Πόση δύναμη έχει η φαντασία μας;
Μαλλιά που ξαναφυτρώνουν, καλογυμνασμένοι μύες χωρίς γυμναστική, χορτάτο στομάχι χωρίς φαγητό, βελτίωση της υγείας μέσω της καθημερινής εργασίας, επιβράδυνση της γήρανσης. Ακούγονται αδύνατα όλα αυτά; Και όμως ισχύουν, αρκεί κάποιος να εκμεταλλευτεί ένα πολύ ισχυρό όπλο με το οποίο είμαστε όλοι προικισμένοι: τη φαντασία. Αυτό απέδειξαν οι μέχρι τώρα έρευνες.
Advertisment
Κορεσμός με εικονικό φαγητό
Σύμφωνα με μελέτη του Carnegie Mellon University στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όταν κάποιος φαντάζεται – πριν ξεκινήσει το κανονικό γεύμα του – ότι τρώει το αγαπημένο του έδεσμα, τελικά τρώει μικρότερη ποσότητα. Οι συμμετέχοντες στο πείραμα του πανεπιστημίου κατανάλωσαν πρώτα εικονικά και κατόπιν πραγματικά σοκολατένιες λιχουδιές και τυρομπουκιές. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι το εικονικό φαγητό που προηγήθηκε ήταν ικανό να προσφέρει αίσθηση κορεσμού περιορίζοντας την κατανάλωση πραγματικών ανθυγιεινών τροφών.
Τελικά κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η βιωματική εμπειρία και η φανταστική ενέργεια έχουν το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα στη συμπεριφορά και στον εγκέφαλο. Δηλαδή είτε κάνεις κάτι με τη φαντασία σου είτε το κάνεις πραγματικά, το σώμα αντιδρά με τον ίδιο τρόπο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, χορταίνεις στην κυριολεξία… με αέρα.
Advertisment
Ο νους γυμνάζει το σώμα
Οι επιστήμονες προσπάθησαν επί δεκαετίες να βρουν τον καλύτερο τρόπο για να αποκτήσει ένα σώμα δυνατούς, καλοσχηματισμένους μυς. Το δεδομένο ήταν: αν δεν ιδρώσεις, αποτέλεσμα δεν βλέπεις. Όταν όμως ήρθε η ώρα να διερευνηθεί ο πραγματικός ρόλος του εγκεφάλου στη μυική ανάπτυξη, το επιστημονικό κατεστημένο δέχτηκε ένα ισχυρό σοκ. Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Bishop’s University εστιάστηκε σε τρεις ομάδες ατόμων.
Η πρώτη ακολούθησε τη συνηθισμένη ζωή της, η δεύτερη ασκήθηκε 3 φορές εβδομαδιαίως γυμνάζοντας ένα συγκεκριμένο μυ και η τρίτη απλώς άκουγε οδηγίες από ακουστικά εκτελώντας με τη φαντασία της τις ασκήσεις της δεύτερης ομάδας. Όπως αποδείχτηκε, η πρώτη ομάδα δεν είχε κανένα αποτέλεσμα, η δεύτερη αύξησε τη δύναμη του συγκεκριμένου μυός κατά 28% και η τρίτη, που απλώς φανταζόταν ότι ασκείται, δυνάμωσε τον μυ κατά 24%!
Σταμάτησε την τριχόπτωση
Πώς να εξηγήσει κάποιος την ικανότητα του οργανισμού να σταματάει, ως ένα ποσοστό, την απώλεια των μαλλιών και να ξεκινάει την παραγωγή νέων τριχών με τη λήψη ενός εικονικού φαρμάκου (placebo); Και όμως, αυτό ακριβώς παρατηρείται κατά τις δοκιμές φαρμάκων, που δίνουν λύσεις σε θέματα προβλημάτων του τριχωτού της κεφαλής. Το φαντάζεσαι και αρχίζεις να βγάζεις μαλλιά!
Να πηγαίνεις στη δουλειά σαν να πηγαίνεις στο γυμναστήριο
Σύμφωνα με την ψυχολόγο – ερευνήτρια και καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Harvard Ellen Langer, αν κάποιος θεωρήσει την καθημερινή εργασία του σαν μια άσκηση που ωφελεί την υγεία του, θα δει την οργανική του κατάσταση να βελτιώνεται. Στην πρωτοποριακή μελέτη της ψυχολόγου οι επιστήμονες εξήγησαν στο μισό προσωπικό καθαριότητας ενός μεγάλου ξενοδοχείου πως οι καθημερινές εργασίες που έκαναν ήταν ό,τι χρειαζόταν το σώμα τους για να γίνει πιο υγιές, ενώ δεν έκαναν καμία αντίστοιχη ενημέρωση στις υπόλοιπες εργαζόμενες.
Τέσσερις εβδομάδες αργότερα οι ενημερωμένες καμαριέρες έχασαν βάρος, ελάττωσαν την πίεση του αίματος και το ποσοστό του λίπους στο αίμα, έχασαν πόντους στην περιοχή της μέσης και μείωσαν τον δείκτη μάζας σώματος σε αντίθεση με τις άλλες μισές συναδέλφους τους, οι οποίες δεν παρουσίασαν καμία σωματική μεταβολή. Πώς συνέβη αυτό; Απλώς οι πρώτες πίστεψαν ότι η δουλειά τους ήταν ικανή να προξενήσει θετικές αλλαγές στο σώμα τους. Όπως φάνηκε, ο εγκέφαλος των γυναικών ανταποκρίθηκε θαυμάσια στη νέα προοπτική που του δόθηκε.
Σύμφωνα με την Ellen Langer: «Οι αντιλήψεις αλλάζουν το σώμα και το βάρος σας. Αν πιστεύετε ότι ασκείστε, το σώμα σας μπορεί να ανταποκριθεί σαν να γυμνάζεται πραγματικά. Δεν νομίζω ότι ο κόσμος έχει καταλάβει πόσο βαθειά είναι η επίδραση του νου στη φυσική μας κατάσταση».
Επιστροφή στη νιότη
Στις αρχές του 2010 ήρθαν στην επιφάνεια τα αποτελέσματα ενός παράξενου πειράματος, που παρέμενε κρυφό. Το πείραμα πραγματοποιήθηκε το 1979 από την ίδια ψυχολόγο: Ένας αριθμός ηλικιωμένων χωρίστηκε σε δύο ομάδες και μεταφέρθηκε σε ένα απομονωμένο ησυχαστήριο έξω από τη Βοστώνη. Η πρώτη ομάδα διέμεινε σε ένα τεχνητό περιβάλλον, όπου ο χρόνος είχε γυρίσει μια εικοσαετία πίσω (στo 1959). Οι συμμετέχοντες καλούνταν, υποκρινόμενοι, να ενεργούν και να συζητούν σαν να ζούσαν την εποχή που ήταν 20 χρόνια νεότεροι.
Μέσα στο καταφύγιό τους άκουγαν μουσική και έβλεπαν ταινίες της περιόδου εκείνης, μιλούσαν για τον Κάστρο, την Αβάνα και την εκτόξευση του πρώτου δορυφόρου της NASA. Μια εβδομάδα μετά η ομάδα των ηλικιωμένων που έζησε πάλι τον νεότερο εαυτό της ξανάνιωσε στην κυριολεξία. Ένας άνδρας πέταξε το μπαστούνι του, άλλος ήταν έτοιμος να παίξει ποδόσφαιρο και όλοι μετέφεραν μόνοι τους τις βαλίτσες τους. Οι μετρήσεις που πραγματοποίησε η Langer απέδειξαν ότι όλες οι παράμετροι της υγείας των ηλικιωμένων αυτής της ομάδας, η οποία είχε γυρίσει πίσω στο χρόνο, είχαν βελτιωθεί περισσότερο από αυτές της δεύτερης ομάδας.
Η μνήμη, οι γνωστικές ικανότητες, η ταχύτητα του βηματισμού, η επιδεξιότητα, η όραση και η ακοή τους ήταν εντυπωσιακά ανανεωμένες, ενώ η αρθρίτιδα είχε περιοριστεί και η πίεση του αίματος είχε μειωθεί.
Η Dr Langer δημοσίευσε τα στοιχεία αυτής της μελέτης το 1981 με συνοπτικό τρόπο, φοβούμενη, ως νέα ακαδημαϊκός τότε, μήπως απορριφθεί. Το 2011, μετά από 30 χρόνια συνεχούς έρευνας πάνω στα θέματα της διασύνδεσης νου και σώματος και διαθέτοντας πλέον την αυτοπεποίθηση μιας αναγνωρισμένης καθηγήτριας του Harvard, αποφάσισε να εκθέσει όλα τα γεγονότα στο φως. Η άποψή της σχετικά με τα γηρατειά είναι: «Ενθαρρύνοντας το μυαλό των ηλικιωμένων να σκέφτεται σαν να ήταν νεότερο, το σώμα ακολουθεί και γίνεται και αυτό νεότερο».
