Άρθρο των δρων Hilary Stokes Ph.D και Kim Ward Ph.D
Έχετε δοκιμάσει ποτέ να πείτε στον εαυτό σας «να χαλαρώσει και να απολαύσει» μια διαδρομή γεμάτη κίνηση που είναι σίγουρο ότι θα σας κάνει να αργήσετε να φτάσετε στον προορισμό σας; Επαναλαμβάνετε ξανά και ξανά ότι δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα, έτσι ώστε «να μην ασχοληθείτε άλλο μ’ αυτό και να παραμείνετε ψύχραιμοι», μόνο και μόνο για να σφίξετε το τιμόνι ακόμα πιο δυνατά και να εκνευριστείτε βλέποντας το αυτοκίνητο μπροστά σας να μετακινείται στη λωρίδα σας σε μια προσπάθεια να γλιτώσει λίγο χρόνο.
Advertisment
Εκείνη τη στιγμή θυμάστε ότι πρέπει να είστε αισιόδοξοι και θετικοί. Το μυαλό σας πηγαινοέρχεται από τη μια σκέψη στη άλλη σαν μπαλάκι του πινγκ-πονγκ. Από τη μία πλευρά κάνετε σκέψεις γεμάτες απογοήτευση και από την άλλη προσπαθείτε να παραμείνετε ψύχραιμοι κι αισιόδοξοι.
Είναι κοινή πεποίθηση ότι θα πρέπει να αποφεύγετε τα αρνητικά συναισθήματα, αλλά στην πραγματικότητα ο εγκέφαλος δεν λειτουργεί έτσι. Μόλις νιώσετε απογοητευμένοι ή αγχωμένοι, δεν μπορείτε απλώς να πείτε στον εαυτό σας να μην νιώθει έτσι. Αυτή η πεποίθηση έχει δημιουργήσει μια κοινωνία μέσα στην οποία οι άνθρωποι σκέφτονται περισσότερο παρά αισθάνονται, χρησιμοποιούν το μυαλό τους κι όχι την καρδιά τους ή μιλούν αντί να συντονίζουν τον εσωτερικό τους κόσμο και να ακούν. Αυτή η νοοτροπία όμως, δεν οδηγεί στη διαρκή ευτυχία.
Συμπερασματικά, το πιο σημαντικό βήμα προς τη διαρκή ευτυχία – το οποίο όμως αποφεύγεται διαρκώς – είναι η συναισθηματική νοημοσύνη.
Advertisment
Το πιο ενδιαφέρον σε αυτή την ιστορία είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θα προτιμούσαν να κάνουν απονεύρωση παρά να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματά τους. Το συναίσθημα γίνεται αντιληπτό ως προσωπική αδυναμία, κάτι το οποίο θα τους βυθίσει κατά κάποιο τρόπο σε μια μαύρη τρύπα που θα τους εμποδίσει να επιστρέψουν στην ευτυχισμένη ζωή τους.
Αυτή η αποφυγή δημιουργεί προβλήματα, δεδομένου ότι δεν φαίνεται να μειώνει το άγχος. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία, το 75% των ανθρώπων αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν άγχος που είναι βλαβερό και το 22% εκτίθεται σε έντονο στρες. Ερευνητές από το Νοτρ Νταμ αναφέρουν ότι ο μέσος άνθρωπος βιώνει την «αντίδραση μάχης ή φυγής» από 50 ως 200 φορές την ημέρα.
Αντί λοιπόν να αποφεύγουμε το στρες και τα αρνητικά συναισθήματα, θα πρέπει να εφαρμόζουμε πιο αποτελεσματικούς τρόπους για την αντιμετώπιση των συναισθημάτων μας πέρα από την απλή αλλαγή των σκέψεών μας.
Ας δούμε μερικά ευρήματα των επιστημών του εγκεφάλου προκειμένου να επανεξετάσουμε τη στρατηγική μας για να επιτύχουμε διαρκή ευτυχία.
1. Ο εγκέφαλος λειτουργεί με τρόπο που η συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί να ενεργεί ανεξαρτήτως από τη σκέψη, αλλά δεν ισχύει το αντίστροφο.
Ο Daniel Goleman, συγγραφέας του μπεστ σέλερ βιβλίου «Emotional Intelligence», περιγράφει το χρόνιο στρες και τα μετέπειτα συναισθήματα της απώλειας του ελέγχου ως «συγκινησιακή πειρατεία» κατά την οποία ο συναισθηματικός εγκέφαλος αναλαμβάνει τον έλεγχο. Με άλλα λόγια, δεν μπορείτε να σκεφτείτε μέσω των συναισθημάτων σας.
2. Ο συναισθηματικός εγκέφαλος λειτουργεί 2 φορές γρηγορότερα από τον σκεπτόμενο εγκέφαλο.
Ο σκεπτόμενος εγκέφαλος υποχωρεί.
3. Το στρες μειώνει την ικανότητά σας να συγκεντρωθείτε και να διατηρήσετε τις θετικές σκέψεις.
Η περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τη συγκέντρωση είναι ο προμετωπιαίος φλοιός. Λόγω της απελευθέρωσης των ορμονών του στρες, ο συναισθηματικός εγκέφαλος υπερισχύει και ο προμετωπιαίος φλοιός γίνεται λιγότερο ενεργός. Αυτό είναι φανερό τις στιγμές που αισθάνεστε αφηρημένοι και είναι δύσκολο να συγκεντρωθείτε.
Οι μελέτες δείχνουν ότι ο μέσος άνθρωπος είναι αφηρημένος κατά 47% και σε αυτές τις περιπτώσεις δεν νιώθει τόσο ευτυχισμένος όσο όταν είναι παρόν στα γεγονότα που βιώνει.
4. Μόλις ενεργοποιηθεί, το κέντρο άγχους στον εγκέφαλο μπορεί να κολλήσει σε έναν ατέρμονο αγώνα πινγκ-πονγκ, δηλαδή υπάρχει ένα είδος ανταγωνισμού ανάμεσα στον συναισθηματικό και τον σκεπτόμενο εγκέφαλο.
Έτσι λοιπόν, μπορεί να νιώθετε τα εξής:
• ανησυχείτε για τα οικονομικά σας, ενώ λέτε στον εαυτό σας να έχει αυτοπεποίθηση.
• νιώθετε μοναξιά, ενώ λέτε στον εαυτό σας να επικεντρωθεί στη φωτεινή πλευρά ης ζωής.
• νιώθετε άσχημα για το βάρος σας, ενώ λέτε στον εαυτό σας ότι αύριο ξεκινά μια καινούργια μέρα.
Η φύση της αντίδρασης στο στρες είναι τέτοια ώστε άπαξ κι ενεργοποιηθεί, δεν μπορεί να απενεργοποιηθεί μόνο στο επίπεδο της σκέψης.
Σταματήστε να αγχώνεστε προκειμένου να αποκατασταθεί η ισορροπία του εγκεφάλου σας
Με βάση αυτά τα ευρήματα, οι μέθοδοι που αποσκοπούν στην ορθολογική εξέταση των παλαιοτέρων στρεσογόνων συναισθημάτων δεν είναι πάντα αποτελεσματικές.
Ο προμετωπιαίος φλοιός δεν έχει τη δύναμη να παρακάμψει τα στρεσογόνα συναισθήματα με χαρούμενες σκέψεις. Ευτυχώς όμως, μπορείτε να αντιληφθείτε και να μειώσετε την αντίδραση στο στρες μέσα σε λίγα λεπτά. Οι θεραπευτικές μέθοδοι που μειώνουν το άγχος και αυξάνουν το συναίσθημα της ηρεμίας ενεργοποιούν τον προμετωπιαίο φλοιό προκειμένου να επικεντρωθεί στα θετικά συναισθήματα.
Σύμφωνα με τον Richard Hanson, νευροεπιστήμονα και συγγραφέα του βιβλίου «The Buddha’s Brain», η εφαρμογή χαλαρωτικών δραστηριοτήτων σε τακτική βάση μπορούν να οδηγήσουν τον νου σας στην ηρεμία. Ο Hanson σημειώνει ότι οι άνθρωποι που χαλαρώνουν συχνά διαθέτουν βελτιωμένη γονιδιακή έκφραση, γεγονός που μειώνει την αντίδραση στο στρες καθιστώντας τους έτσι πιο ανθεκτικούς.
Οι διαθέσιμες επιλογές προκειμένου να επιτευχθεί αυτό είναι άφθονες. Σε αυτές περιλαμβάνεται ο διαλογισμός, η γιόγκα, οι περίπατοι στη φύση, οι ασκήσεις αναπνοής, η ενεργειακή ψυχολογία, οι σωματικές ασκήσεις και μια σειρά από άλλες προσεγγίσεις νου-σώματος.
