Άρθρο του Arjun Walia
«Θεωρώ τη συνειδητότητα ως κάτι θεμελιώδες. Θεωρώ ότι η ύλη είναι παράγωγο της συνειδητότητας. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα χωρίς αυτή. Όλα αυτά για τα οποία μιλάμε, όλα όσα θεωρούμε ότι υπάρχουν, εμπεριέχουν τη συνειδητότητα».
Advertisment
Τα λόγια αυτά ανήκουν στον θεωρητικό φυσικό Max Planck, πατέρα της κβαντικής θεωρίας, η οποία του χάρισε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1918.
Είναι υπέροχο να βλέπουμε ότι στη σημερινή εποχή ιδιαίτερα εξέχοντες επιστήμονες από όλο τον κόσμο έχουν αρχίσει να μελετούν και να εξετάζουν διάφορες περιοχές που ασχολούνται με τα μη φυσικά φαινόμενα και την ανθρώπινη συνειδητότητα. Η αλήθεια είναι ότι έχουν ήδη ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες, αλλά πολύ πρόσφατα άρχισαν να λαμβάνουν την αναγνώριση που τους αξίζει.
Ο Eugene Wigner, θεωρητικός φυσικός και μαθηματικός ο οποίος έλαβε μέρος του βραβείου Νόμπελ Φυσικής το 1963 έχει δηλώσει τα εξής: «Δεν θα ήταν δυνατό να διατυπώσουμε τους νόμους της κβαντικής μηχανικής με έναν απόλυτα σταθερό τρόπο χωρίς αναφορά στη συνειδητότητα».
Advertisment
Η συνειδητότητα είναι ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε και παρατηρούμε τον κόσμο μας, ο τρόπος που σκεφτόμαστε, οι προθέσεις, τα συναισθήματά μας και πολλά άλλα. Ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα σχετικά με την ανθρώπινη συνειδητότητα είναι κατά πόσον αποτελεί απλώς ένα προϊόν του εγκεφάλου μας ή αν ο εγκέφαλος είναι δέκτης της συνειδητότητας. Αν η συνείδηση δεν είναι προϊόν του εγκεφάλου, αυτό σημαίνει ότι η ανθρώπινη σωματικότητα δεν είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της συνειδητότητας ή ακόμα και την ίδια την ύπαρξή της.
Στο τέλος του κειμένου ακολουθεί ένα υπέροχο βίντεο (χωρίς ελληνικούς υπότιτλους) από το δρα Gary Schwartz, καθηγητή Ψυχολογίας, Ιατρικής, Νευρολογίας, Ψυχιατρικής και Χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, στο οποίο μιλά για το αν η συνειδητότητα είναι προϊόν του εγκεφάλου ή απλώς δέκτης. Είναι μια μικρή περίληψη ενός θέματος που περιλαμβάνει πολλές επιστημονικές έρευνες κατόπιν ομότιμης αναθεώρησης και που πολλοί άνθρωποι δεν έχουν τον χρόνο να ερευνήσουν. Στην πραγματικότητα είναι σχεδόν αδύνατο να τα ερευνήσουν όλα αυτά.
Η σύγχρονη επιστημονική θεώρηση του κόσμου και οι λόγοι που είναι περιορισμένη
Οι περισσότερες σύγχρονες κυρίαρχες τάσεις της επιστήμης είναι εκείνες που λειτουργούν με βάση την παραδοχή ότι η ταυτότητα της ύλης είναι η μόνη πραγματικότητα. Σήμερα, η έννοια αυτή είναι γνωστή ως «επιστημονικός υλισμός». Ευτυχώς η άποψη αυτή εξαφανίζεται με γοργούς ρυθμούς δεδομένου ότι η κβαντική φυσική μας έχει δείξει ότι αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως φυσικό υλικό κόσμο στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου έτσι.
Ο φυσικός Niels Bohr, του οποίου η συνεισφορά ήταν θεμελιώδης στην κατανόηση της ατομικής δομής και της κβαντικής θεωρίας και για την οποία έλαβε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1922, είπε τα εξής: «Αν η κβαντομηχανική δεν σας έχει συγκλονίσει εις βάθος, δεν την έχετε ακόμη κατανοήσει. Οτιδήποτε αποκαλούμε πραγματικό αποτελείται από πράγματα που δεν μπορούν να θεωρηθούν πραγματικά».
Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι φυσικοί είχαν αρχίσει να διερευνούν τη σχέση ανάμεσα στην ενέργεια και τη δομή της ύλης. Κατά τη διάρκεια των ερευνών, η πεποίθηση ότι το φυσικό, υλικό Νευτώνειο σύμπαν που βρισκόταν στο επίκεντρο της επιστημονικής γνώσης απορρίφτηκε και την αντικατέστησε η συνειδητοποίηση ότι η ύλη δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση. Οι επιστήμονες άρχισαν να αναγνωρίζουν ότι τα πάντα στο σύμπαν αποτελούνται από ενέργεια.
Ακόμα και για όσα μας έχει δείξει η κβαντική φυσική: «Παρά την απαράμιλλη εμπειρική επιτυχία της κβαντικής θεωρίας, η ίδια η πρόταση ότι μπορεί να είναι κυριολεκτικά αληθινή ως περιγραφή της Φύσης εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται με κυνισμό, ακατανοησία, ακόμη και με θυμό». (T. Folger, “Quantum Shmantum”; Discover 22:37-43, 2001).
Για να μην αναφέρουμε επίσης πόσο σημαντικός είναι ο «επιστημονικός υλισμός» αφού διάφορες σύγχρονες επιστημονικές ανακαλύψεις και εξελίξεις προήλθαν από αυτόν. Το πρόβλημα είναι ότι κυριαρχεί απόλυτα στον σύγχρονο επιστημονικό ακαδημαϊκό χώρο με αποτέλεσμα να έχει εμποδίσει την εξέταση και την ανάπτυξη της επιστήμης των μη φυσικών φαινομένων, όπως η συνειδητότητα.
Ο δρ Gary Schwartz, καθηγητής Ψυχολογίας, Ιατρικής, Νευρολογίας, Ψυχιατρικής και Χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα αναφέρει: «Στο τέλος του 19ου αιώνα, οι φυσικοί ανακάλυψαν εμπειρικά φαινόμενα που δεν μπορούσαν να εξηγηθούν από την κλασσική φυσική. Αυτό, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920 και στις αρχές του 1930, οδήγησε στην ανάπτυξη ενός επαναστατικού καινούριου κλάδου της φυσικής που ονομάζεται κβαντική μηχανική (ΚM).
Η ΚM αμφισβήτησε τα υλικά θεμέλια του κόσμου δείχνοντας ότι τα άτομα και τα υποατομικά σωματίδια στην πραγματικότητα δεν είναι στερεά αντικείμενα ούτε υπάρχουν με βεβαιότητα σε καθορισμένες θέσεις στον χώρο και σε συγκεκριμένο χρόνο. Το πιο σημαντικό είναι ότι η ΚM εισήγαγε ρητά τον νου στη βασική εννοιολογική δομή του, δεδομένου ότι διαπιστώθηκε πως τα σωματίδια που παρατηρούνται και ο παρατηρητής – ο φυσικός και η μέθοδος που χρησιμοποιεί για την παρατήρηση – συνδέονται μεταξύ τους. Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι ο φυσικός κόσμος δεν αποτελεί πλέον το βασικό ή μοναδικό συστατικό της πραγματικότητας και ότι δεν μπορεί να γίνει πλήρως κατανοητός χωρίς να γίνει αναφορά στον νου».
Επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι η συνειδητότητα μπορεί να προέρχεται έξω από τον νου
Στις μέρες μας δεν υπάρχουν επαρκείς επιστημονικές αποδείξεις για να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ο εγκέφαλος δημιουργεί τη συνειδητότητα και αυτό αναλύεται στο παραπάνω βίντεο. Δεν υπάρχουν επίσης αρκετά στοιχεία για να πούμε (με 100% βεβαιότητα) ότι ο εγκέφαλος είναι απλώς ένας δέκτης της. Ωστόσο, υπάρχουν διάφορες επιστημονικές μελέτες που έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά κατόπιν ομότιμης αναθεώρησης που δείχνουν ότι η συνειδητότητα μπορεί στην πραγματικότητα να μην είναι προϊόν του εγκεφάλου αλλά κάτι εντελώς ξεχωριστό και αυτό δεν θα πρέπει να αποκλειστεί ως ενδεχόμενο ή να αγνοηθεί από τη σύγχρονη υλιστική επιστήμη.
«Ορισμένοι επιστήμονες και φιλόσοφοι με υλιστικές τάσεις αρνούνται να αναγνωρίσουν αυτά τα φαινόμενα διότι δεν συνάδουν με την αποκλειστική αντίληψη που έχουν για τον κόσμο. Η απόρριψη της μετα-υλιστικής έρευνας της φύσης ή η άρνηση να δημοσιευτούν ισχυρά επιστημονικά συμπεράσματα που υποστηρίζουν ένα μετα-υλιστικό πλαίσιο είναι ασυμβίβαστα με το αληθινό πνεύμα της επιστημονικής έρευνας, σύμφωνα με το οποίο τα εμπειρικά δεδομένα πρέπει πάντοτε να αντιμετωπίζονται καταλλήλως. Όσα δεδομένα δεν ταιριάζουν με αποδεκτές θεωρίες και πεποιθήσεις δεν είναι δυνατόν να απορρίπτονται εκ των προτέρων. Η απόρριψη αυτή ανήκει στη σφαίρα της ιδεολογίας, όχι της επιστήμης» (Δρ Gary Schwartz).
Ένα παράδειγμα είναι τα διάφορα ελεγχόμενα εργαστηριακά πειράματα που έχουν τεκμηριώσει ότι τα μέντιουμ (άνθρωποι που επικοινωνούν με το πνεύμα ανθρώπων που έχουν πεθάνει) μπορούν μερικές φορές να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούν τον νεκρό. Αυτό ενισχύει την ιδέα ότι ο νους είναι ξεχωριστός από τον εγκέφαλο.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι το γεγονός ότι η συνειδητή νοητική δραστηριότητα φαίνεται πως συνεχίζεται και μετά τον θάνατο. Σε ορισμένες, κοντά στο θάνατο εμπειρίες, έχουν αναφερθεί εξωσωματικές εμπειρίες κατά τη διάρκεια καρδιακής ανακοπής. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι ενδιαφέρον ότι οι συγκεκριμένες εμπειρίες συνέβησαν όταν δεν υπήρχε ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο ύστερα από καρδιακή ανακοπή.
Ένα από τα καλύτερα παραδείγματα είναι τα λεγόμενα παραψυχολογικά φαινόμενα. Έχει αποδειχτεί ότι μέσω αυτών των φαινομένων μπορούμε να λάβουμε πληροφορίες χωρίς τη χρήση των αισθήσεών μας κι ότι μπορούμε να επηρεάσουμε νοητικά φυσικές συσκευές και ζωντανούς οργανισμούς χρησιμοποιώντας τη συνειδητότητά μας. Έρευνες έχουν επίσης δείξει ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να προβάλλουν τη συνειδητότητά τους έξω από το σώμα τους και να δουν μια άλλη απομακρυσμένη τοποθεσία. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι διάνοιες μπορούν να συμπεριφέρονται με τρόπους που δεν συσχετίζονται με τον τόπο.
«Αυτά τα φαινόμενα είναι τόσο συχνά που δεν μπορούν να θεωρηθούν ούτε αφύσικα ούτε εξαιρέσεις των φυσικών νόμων, αλλά ενδείξεις για την ανάγκη ύπαρξης ενός ευρύτερου επεξηγηματικού πλαισίου που δεν μπορεί να στηρίζεται αποκλειστικά στον υλισμό» (Δρ Gary Schwartz).
