Πολλές φορές ακούμε την έκφραση “να γίνουμε συνειδητοί άνθρωποι” και ενώ όλοι καταλαβαίνουμε λίγο πολύ τι σημαίνει αυτό, κανείς δεν ξέρει πως να ξεκινήσει. Η επίγνωση του εαυτού μας, μας οδηγεί στην ελευθερία. Παρακάτω σας παραθέτουμε δύο πολύ απλούς τρόπους για να ξεκινήσετε το ταξίδι της αυτεπίγνωσης.
Τα αποσπάσματα είναι από το βιβλίο “Για να ενισχύσετε τη συναισθηματική σας νοημοσύνη“, Εκδόσεις Πατάκη,
Advertisment
Μέσα σε ένα αεροπλάνο η λειτουργία του αυτόματου πιλότου επιτρέπει, χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση από την πλευρά του πληρώματος, την εκκίνηση των απαραίτητων μηχανισμών για την καλή εξέλιξη της πτήσης. Στην καθημερινή μας ζωή προσφεύγουμε τακτικά σ’ αυτήν τη λειτουργία. Υπάρχει κανείς που να μην έχει εκπλαγεί, όταν καταλαβαίνει ότι διένυσε μια ολόκληρη απόσταση κι έφτασε στον προορισμό του χωρίς να έχει σκεφτεί συνειδητά το δρομολόγιο; Πόσες φορές δεν έχουμε ήδη πει ή κάνει πράγματα (ή, αντίθετα δεν έχουμε κάνει, ούτε έχουμε πει) εξαιτίας του αυτοματισμού;
Όταν οι σκέψεις μας και οι συμπεριφορές μας παράγονται αυτόματα, υιοθετούμε κάποια συμπεριφορά (τρώμε, απαντάμε στο τηλέφωνο, οδηγούμε…) χωρίς να συνειδητοποιήσουμε αυτό το οποίο κάνουμε. Η αυτόματη λειτουργία έχει πολλά πλεονεκτήματα. Το πρώτο είναι η ταχύτητα της εκτέλεσης. Όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με έναν κακό οδηγό, όπως βρίσκονταν οι πρόγονοί μας μπροστά σε ένα μαμούθ, τα δευτερόλεπτα μετράνε. Αλλά ο αυτοματισμός μας επιτρέπει ακόμα να αναλαμβάνουμε πολλές δράσεις ταυτόχρονα και να διατηρούμε στη μνήμη μας σύνθετες διαδικασίες, όπως το να κάνουμε ποδήλατο ή να οδηγούμε.
Ωστόσο, ο αυτόματος πιλότος ενέχει και μειονεκτήματα. Θυμηθείτε τις μέρες που ξυπνάμε στραβά, κάτι που οδηγεί με τρόπο αυτόματο σε συναισθήματα, σε κρίσεις ή και σε αρνητικές συμπεριφορές απέναντι στο εαυτό μας ή στους άλλους. Άλλο παράδειγμα: μία από τις συναδέλφους σας έχει τη συνήθεια να σα κάνει παρατήρηση όταν φτάνετε μετά από αυτήν στο γραφείο. Ενώ γνωρίζετε ότι δεν έχετε τίποτα να προσάψετε στον εαυτό σας, αφού έχετε ξεκαθαρίσει αυτή την κατάσταση με τον προϊστάμενό σας, ωστόσο δεν μπορείτε να σταματήσετε να ενοχλήστε. Αυτή η σκέψη σας ενοχλεί πριν ακόμα φτάσετε στο γραφείο, σας χαλάει τη διάθεση και καθορίζει τη σχέση σας με τη συνάδελφό σας: της λέτε μια ξερή καλημέρα, στο μεσημεριανό διάλειμμα την αποφεύγετε όσο το δυνατόν περισσότερο. Στην πραγματικότητα πλέον δεν μπορείτε να θυμηθείτε αν έκανε κάποια παρατήρηση εκείνη τη φορά ή όχι. Ο αυτόματος πιλότος μας οδηγεί στο να επαναλαμβάνουμε τις παλιές μας συνήθειες που δεν είναι πάντα ωφέλιμες.
Advertisment
Κάποιοι από εμάς αντιδρούν στο στρες με επιθετικότητα, άλλοι κόβοντας την επικοινωνία με τα κοντινά τους πρόσωπα. Όμως λειτουργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο, χάνουμε την ελευθερία επιλογής της πιο κατάλληλης αντίδρασης για κάθε περίπτωση.
Η Αποδοχή του Συναισθήματος
Αυτό που δεν θέλουμε να μάθουμε για τον εαυτό μας στο τέλος μας έρχεται απ’ έξω με τη μορφή του πεπρωμένου. Καρλ Γιούνγκ
Την επόμενη φορά που θα αναδυθεί ένα δυσάρεστο συναίσθημα, ή μια δυσάρεστη αίσθηση, συνειδητοποιήστε την αυτόματη τάση που έχουμε να το αποφύγουμε ή και να το ελέγξουμε. Βρείτε έπειτα τον χρόνο να το παρατηρήσετε, να το αναγνωρίσετε και να το αισθανθείτε: με μία λέξη, να το αποδεχτείτε.
Κατευθύνετε την προσοχή σας προς την εσωτερική εμπειρία σας και παρατηρήστε αυτό που αισθάνεστε σε σωματικό επίπεδο. Προσπαθήστε να προσδιορίσετε με μεγαλύτερη ακρίβεια αυτές τις αισθήσεις και τα συναισθήματα (“νιώθω μια ένταση στο στήθος μου”, έχω έναν κόμπο στο στομάχι”, “αισθάνομαι θυμό, εκνευρισμό…”)
Δημιουργήστε το πορτραίτο του συναισθήματός σας
Αναλογιστείτε μια κατάσταση οπου βιώσατε ένα δυνατό συναίσθημα.
Αν το συναίσθημα σας ήταν ζώο, θα ήταν…
Αν το συναίσθημά σας ήταν χρώμα, θα ήταν…
Αν είχε σχήμα, θα ήταν…
Αν είχε υφή, θα ήταν…
Αν είχε μυρωδιά, θα ήταν…
Αν ήταν ένα ιστορικό πρόσωπο, θα ήταν…
Ποια είναι η έντασή του;
Σχεδιάστε το συναίσθημά σας αφήνοντας το μολύβι να σχεδιάσει: αυτό θα οδηγήσει το χέρι σας.
———
Βγαίνοντας λοιπόν από τον αυτόματο πιλότο και αναγνωρίζοντας τα συναισθήματά σας είναι τα δύο πρώτα αλλά ίσως σημαντικότερα βήματα που μπορείτε να κάνετε για το δρόμο της αυτεπίγνωσης. Καθώς θα εξασκείστε και θα αναγνωρίζετε ανά πάσα στιγμή πως αισθάνεστε πραγματικά, θα αρχίσετε να επανακτάτε τον έλεγχο του εαυτού σας. Να θυμάστε, η παρατήρηση είναι πάντα το πρώτο βήμα της θεραπείας.
