Οι άνθρωποι είναι εξαιρετικά επιλεκτικοί όταν πρόκειται να βρουν ερωτικό σύντροφο, ύστερα παντρεύονται και κάνουν παιδιά μετά από μια μακρά διαδικασία που περιλαμβάνει φλερτ, ραντεβού κανονισμένα από φίλους, ιστοσελίδες γνωριμιών, αμήχανα ραντεβού, ταπεινωτικές απορρίψεις, υποχωρήσεις αλλά και μερικές τυχερές περιπτώσεις. Στο τέλος «ερωτεύονται» και «ζούνε ευτυχισμένοι για πάντα».
Η εξέλιξη όμως είναι αμείλικτη δύναμη – μήπως αυτή η επιλεκτικότητα δεν είναι τίποτα άλλο παρά χάσιμο χρόνου και ενέργειας όταν θα έπρεπε απλώς να φροντίσουμε τη διαιώνιση του είδους μας; Αν μη τι άλλο, ποιό είναι το νόημα όλων αυτών όσον αφορά την εξέλιξη; Μια καινούρια μελέτη ίσως δίνει την απάντηση.
Advertisment
Η ανάλυση των πλεονεκτημάτων / μειονεκτημάτων του συναισθήματος του έρωτα είναι ένα δύσκολο εγχείρημα με πολλά πιθανά μπερδέματα ενώ – στην περίπτωση των ανθρώπων – υπάρχουν και ορισμένοι ηθικοί περιορισμοί σχετικά με τα πειράματα. Σε μια καινούρια μελέτη που εκδόθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου στο περιοδικό ανοικτής πρόσβασης «PLOS Biology» από τους Malika Ihle, Bart Kempenaers και Wolfgang Forstmeier από το Ινστιτούτο Ορνιθολογίας Max Planck στη Γερμανία, περιγράφεται ένα πείραμα που σχεδιάστηκε για να καθορίσει τις συνέπειες της επιλογής συντρόφου.
Οι ερευνητές εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός ότι τα πτηνά Ζεμπράκια (zebra finch) έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τον άνθρωπο, αφού είναι μονογαμικά και οι 2 γονείς μοιράζονται τη φροντίδα γα τα μικρά τους. Τα θηλυκά επιλέγουν συντρόφους με έναν τρόπο που είναι ιδιαίτερος για εκείνα και υπάρχει μια μικρή διαφοροποίηση όσον αφορά το πιο χαριτωμένο αρσενικό.
Χρησιμοποιώντας ένα δείγμα από 160 πουλιά, οι ερευνητές δημιούργησαν μια περίοδο ζευγαρώματος αφήνοντας ομάδες των 20 θηλυκών να επιλέξουν ελεύθερα ανάμεσα σε 20 αρσενικά. Μόλις ζευγάρωσαν, τα μισά από τα ζευγάρια αφέθηκαν ελεύθερα να χαρούν τον έρωτά τους. Στα άλλα μισά οι επιστήμονες παρενέβησαν χωρίζοντας το ευτυχισμένο ζευγάρι και ζευγαρώνοντας με το ζόρι το καθένα με άλλα πουλιά.
Advertisment
Στη συνέχεια τα ζευγάρια, είτε ευτυχισμένα είτε κάπως δυσαρεστημένα, αφέθηκαν να αναπαραχθούν σε πτηνοτροφεία και οι ερευνητές αξιολόγησαν τη συμπεριφορά τους, τον αριθμό και την πατρότητα των νεκρών εμβρύων, τους νεκρούς νεοσσούς και τους απογόνους που επιβίωσαν.
Το εντυπωσιακό ήταν ότι ο τελικός αριθμός των επιζώντων νεοσσών ήταν 37% μεγαλύτερος στα πτηνά που είχαν επιλέξει το ταίρι τους σε σύγκριση με εκείνα που δεν το είχαν επιλέξει. Οι φωλιές των ζευγαριών που δεν είχαν επιλέξει το ένα το άλλο είχαν σχεδόν 3 φορές παραπάνω μη γονιμοποιημένα αυγά, περισσότερα αυγά είτε θάφτηκαν είτε χάθηκαν και πολύ περισσότεροι νεοσσοί πέθαναν μετά την εκκόλαψη. Οι περισσότεροι θάνατοι σημειώθηκαν μέσα στις πρώτες 48 ώρες, δηλαδή σε μια κρίσιμη περίοδο κατά την οποία η φροντίδα των πατεράδων που δεν είχαν επιλεγεί ήταν σαφώς μικρότερη.
Παρακολουθώντας την ερωτική συμπεριφορά των ζευγαριών οι ερευνητές βρήκαν αξιοσημείωτη διαφορά, δηλαδή αν και τα μη επιλεγμένα αρσενικά φρόντιζαν στον ίδιο βαθμό το ταίρι τους όπως και στις ομάδες με τα επιλεγμένα, τα μη επιλεγμένα θηλυκά ήταν πολύ λιγότερο δεκτικά και συνήθως είχαν λιγότερο συχνές ερωτικές επαφές. Η ανάλυση της μεταξύ τους συμπεριφοράς αποκάλυψε ότι τα ζευγάρια που δεν είχαν επιλέξει το ταίρι τους ήταν γενικά πολύ λιγότερο εκδηλωτικά από τα άλλα. Επίσης, το επίπεδο απιστίας ήταν υψηλότερο σε αυτή την κατηγορία πτηνών. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η απομάκρυνση των αρσενικών πουλιών αυξανόταν με το πέρασμα του χρόνου, ενώ στα θηλυκά ήταν μειωμένη.
Συνολικά οι επιστήμονες συμπέραναν ότι τα πουλιά παρουσιάζουν διαφορές στις προτιμήσεις τους και επιλέγουν ταίρι με κριτήριο το ποιό είναι πιο ελκυστικό με έναν τρόπο που δεν είναι κατ’ ανάγκη προφανής σε κάποιον εξωτερικό παρατηρητή. Αυτή η έλξη αυξάνει στα θηλυκά την πιθανότητα επιτυχούς ζευγαρώματος και ενισχύει την πατρική φροντίδα για όσο χρόνο απαιτείται προκειμένου να μεγαλώσουν τα μικρά τους. Μαζί μεγιστοποιούν τις πιθανότητες να διαιωνίσουν τα γονίδιά τους μέσω ισχυρών απογόνων.
Μήπως τα παραπάνω σας φαίνονται οικεία; Αυτά πιθανώς αφορούν και την ανθρώπινη ερωτική συμπεριφορά και η ανάγκη ίσως επιτείνεται από την παρατεταμένη φάση εξάρτησης κατά την οποία τα παιδιά χρειάζονται τη βοήθεια των γονέων τους. Πράγματι, τα αποτελέσματα αυτών των πειραμάτων συμβαδίζουν με ορισμένες μελέτες σχετικά με τις διαφορές ανάμεσα στους γάμους που γίνονται από έρωτα και στους προσυμφωνημένους γάμους.
