείς να υπολογίσει ότι για να φάμε μία κουταλιά μέλι χρειάζεται να δουλέψουν για όλη τους τη ζωή 12 – 14 μέλισσες, χωρίς να υπολογίσουμε αυτές που βοηθούν στην αφύγρανση.
Περιποιούνται και ταΐζουν (στο στόμα) τη βασίλισσα αλλά και το γόνο (τις αδερφές τους).
Διατηρούν την κυψέλη καθαρή, αποστειρωμένη (με την πρόπολη, το φάρμακο που συνθέτουν οι ίδιες) και ρυθμίζουν τη θερμοκρασία και την υγρασία της («στήνοντας» ένα φυσικό air condition με ειδικές κινήσεις των φτερών τους στην είσοδό της) ώστε οι συνθήκες να είναι οι ιδανικές για να μεγαλώσουν τα μωρά τους και να αποθηκεύσουν τα τρόφιμά τους.
Αμύνονται μέχρις εσχάτων (πολλοί από εμάς το έχουμε κυριολεκτικά «νιώσει στο πετσί μας») όταν αισθανθούν ότι η κυψέλη κινδυνεύει. Αυτό είναι και άλλη μια απόδειξη της συλλογικότητας που χαρακτηρίζει τη μέλισσα αφού το «εγώ» της φαίνεται να μην υπάρχει και μάλλον αισθάνεται μέρος του υπερ-οργανισμού που λέγεται «μελίσσι».
Χτίζουν με το κερί που εκκρίνουν οι αδένες τους όλη την αποθήκη τους (την κηρήθρα), της οποίας το εξάγωνο σχήμα προκαλεί τους σύγχρονους αρχιτέκτονες, αφού έχει αποδειχθεί ότι έτσι χρειάζεται η μικρότερη κατανάλωση υλικού (κεριού) που όμως ταυτόχρονα δίνει τη μέγιστη χωρητικότητα της αποθήκης και τη μέγιστη σταθερότητα του οικοδομήματος!
Και φυσικά, επειδή δε γίνεται να συνεργάζεσαι με κάποιον χωρίς επικοινωνία, μιλάνε μεταξύ τους με τον «χορό των μελισσών». Ένα συνδυασμό από κινήσεις των φτερών και βηματισμούς σε ευθείες και ημικύκλια μέσα από τα οποία παραδείγματος χάριν η μέλισσα – ανιχνευτής εξηγεί στις υπόλοιπες που βρίσκεται η τροφή σε σχέση με την κυψέλη!
Έτσι κατορθώνουν και συντονίζουν τις δραστηριότητές τους και πέρα από τη βοήθεια που παρέχουν στη φύση, μας δίνουν τα υπέροχα, θρεπτικά αλλά και θεραπευτικά προϊόντα τους. Είναι προφανές ότι 100.000.000 χρόνια εξέλιξης και ομαδικής εργασίας κάνουν θαύματα!
Δημήτρης Σελιανάκης – Ειδικός μελισσοκόμος
Ιστορία της μελισσοθεραπείας
Δεν θα ήταν λάθος να ισχυριστούμε πως η ιστορία της μελισσοθεραπείας ξεκινά στην ουσία από τότε που ο πρωτόγονος άνθρωπος άρχισε να καταναλώνει τα προϊόντα των μελισσών και να δέχεται τα κεντρίσματά τους. Η πρώτη όμως γραπτή μαρτυρία για τη χρήση των προϊόντων της μέλισσας για θεραπευτικούς σκοπούς ανάγεται στο 2100 π.Χ. και αφορά σε μια συνταγή, γραμμένη με σφηνοειδή γραφή σε μια πήλινη πινακίδα των Σουμερίων, που βρέθηκε στην κοιλάδα του Ευφράτη. Η συνταγή αναφέρεται σε εξωτερική χρήση του μελιού μαζί με άλλα συστατικά για τη θεραπεία μάλλον μιας μόλυνσης.
Μεταξύ 1.900 και 1.350 π.Χ., τοποθετούνται επτά συνολικά αιγυπτιακοί πάπυροι, οι οποίοι εμπεριέχουν πλήθος ιατρικών συνταγών για πολλές ασθένειες με τη χρήση μελιού και κεριού. Σημαντικότερος εξ αυτών ο “Ebers” (1550 π.Χ.), ένα ιατρικό εγχειρίδιο που περιέχει 147 συνταγές με μέλι για εξωτερική χρήση, 102 για εσωτερική και αρκετές ακόμη που περιλαμβάνουν κερί. Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι γνώριζαν επίσης και χρησιμοποιούσαν την πρόπολη, την οποία ονόμαζαν «μαύρο κερί». Παρασκεύαζαν και το περίφημο «κύφι», ένα είδος θυμιάματος ή αρώματος στη σύνθεση του οποίου έπαιρνε μέρος και το μέλι και το οποίο χρησιμοποιούνταν για ιατρικούς και μαγικούς σκοπούς.
Πολλές από τις χρήσεις των προϊόντων της μέλισσας της αιγυπτιακής ιατρικής και κυρίως αυτές που αφορούν σε εσωτερική (από το στόμα) χρήση επαναλαμβάνονται σε αρχαιοελληνικά και λατινικά κείμενα. Οι Αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν, εκτός του μελιού, του κεριού και τις πρόπολης, για θεραπευτικούς σκοπούς και το δηλητήριο της μέλισσας. Διάφορα αλκοολούχα ποτά, που παρασκευάζονταν με βάση το μέλι, όπως το υδρόμελι, το οξύμελι, το οινόμελι, το ομφακόμελι, το μελίκρατον κ.α. προτείνονταν επίσης για ορισμένες θεραπείες από τον Ιπποκράτη, τον Διοσκουρίδη, την Ιατρική Σχολή της Κνίδου και τον Γαληνό.
Στοιχεία μελισσοθεραπείας αντλούμε και από τους Ελληνικούς παπύρους που ανακαλύφθηκαν στην Αίγυπτο. Το μέλι εμφανίζεται σε συνταγές οφθαλμολογίας και μάλιστα το αττικό μέλι είναι αυτό που συστήνεται τόσο για την επάλειψη των οφθαλμών, όσο και σε θεραπευτικές αγωγές στοματολογίας, δερματολογίας, γυναικολογίας, στην καταπολέμηση της ωτίτιδας και των ρινικών λοιμώξεων. Άλλες φαρμακευτικές συνταγές συστήνουν τη χρήση «Αττικού ή Ποντικού μέλιτος», ενώ σε κατάλογο φαρμακευτικών προϊόντων μνημονεύεται μέλι από την Κρήτη και τα Θεάγγελα. Αντιθέτως, το αιγυπτιακό μέλι δεν έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης. Κατά τον Πλίνιο, το «θαυματουργό» Κρητικό μέλι θεωρούνταν άριστο ιατρικό συστατικό, ενώ σύμφωνα με τον Αιλιανό το μέλι του Πόντου, που αναφέρεται και ως «μαινόμενον μέλι» (τρελόμελο), θεραπεύει την επιληψία. Φαίνεται πως οι αρχαίοι, αιώνες πριν η σύγχρονη έρευνα το αποδείξει, γνώριζαν πως ορισμένα είδη μελιού έχουν πολύ καλύτερα αποτελέσματα χρησιμοποιούμενα για συγκεκριμένους θεραπευτικούς σκοπούς απ’ ότι άλλα.
Στην Κίνα από το 200 π.Χ. και μετά υπάρχουν αρκετές γραπτές μαρτυρίες ιατρικών συνταγών που περιλαμβάνουν πολλά από τα προϊόντα της μέλισσας (το μέλι, το κερί, τη γύρη και το κεντρί).
Στη βυζαντινή και μεταβυζαντινή εποχή το μέλι, το κερί και βεβαίως τα ποτά που παρασκευάζονται από το πρώτο, χρησιμοποιούνταν κατά κόρον στην ιατρική πρακτική των σπουδαιότερων γιατρών της περιόδου, όπως ο Ορειβάσιος, ο Νικόλαος Μυρεψός, ο οποίος σε ορισμένες συνταγές προτείνει τη χρήση αττικού μελιού, ο Ιωάννης Ακτουάριος και αργότερα ο Ισαάκ Ταξιώτης και ο Διονύσιος Πύρρος. Στη μεσαιωνική και αναγεννησιακή Δύση εφαρμοζόταν επίσης μελισσοθεραπεία και είναι γνωστή η θεραπεία του Καρλομάγνου από την ουρική αρθρίτιδα από την οποία υπέφερε, με τη βοήθεια του δηλητηρίου των μελισσών.
Δεν θα πρέπει τέλος να ξεχνάμε και τη λαϊκή ιατρική, που στην Ελλάδα τουλάχιστον, χρησιμοποιούσε πολύ συχνά το μέλι, το κερί και την πρόπολη σε διάφορες περιπτώσεις, όπως σε πληγές, εγκαύματα, αρθρίτιδες, δερματικές παθήσεις, στοματίτιδες, κρυώματα, βήχα, άφθες του στόματος, για να αναφέρουμε μόνο μερικές.
Γιώργος Μαυροφρύδης
Αρχαιολόγος, Μελισσοκόμος
Μέλισσα: ο ιπτάμενος θεραπευτής
Οι θεραπευτικές δράσεις προϊόντων των μελισσών μέσα από βιοϊατρική έρευνα και κλινική εργασία.
Τα προϊόντα των μελισσών προσφέρονται για τη θεραπεία περισσότερων από 500 συμπτωμάτων, ασθενειών ή συνδρόμων.
Μέλι Το μέλι από την αρχαιότητα ήταν γνωστό και ως «επίδεσμος τραυμάτων». Παραδοσιακά χρησιμοποιείται και σε άλλους τομείς της ιατρικής. Στις μέρες μας αναπτύσσονται και νέες χρήσεις, βασισμένες στις αντιμικροβιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του μελιού. Υπάρχουν ισχυρά στοιχεία που προέρχονται από τη βιοϊατρική έρευνα και κλινική εργασία και αφορούν στη χρήση του μελιού για:
• Πρόληψη γαστρίτιδας και γαστρικών ελκών που προκαλούνται από το οινόπνευμα και τα μη στεροειδή, αντιφλεγμονώδη φάρμακα, καθώς και ανακούφιση του προκαλούμενου από αυτά άλγους. Ιδιαίτερα για το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, οι δοκιμές που έγιναν στο Centre Hospitalier Universitaire de Limoges, έδειξαν ότι το μέλι θυμαριού συμβάλλει στην ολοκληρωτική καταστροφή των αποικιών του. Στα μέλια με υψηλή αντιβακτηριακή δράση κατατάσσεται και το μέλι «Manuka» που έχει εγκριθεί ως φάρμακο στη Νέα Ζηλανδία, καθώς περιέχει ισχυρές ενώσεις, οι οποίες, σύμφωνα και με τους ειδικούς, δρουν κατά του ελικοβακτηρίδιου του πυλωρού.
• Δείγματα μελιού από βιότοπους στα περίχωρα της Ρώμης, αναλύθηκαν μετά από ειδική διαδικασία (διήθησης, διάλυσης). Οι ταυτοποιηθείσες ενώσεις αξιολογήθηκαν όσον αφορά στην επίδρασή τους σε in vitro Β16 καρκινικές κυτταρικές σειρές. Η παραπάνω εργασία που έγινε στο Τμήμα βιολογίας του Πανεπιστημίου της Ρώμης «Tor Vergata», έδειξε ότι η ένωση 5,7 διμεθοξυκουμαρίνη (5,7-dmoc) που βρέθηκε σε όλα τα μέλια, έχει σημαντική αντιπολλαπλασιαστική δράση όσον αφορά στην ανάπτυξη των Β16 καρκινικών κυτταρικών σειρών.
• Θεραπεία με κολλύριο που περιείχε 20% μέλι σε ασθενείς με κερατοπάθεια στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Λιθουανίας, είχε ως αποτέλεσμα τη βελτίωση των οφθαλμολογικών αλλαγών.
• Τα τελευταία πέντε χρόνια διεξάγονται πειράματα σε ελληνικά ερευνητικά ιδρύματα. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ανακοίνωσαν τα αποτελέσματα των ερευνών τους που αφορούν:
α) Στη δράση του μελιού ενάντια σε βακτηριακά στελέχη (σταφυλόκοκκος, κολοβακτηρίδιο, κλεψιέλλα, ψευδομονάδα κ.α.) και 3 ανθρωπογόνων μυκήτων του γένους Candida. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας ήταν πολύ ενδιαφέροντα, αφού η εμφανιζόμενη θεραπευτική δράση του μελιού, συγκρίνεται και αποδεικνύεται σχεδόν ισότιμη με τη δράση των αντιβιοτικών που χρησιμοποιήθηκαν ως μάρτυρες.
β) Ενδιαφέροντα ήταν και τα αποτελέσματα της έρευνας που έδειξε ότι το μέλι έλατου Βιτύνας και Καρπενησίου, το μέλι πεύκου Ευβοίας και το μέλι από πορτοκαλιές Λακωνίας, εμφάνισαν εξαιρετικά υψηλή προστατευτική δράση στο κυτταρικό DNA, άρα και πολύ καλή αντιοξειδωτική δράση.
Πρόπολη Η Πρόπολη είναι μια ρητινώδης ύλη που παράγουν οι μέλισσες και χρησιμοποιείται και αυτή από τον άνθρωπο ως φάρμακο εδώ και πολλές χιλιετίες. Στη φυσική της κατάσταση δεν απορροφάται εύκολα από το ανθρώπινο σώμα. Στις μέρες μας η ανάπτυξη ενός υδατικού γαλακτώματος πρόπολης, χωρίς την απώλεια οποιουδήποτε συστατικού της, συνεισέφερε στη διεύρυνση της κλινικής έρευνας, καθώς και στην ευελιξία παραγωγής της και επιτρέπει στον κλινικό γιατρό ή ασθενή να αναμιγνύει προσαρμοσμένα παρασκευάσματα με εξατομικευμένα επίπεδα δοσολογίας.
Η πρόπολη ελκύει την προσοχή των σύγχρονων επιστημόνων και όλο και πιο συχνά ερευνητές και νοσοκομειακοί γιατροί από όλο τον κόσμο ανακαλύπτουν νέες ιδιότητες και ενδείξεις για αυτό το φυσικό προϊόν. Έχει πολύπλοκη σύνθεση με περισσότερα από 500 συστατικά. Χρησιμοποιείται παγκοσμίως σε χιλιάδες φαρμακεία, ιατρικά γραφεία, κλινικές για ανθρώπους και ζώα, σε πειραματικά εργαστήρια κ.λ.π.
Στο πλαίσιο της έρευνας που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο Αθηνών σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ελέγχθηκαν δείγματα πρόπολης καθώς και οι απομονωμένες ουσίες τους και αποδείχθηκε η υψηλή αντιμικροβιακή τους δράση στα βακτήρια της στοματικής κοιλότητας και η δράση τους έναντι του ζωοπαθογόνου βακτηρίου Listeria monocytogenes που είναι υπεύθυνο για τροφολοιμώξεις. Το πλέον ενδιαφέρον εύρημα είναι ότι αρκετά από τα συστατικά της πρόπολης εμφανίζουν κυτταροτοξικότητα έναντι καρκινικών κυττάρων, ενώ είναι αδρανή έναντι των φυσιολογικών. Η μελέτη αυτή στο σύνολό της αφήνει να διαφανεί ότι η ελληνική πρόπολη λόγω της πλούσιας ελληνικής χλωρίδας, φαίνεται να κατακτά προνομιακή θέση ως προς τη χημική της σύσταση στο διεθνή χώρο.
Ο κατάλογος των ιδιοτήτων της πρόπολης χάρις στις οποίες έχει χρησιμοποιηθεί ως θεραπευτικό μέσον είναι μακρύς, αφού χρησιμοποιείται στην οδοντιατρική, την ωτορινολαρυγγολογία, την οφθαλμολογία, τις μολυσματικές ασθένειες, στην πνευμονολογία, σε ασθένειες του πεπτικού συστήματος, στη γυναικολογία, τη δερματολογία, στην ακτινολογία και ακτινοθεραπεία, στην ογκολογία κ.α.
Κερί μελισσών Το κερί μελισσών έχει κάποιες ενδιαφέρουσες ιδιότητες που είναι σημαντικές για τους ειδικούς της μελισσοθεραπείας. Αυτές οι ιδιότητες σχετίζονται άμεσα με τις ουσίες που περιέχονται στο κερί μελισσών, αλλά και με το γεγονός ότι οι μέλισσες προσθέτουν πολύ μικρές ποσότητες πρόπολης μέσα σε κάθε κελί της κηρύθρας, ειδικά σε εκείνα που αρχικά κατασκευάζονται για τις προνύμφες. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι το κερί μελισσών είναι ένα είδος «μίνι πρόπολης», με παρόμοια αλλά πολύ λιγότερο έντονα αποτελέσματα.
Οι ιδιότητες του κεριού των μελισσών, τις οποίες επωφελήθηκαν οι επιστήμονες για να παράγουν προϊόντα για εξωτερική χρήση είναι: αντισηπτικές, μαλακτικές, αντιφλεγμονώδεις, επουλωτικές. Έτσι χρησιμοποιείται εξωτερικά για: οσφυϊκούς και πόνους πλάτης (σε συνδυασμό με πρόπολη), αρθρίτιδα, ακμή και για καλλυντική χρήση. Εσωτερικά χρησιμοποιείται σε πυρετό εκ χόρτου (κάλυμμα), διαταραχές ούλων (κάλυμμα), δυσκοιλιότητα.
Ψωμί μελισσών Το ψωμί μελισσών είναι προχωνευμένη γύρη μελισσών που χρησιμοποιείται για τη σίτιση ολόκληρης της αποικίας και κυρίως των προνυμφών, των «παιδιών» δηλαδή των μελισσών. Αυτό μας κάνει να δεχτούμε εύκολα ότι αυτό το εξαιρετικά σύνθετο προϊόν πρέπει να το δίνουμε και στα παιδιά μας.
Μια γενική ένδειξη για το ψωμί μελισσών είναι ότι είναι κατάλληλο για εκείνους που έχουν μία ή περισσότερες κύριες ασθένειες (για παράδειγμα, διαταραχές της πεπτικής οδού ή έλκη και όγκους και κίρρωση κ.λ.π.) και κατά συνέπεια δεν είναι ικανοί να αφομοιώσουν τη «σκληρή» γύρη των μελισσών.
Το ψωμί μελισσών που έχει ξινότερη γεύση, η οποία οφείλεται στη συγκεκριμένη ζύμωση που πραγματοποιείται στις κηρήθρες της γύρης, είναι καλύτερο από τη γύρη για όλες τις ασθένειες που σχετίζονται με το ήπαρ και τις λειτουργίες του.
Στην παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική, η ξινή γεύση υποκινεί την ενέργεια Ki του στοιχείου του ξύλου, βοηθώντας κατά συνέπεια τη λειτουργία των ακόλουθων φυσικών και διανοητικών διεργασιών: ήπαρ, χοληδόχος κύστη, μύες (λείοι, γραμμωτοί, καρδιακοί) και τένοντες, μάτια, φαντασία, δημιουργικότητα, αναγέννηση, αναζωογόνηση.
Το ψωμί μελισσών έχει παρόμοιες ιδιότητες με τη γύρη μελισσών, αφού η γύρη είναι σημαντικό συστατικό του. Όμως, επειδή το ψωμί μελισσών περιέχει και μικρές ποσότητες μελιού και κυρίως επειδή η μεγάλη πλειοψηφία των κόκκων γύρης είναι «ανοιχτοί», η ικανότητα πέψης του ψωμιού μελισσών θεωρείται υψηλότερη της γύρης. Καθώς η γύρη θεωρείται σημαντική θρεπτική ουσία, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι το ψωμί μελισσών είναι καλύτερο από τη γύρη, όσον αφορά στη διατροφή. Επίσης είναι καλύτερο ως αντι-αιμορραγικό γιατί περιέχει περισσότερη βιταμίνη Κ από τη γύρη. (Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν μέρος των εισηγήσεων ειδικών επιστημόνων στο 1ο Διεθνές Forum για τη Μελισσοθεραπεία που έγινε στην Αθήνα στο τέλος του 2006. Στο συνέδριο αυτό δόθηκε η δυνατότητα στους παρευρεθέντες να γνωρίσουν τις ευεργετικές επιδράσεις των προϊόντων της μέλισσας στη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας και της ποιότητας ζωής.)
Νίκη Τσέκου
Φυσικά ελιξίρια – Ο βασιλικός πολτός
Από αρχαιοτάτων χρόνων, ο βασιλικός πολτός θεωρείται, από αυτούς που τον χρησιμοποιούν, ως η τροφή που χαρίζει μακροζωία.
Η επιστημονική του ανακάλυψη έγινε πριν περίπου 60 χρόνια, όταν παρατηρήθηκε ότι πάρα πολλοί άνθρωποι στον Καύκασο ξεπερνούσαν τα 100 χρόνια ζωής. Έπειτα από έρευνες που έγιναν διαπιστώθηκε ότι, οι περισσότεροι από αυτούς, ήταν φτωχοί μελισσοκόμοι που πουλούσαν στις πλούσιες οικογένειες της περιοχής το «πολύτιμο» μέλι τους, ενώ κρατούσαν για τον εαυτό τους τον «μη χρήσιμο» βασιλικό πολτό.
Σε αυτόν απεδείχθη ότι χρωστούσαν και την μακροζωία τους.
Η σύνθεσή του είναι ιδιαίτερα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και το μυστικό του φαίνεται ότι βρίσκεται στην ποσότητα γενετικών πρωτεϊνών που περιέχει, οι οποίες είναι απολύτως υπεύθυνες για την ανανέωση των κυττάρων του οργανισμού. Οι επιστήμονες θεωρούν πλέον τον βασιλικό πολτό άριστο θεραπευτικό μέσο για διάφορες παθήσεις, καθώς επίσης και ένα από τα πιο ισχυρά φυσικά αντιβιοτικά.
Συγκεκριμένα, περιέχει 22 αμινοξέα (όλα τους απαραίτητα για την καλή λειτουργία του οργανισμού), πλήθος από ανόργανα στοιχεία και ιχνοστοιχεία, σάκχαρα, 47 λιπίδια και πλήθος βιταμινών.
Από τα παραπάνω, και σε συνδυασμό με κλινικές έρευνες που έχουν γίνει, προκύπτει ότι ο βασιλικός πολτός είναι μία απολύτως απαραίτητη τροφή, ικανή να ρυθμίσει τον οργανισμό έτσι ώστε να λειτουργεί με τον καλύτερο τρόπο. Οι φυσικά ισορροπημένες ποσότητες αμινοξέων, ιχνοστοιχείων και βιταμινών που περιέχει επιδρούν θετικά στον μεταβολισμό, βοηθούν στην ανάπτυξη, αναζωογονούν τους κουρασμένους ή ηλικιωμένους οργανισμούς.
Ακόμη, ο βασιλικός πολτός λειτουργεί αποτελεσματικότατα ως φυσικό τονωτικό για τους αθλητές, ανανεώνει τις σωματικές και πνευματικές δυνάμεις, προστατεύει το συκώτι και τη χολή και αναζωογονεί τους γεννητικούς αδένες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η βασίλισσα της κυψέλης που είναι η μόνη μέλισσα που τρέφεται με βασιλικό πολτό, όχι μόνον αποκτά (μόνον αυτή από όλες τις μέλισσες) τη δυνατότητα να γεννά αυγά, αλλά και η διάρκεια της ζωής της φτάνει τα 5 χρόνια (τη στιγμή που οι υπόλοιπες μέλισσες, που τρέφονται με μέλι, δεν ζουν πάνω από 90 ημέρες).
Εργαστηριακές και κλινικές έρευνες σε όλο τον κόσμο έχουν δείξει ότι ο βασιλικός πολτός έχει θετικά αποτελέσματα στην καταπολέμηση των παρακάτω παθήσεων και παθολογικών καταστάσεων:
Δερματικές παθήσεις, στομαχικές διαταραχές, σάκχαρο, κλιμακτήριος, αϋπνίες, σεξουαλικά προβλήματα, οφθαλμολογικές παθήσεις, καρδιαγγειακές παθήσεις, καθυστέρηση ανάπτυξης, υπερκόπωση, δυσκοιλιότητα, ουρολοιμώξεις, αιμορροίδες, αρτηριακή πίεση, αρτηριοσκλήρωση, αρθριτικά, ρευματισμούς και νευρασθένειες.
Ακόμη, ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει σε δύο πολύ σημαντικά συστατικά του βασιλικού πολτού, την γ-γλοβουλίνη που είναι ισχυρός παράγοντας ενδυνάμωσης του ανοσοποιητικού συστήματος, και στο 10-υδροξύ-2-δεκενοικό οξύ, που είναι αντικαρκινικός παράγοντας και ταυτόχρονα εμφανίζει ισχυρή μυκητοκτόνο και βακτηριοκτόνο δράση.
Βλέπουμε λοιπόν ότι, για άλλη μια φορά, η φύση μας δίνει πολύ ισχυρά όπλα έτσι ώστε να θωρακίσουμε τον οργανισμό μας. Όλες οι προσπάθειες που έχουν γίνει για την παραγωγή του σε εργαστήριο έχουν αποτύχει. Η φύση θα έχει πάντα την καλύτερη λύση, και σημειώστε: χωρίς καμία απολύτως παρενέργεια.
Το μέλι
Ένας θησαυρός υγείας και δύναμης
Η αξία του έχει εκτιμηθεί από τα πανάρχαια χρόνια.
• Στους Αιγυπτιακούς παπύρους, πριν από 3.500 χρόνια αναφέρεται το μέλι ως θεραπευτικό μέσο.
• Στο βιβλίο της ζωής των αρχαίων Ινδών αναφέρεται ότι η ζωή παρατείνεται όταν στην καθημερινή δίαιτα υπάρχει το γάλα και το μέλι.
• Το νέκταρ αποτελούσε την τροφή των αθάνατων Ολύμπιων θεών. Με μέλι ανατράφηκε ο Δίας από τη νύμφη Μέλισσα.
• Ο Ιπποκράτης συνιστούσε το μέλι για τη θεραπεία πολλών ασθενειών, το ίδιο και ο Αριστοτέλης που πίστευε ότι το μέλι παρατείνει τη ζωή.
• Οι Αιγύπτιοι προσέφεραν στους θεούς τους κηρήθρες με μέλι ως πολύτιμο δώρο αφοσίωσης και εξευμενισμού.
Γιατί μέλι και όχι ζάχαρη
Υπάρχει μεγάλη βιβλιογραφία για το μέλι, που εξυμνεί το θαυμάσιο αυτό προϊόν της φύσης.
• Για το μέλι δεν έχει γραφεί τίποτα αρνητικό.
Αντίθετα η ζάχαρη έχει κατηγορηθεί για πληθώρα παρενεργειών στον άνθρωπο. Το υψηλό επίπεδο χοληστερίνης, οι πονοκέφαλοι, η κούραση, η ερεθιστικότητα, η δυσκοιλιότητα αποδίδονται κατά ένα μεγάλο μέρος στην κοινή ζάχαρη.
• Η ζάχαρη είναι ένα βιομηχανοποιημένο προϊόν, αποτέλεσμα χημικής επεξεργασίας. Το μέλι είναι ένα φυσικό βιολογικό προϊόν κατευθείαν από τη φύση και δεν επιδέχεται καμία επεξεργασία.
• Η ζάχαρη αποτελείται αποκλειστικά από ζαχαρόζη. Το μέλι περιέχει τουλάχιστον 180 διαφορετικές ουσίες , οι οποίες διασυνδέονται οργανικά με τέτοιο τρόπο ώστε κανείς μέχρι τώρα δεν μπόρεσε να τα φτιάξει τεχνητά, παρά τη γνωστή σύνθεση.
Θρεπτική αξία του μελιού
Τα ζάχαρα του μελιού είναι απλά, απορροφώνται αμέσως, γι’ αυτό και το μέλι είναι μία γρήγορη πηγή ενέργειας για τον οργανισμό, για τους αθλητές, τα παιδιά, τις εγκύους, τους αρρώστους και για κάθε ταλαιπωρημένο οργανισμό.
Το μέλι έχει ανόργανα στοιχεία, γνωστά σαν ιχνοστοιχεία, τα οποία παίζουν σπουδαίο ρόλο στο μεταβολισμό και τη θρέψη, είναι συστατικά του σκελετού και των κυττάρων, συμμετέχουν σε διάφορα ενζυμικά συστήματα και τέλος ρυθμίζουν την οξύτητα του στομάχου.
Το μέλι έχει αντισηπτικές ιδιότητες, είναι τονωτικό, αυξάνει το ρυθμό λειτουργίας της καρδιάς, μειώνει προβλήματα έλκους στο στομάχι και γενικά συμβάλλει στην καλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού.
Η συγκέντρωση των βιταμινών βοηθούν στην απορρόφηση των ζαχάρων.
Η κατανάλωση μελιού βοηθά τη γρηγορότερη αποκατάσταση της υγείας σε περιπτώσεις αναιμίας, λόγω του σιδήρου που περιέχει.
Κρυστάλλωση μελιού και ποιότητα
Η κρυστάλλωση είναι φυσικό φαινόμενο που δεν προξενεί καμία αλλαγή στη θρεπτική και βιολογική ιδιότητα του μελιού. Σχετίζεται με τη φυτική προέλευση του μελιού και επηρεάζεται από τη χημική του σύνθεση. Οι παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο στη ταχύτητα κρυστάλλωσης είναι η συγκέντρωση της γλυκόζης και του νερού, η σχέση φρουκτόζης/γλυκόζης,η περιεκτικότητα του δείγματος σε γύρη, η παρουσία του ζαχάρου μελιξιτόλη κ.ά. Ένα κρυσταλλωμένο μέλι δεν είναι χαλασμένο ούτε και νοθευμένο. Το κρυσταλλωμένο μέλι ρευστοποιείται εύκολα σε μπεν-μαρί, χωρίς να χάσει καμιά από τις βιολογικές και θρεπτικές του ιδιότητες.
Το χρώμα του μελιού
Το χρώμα είναι χαρακτηριστικό της προέλευσης του μελιού. Τα σκοτεινόχρωμα μέλια είναι πλούσια σε ιχνοστοιχεία (κάλιο, μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο, νάτριο κ.τ.λ.) και συνεπώς έχουν υψηλή θρεπτική αξία. Τα ανοιχτόχρωμα έχουν ωραίο άρωμα και γεύση.
Ελληνικό και όχι ξένο
Το ελληνικό μέλι ποιοτικά είναι καλύτερο από το εισαγόμενο για τους εξής λόγους:
1. Η γεύση των ελληνικών μελιών είναι ανώτερη εκείνης των εισαγομένων.
2. Συχνά το εισαγόμενο μέλι είναι «νερουλό», δηλαδή έχει μεγαλύτερη ποσότητα υγρασίας από ότι το ελληνικό. Όσο υψηλότερα ποσοστά υγρασίας έχει το μέλι τόσο περισσότερο κινδυνεύει να ξινίσει.
3. Η τεχνολογία μελιού στην Ελλάδα δεν είναι ιδιαίτερα προχωρημένη, με αποτέλεσμα το ελληνικό μέλι να δέχεται την ελάχιστη τυποποίηση και επεξεργασία. Αντίθετα το εισαγόμενο μέλι είναι προϊόν τυποποίησης και προχωρημένης επεξεργασίας⋅ (αφαίρεση γύρης, υπερβολικό ζέσταμα, χαρμάνια για να μην κρυσταλλώνει, αλλαγή χρώματος κ.ά.)
Μυλωνά Μυρτώ- Μαρία
Ζουμπανέας Ευάγγελος
Διαιτολόγοι- Διατροφολόγοι
Ελληνικά Προϊόντα μέλισσας στον 21ο αιώνα
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για το ρόλο του μελιού στην παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή, καθώς και για τη φαρμακολογική χρήση του σε θεραπείες βακτηριακών λοιμώξεων. Τα τελευταία 5 χρόνια διεξάγονται από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, έρευνες σε Ελληνικά προϊόντα μέλισσας.
Τα πρώτα πειράματα ξεκίνησαν σε ποικιλίες μελιού από 30 διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας.
Οι προσδιορισμοί της φυτικής προέλευση των δειγμάτων, βασίστηκαν σε γυρεολογικούς ελέγχους. Εμφανίστηκαν πολυφαινολικά συστατικά πολύ ενδιαφέροντα, ικανά να προσδιορίζουν και την γεωγραφική καταγωγή των αντίστοιχων δειγμάτων.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις μελέτες δειγμάτων Ελληνικών θυμαρίσιων μελιών. Συγκεκριμένα 10 δείγματα θυμαρίσιων μελιών, από 8 διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, εμφάνισαν ένα συγκεκριμένο χημικό προφίλ που χαρακτηριζόταν από την ύπαρξη μίας χαρακτηριστικής χημικής ουσίας που επίσης απομονώθηκε και ταυτοποιήθηκε με φασματοσκοπικές μεθόδους. Η ουσία αυτή, επειδή εμφανίσθηκε στα δείγματα με την μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε γυρεόκοκκους Thymus sp. σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα μελέτες, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ασφαλής δείκτης φυτική προέλευσης θυμαρίσιων Ελληνικών μελιών, υψηλής περιεκτικότητας σε θυμάρι. Επίσης, αποκαλύφθηκε ένα ιδιαίτερο προφίλ στο άρωμα των ελληνικών θυμαρίσιων μελιών με χημικά χαρακτηριστικά σπάνια.
Σε σχέση με τις βιολογικές δράσεις, έγιναν πειράματα έναντι προτύπων βακτηριακών στελεχών (σταφυλόκοκκοι, κολοβακτηρίδια, κλεψιέλλα, ψευδομονάδα) και 3 ανθρωπαθογόνων μυκήτων του γένους Candida. Τα αποτελέσματα στο σύνολό τους ήταν πολύ ενδιαφέροντα, γιατί η εμφανιζόμενη δράση, συγκρινόταν ισότιμα σχεδόν, με εκείνη των αντιβιοτικών που χρησιμοποιήθηκαν ως μάρτυρες. Όλα τα μέλια εμφάνισαν δράσεις, με μεγαλύτερες εκείνες των θυμαρίσιων δειγμάτων (Κρήτης, Κυθήρων, Ρόδου, Κέας, Κως, Μάνη, Κουφονήσια κλπ.). Επίσης οι καθαρές απομονωμένες χημικές ουσίες, εμφάνισαν ισχυρότατες δράσεις. Όλα τα δείγματα των μελιών, ελέγχθηκαν και για την ικανότητά τους να προστατεύουν το ενδοκυτταρικό DNA από επαγώμενες μέσω H2O2 οξειδωτικές φθορές. Τα αποτελέσματα που λήφθηκαν έδειξαν ότι το μέλι έλατου Βιτύνας, το μέλι έλατου Καρπενησίου, το μέλι πεύκου Εύβοιας και το μέλι από πορτοκάλι Λακωνίας εμφάνισαν εξαιρετικά υψηλή προστατευτική δράση στο κυτταρικό DNA, άρα και πολύ καλή αντι-οξειδωτική δράση.
Στο δεύτερο μέρος της επιστημονικής μελέτης, έγινε απομόνωση, καθορισμός δομής και βιολογικοί έλεγχοι φυσικών προϊόντων από Ελληνική πρόπολη. Δείγμα Ελληνικής πρόπολης (από την Πρέβεζα) εκχυλίσθηκε με σειρά οργανικών διαλυτών και απομονώθηκαν 27 χημικά συστατικά. Είναι επίσης η πρώτη φορά που απομονώνονται διτερπένια από πρόπολη Ευρωπαϊκής προέλευσης, ενώ 6 από τα γνωστά προϊόντα που απομονώθηκαν δεν έχουν περιγραφεί ποτέ πριν, ως συστατικά πρόπολης, διεθνώς. Αναλύθηκαν επίσης τα πτητικά χημικά συστατικά από δείγματα πρόπολης από 5 διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας (Πρέβεζα, Κρήτη, Αττική, Άνδρος, Χαλκιδική).
Όλα τα μελετηθέντα δείγματα πρόπολης καθώς και οι απομονωμένες ουσίες τους, ελέγχθηκαν αρχικά για τις βιολογικές τους δράσεις και συγκεκριμένα εμφάνισαν υψηλή αντιμικροβιακή δράση. Ο βιολογικός έλεγχος έγινε και έναντι του ζωο-παθογόνου βακτηρίου Listeria monocytogenes που είναι υπεύθυνο για τροφoλοιμώξεις. Tα αποτελέσματα των ελέγχων αυτών έδειξαν ενδιαφέρουσα και πολλά υποσχόμενη αντιμικροβιακή δράση. Χαρακτηριστική ήταν η δράση της πρόπολης στα βακτήρια της στοματικής κοιλότητας, γεγονός που επισφραγίζει τη χρήση της σε σκευάσματα στοματικής προστασίας, καθώς και η δράση της έναντι της Listeria που θα μπορούσε να προσθέσει στις παραδοσιακές και τη χρήση της πρόπολης ως φυσικού συντηρητικού τροφίμων.
Ελέγχθηκε επίσης η αντιοξειδωτική δράση των δειγμάτων πρόπολης, όπου με μικρές διακυμάνσεις εμφάνισαν δράσεις. Τέλος παρατηρήθηκε ότι αρκετά από τα συστατικά της πρόπολης εμφανίζουν κυτταροτοξικότητα έναντι καρκινικών κυττάρων, ενώ είναι αδρανή έναντι των φυσιολογικών. Ως τελικό αποτέλεσμα των μέχρι τώρα μελετών, φαίνεται ότι η Ελληνική πρόπολη και λόγω της πλούσιας Ελληνικής χλωρίδας φαίνεται να κατακτά μια προνομιακή θέση ως προς τη χημική της σύσταση στο διεθνή χώρο.
Μελετώντας τον βασιλικό πολτό για πρώτη φορά στην Ελλάδα, απομονώθηκαν συστατικά που ταυτοποιήθηκαν για πρώτη φορά ως συστατικά βασιλικού πολτού διεθνώς. Οι βιολογικές δράσεις που συλλέγονται, ακόμη και τώρα, είναι πολύ ενδιαφέρουσες και ενθαρρυντικές (ισχυρά αντιμικροβιακές, αντιδιαβητικές, οιστρογονικές και έντονα ενισχυτικές του ανοσοποιητικού συστήματος).
Οι μέχρι σήμερα δημοσιεύσεις και οι ανακοινώσεις όλων των αποτελεσμάτων σε Ελληνικά και διεθνή Συνέδρια επισφραγίζουν την επιστημονική αξία των αποτελεσμάτων μας. Παράλληλα, ένας άλλος στόχος μας είναι οι προβολείς της δημοσιότητας να φωτίσουν τα Ελληνικά μελισσοκομικά προϊόντα στην Ελληνική και τις διεθνείς αγορές.
Γαλάρης2, Παρασκευή Μουτσάτσου3
Εθνικό και Καποδιστριακό Παν/μιο Αθηνών, Φαρμακευτικό Τμήμα, Τομέας Φαρμακογνωσίας-Χημείας Φυσικών Προϊόντων,
2Εργ. Βιοχημείας της Ιατρικής Σχολής του Παν/μίου Ιωαννίνων,
3Εργ. Βιοχημείας της Ιατρικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών
Βελονισμός με δηλητήριο μέλισσας
Μελισσοθεραπεία είναι η πρόθεσή μας να γιατρέψουμε κάποιον με τα προϊόντα της μέλισσας. Χρησιμοποιούμε τα συνεργατικά αποτελέσματα των προϊόντων αυτών, τις περισσότερες φορές, καθώς προέρχονται από μια κυψέλη που οφείλει την επιβίωση της πρωτίστως, στην συνεργασία διαφορετικών ομοειδών ατόμων. Ας δούμε λίγο καθ’ ένα απ’ τα παράγωγα αυτά της μέλισσας.
Πρώτα το καθαρό κερί, το οικοδομικό υλικό της κυψέλης: «Έχει δραστικότητα θερμαντική, μαλακτική και μέτρια πληρωτικήν. Ανακατώνεται και σε ροφήματα για την δυσεντερία, ενώ όταν καταπίνεται σε δέκα καταπότια στο μέγεθος κεχριού, δεν αφήνει να πήξη το γάλα σε όσες θηλάζουν.»1
Καθώς είναι μέτρια πληρωτικόν, το κερί, απαιτεί μεγαλύτερες σχετικά δόσεις για την δυσεντερία. Σε μικρές δόσεις είναι ευκοίλιο. Αυτό ισχύει και για την πρόπολη (που έχει φύση κεριού) όχι πλέον «μετρίως» αλλά ισχυρά και διεγερτικά, όντας το «γιατρικό» της κυψέλης, που την προστατεύει και την καθαρίζει. Σε μικρές δόσεις είναι επισπαστική του στομάχου και του εντέρου, διεγείροντας την χοληδόχο κύστη και επομένως χρησιμοποιείται έτσι για την δυσκοιλιότητα, ενώ σε σχετικά μεγαλύτερες δόσεις αποξηραίνει την υγρασία, χρησιμοποιούμενη στην διάρροια.
Η γύρη αποτελείται από σπερματικά κύτταρα φυτών, λουλουδιών και δέντρων που αναμιγνύονται από την μέλισσα με νέκταρ και εκκρίσεις των σιελογόνων αδένων της. Αποτελεί την κύρια πηγή για την παραγωγή δηλητηρίου και βασιλικού πολτού. Έχει ρυθμιστικό ρόλο στις λειτουργίες του οργανισμού μας που την παρομοιάζουν με την αντίληψη της κίνησης του στοιχείου «Ξύλο», ως ρυθμιστή της κίνησης των υγρών στο σώμα και την ανταλλαγής (απ’ την ρίζα στο υπέργειο μέρος) των υγρών, της εποχής βλάστησης και ανάπτυξης.
Το μέλι «έχει δύναμιν σμηκτικήν – αναστοζωτικήν», «υγρών προκλητικήν (όθεν αρμόζει)», «αποκαθαίρει δε και τα επισκοτούντα ταις κόρες των οφθαλμών» και «κινεί δε και ούρα»1
Παραλλήλως η Κινέζικη παράδοση καθορίζει 5 δράσεις του μελιού:
1. Εκτονώνει και απομακρύνει την ζέστη.
2. Δυναμώνει τον στόμαχο και τον σπλήνα.
3. Μειώνει τις τοξικές αντιδράσεις του οργανισμού μας.
4. Υγραίνει την ξηρότητα.
5. Σταματά τον πόνο.2
Επίσης: «Είναι ζεστό και ξηρό, με νερό υγραίνει, είναι υπακτικό για τα χολικά άτομα, στυπτικό για τα φλεγματικά.»3. Δράσεις, οι οποίες πρωτίστως δρουν και εκφράζονται στο ενεργειακό επίπεδο Tai Υin και στο συζευγμένο τους Yangming – πνεύμονα, σπλήνα, στόμαχου, παχ. εντέρου.
Μπορεί πολλές φορές, το μέλι να νοηθεί ως όχημα για άλλα βοτανικά παρασκευάσματα, κυρίως τόνωσης της ανεπάρκειας, καθώς το ίδιο ως μονοθεραπεία, ενδυναμώνει το Ki (την ενέργειά μας).
Ο βασιλικός πολτός προορίζεται για τη διατροφή όλων των προνυμφών μελισσών έως 3 ημερών και έπειτα για όσες μέλισσες προορίζονται να γίνουν βασίλισσες. Είναι εκπληκτικό ότι μια βασίλισσα μέλισσα ζει 3-4 χρόνια, γεννώντας κάθε μέρα, που ο καιρός επιτρέπει, αβγά ίσα με το βάρος της, ενώ η προερχόμενη από το ίδιο αβγό μέλισσα, η οποία σταματά να τρέφεται με πολτό την 3η μέρα εξόδου της από το αβγό, ζει περίπου 45 μέρες.
Ο βασιλικός πολτός θρέφει σε βαθύτερο επίπεδο το μελιού, το αίμα.
Το δηλητήριο της μέλισσας αποτελεί το αμυντικό της σύστημα. Αποτελείται από δύο μέρη, ένα όξινο και ένα αλκαλικό, τα οποία αναμιγνύονται κατά τη στιγμή του τσιμπήματος και εισέρχονται στο σώμα. Η τάση του δηλητηρίου επηρεάζεται ως προς την αλκαλικότητα όταν η μέλισσα τρέφεται από μελιτώματα χυμών δέντρων (έλατο, πεύκο) ή τείνει προς την οξύτητα όταν τρέφεται κυρίως από άνθη. Έτσι μια βασική λοσιόν για την τσιμπημένη περιοχή, περιέχει 100ml νερού + 5ml ξύδι+ 5ml αλάτι.
Οι άμεσες συνηθισμένες αντιδράσεις του οργανισμού μας για να ξαναφέρει την ισορροπία των χυμών και της θερμοκρασίας, στο τσιμπημένο από μέλισσα σημείο, είναι στην αρχή κοκκίνισμα της περιοχής κι έπειτα από λίγο χρόνο φαγούρα και ελαφρό πρήξιμο τοπικά. Με την πάροδο ημέρας παρατηρήθηκε ηρεμία πνεύματος και «ζωντάνεμα» της μνήμης, μείωση πόνων των αρθρώσεων και μυών, αποδοχή των δεδομένων της ζωής μας και επάρκεια ενέργειας για συμφιλίωση με τον εαυτό μας και τον περίγυρο.
Αν ανατρέξουμε σε αρχαίες Ελληνικές πηγές, θα διαπιστώσουμε ότι με τη λέξη «μέλισσα», πολλές φορές περιγράψανε την ευγλωττία π.χ. του Πινδάρου ή του Πλάτωνα, σαν μια μέλισσα που αναπαύεται στα χείλη τους.
Σε γενικές γραμμές και καθώς η προσοχή μας απομακρύνεται από το τσιμπημένο σημείο, πα- ρατηρήθηκε εν τέλει δυνάμωμα του σώματος και της αμυντικής μας ενέργειας και σταθεροποίησή μας σε αυτό το νέο ενεργειακό επίπεδο σθένους.
Κλινικές έρευνες4 δείχνουν ότι τα αποτελέσματα του τσιμπήματος μέλισσας είναι: η πρωτογενής τοπική αντιφλεγμονώδης δράση, η διάταση των βρόχων, η ελαφρά αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, η δευτερογενής του σημείου τσιμπήματος αντιφλεγμονώδης δράση, η διέγερση της υπόφυσης και εν τέλει η ρύθμιση των ορμονών του σώματός μας (υπόφυση-επινεφρίδια) και ο αντι-αγχωτικός ρόλος (μαλάκωμα – ηρεμία) που μας δίνουν μια σφαιρική ρυθμιστική επίδραση στις γενικές λειτουργίες του οργανισμού μας.
Λόγω του ότι κάποιοι παρουσιάζουν αντιδράσεις εντονότερες του συνηθισμένου, που περιγράψαμε, προηγείται πάντα η έρευνα για το αν ο δέκτης του τσιμπήματος αντιδρά αλλεργικά σε αυτό και η ενδυνάμωση του οργανισμού του με γύρη και βασιλικό πολτό.
Επιλέγουμε να τσιμπήσουμε με τη μέλισσα τοπικά σημεία πόνου ή και άλλα σημεία της Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής, καθώς οι μηχανισμοί δράσης τους είναι λεπτομερειακά καταγεγραμμένοι.
Έτσι «ανοίγουμε την πόρτα» στα βότανα της εκάστοτε θεραπείας μας να κατευθυνθούν στο τσιμπημένο σημείο και από εκεί μέσω των αγγείων και μεσημβρινών που αυτό ανήκει, στα εσωτερικά όργανα που συνδέεται. Έτσι κατευθύνεται και η κύρια δράση του δηλητηρίου, η αντιφλεγμονώδης και ρυθμιστική των χυμών του σώματός μας.
Εκτός αυτών όμως, το δηλητήριο από το τσίμπημα μέλισσας, με τη μικρή τοξικότητα που έχει, έλκεται από το όμοιό του στο σώμα5 , δηλαδή τα συσσωρευμένα δηλητήρια που δημιούργησαν στάση αίματος και κακοήθεια. Τότε, το δηλητήριο της μέλισσας εκφράζει την ρυθμιστική του ουσία, ως κυτταροστατικό6 , στατικό δηλαδή των αντιδράσεων και σε κάποιο στατικό μέτρο κινεί το αίμα και διαλύει το φλέγμα στα μέρη που επέδρασε η κακοήθεια.
Βιβλιογραφία
1. Περί ύλης Ιατρικής , Διοσκουρίδου
2. Chinese Herbal Medicine, Liou Gongwang
3. Περί διαίτης Α΄, Ιπποκράτους
4. Apimondia, prof, Roche Domerego
5. Περί φύσεως ανθρώπου, Ιπποκράτους
6. Alternative Medicine, τεύχος 6
Χρήστος Μπουκουβάλας – Θεραπευτής – βελονιστής
Ακαδημία Αρχαίας Ελληνικής και Κινέζικης Παραδοσιακής ιατρικής σε συνεργασία με το Επιστημονικό Κέντρο Μελισσοθεραπείας
© ETRA PUBLISHING
