Όνομα: Μελισσόχορτο
Επιστημονική ονομασία: Μέλισσα η φαρμακευτική – Melissa officinalis
Advertisment
Οικογένεια: Χειλανθή – lamiaceae
Άλλα ονόματα: Μελισσοβότανο, αγριομέλισσα, μελιττίς, κιτροβάλσαμο
Περιγραφή
Είναι φυτό πολυετές, ποώδες, έχει στέλεχος όρθιο, ψηλό, τετραγωνικό, με διακλαδώσεις. Το ύψος του κυμαίνεται από 70 έως 150 εκατοστά. Τα φύλλα έχουν μια ήπια μυρωδιά λεμονιού, που μοιάζει με εκείνη της μέντας. Τα φύλλα του είναι ωοειδή, οδοντωτά και έχουν χρώμα ανοιχτοπράσινο. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού εμφανίζονται μικρά λευκά άνθη γεμάτα με νέκταρ. Τα λευκά λουλούδια προσελκύουν τις μέλισσες, εξ ου και το όνομα του γένους «Melissa». Η γεύση του προέρχεται από την κιτρονελλάλη (citronellal) (24%), τη γερανιάλη (geranial) (16%), τον οξικό λιναλυλεστέρα (linalyl acetate) (12%) και το καρυοφυλλένιο (caryophyllene) (12%).
Advertisment
Τα φύλλα μπορούν να συλλέγονται 2-3 φορές το χρόνο από τον Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Τα συλλέγουμε κόβοντας τους νεαρούς βλαστούς, όταν φτάσουν σε μήκος 30cm περίπου. Τα ξηραίνουμε στη σκιά, σε θερμοκρασία που να μην ξεπερνά τους 35ο C.
Η Μέλισσα η φαρμακευτική (Melissa officinalis), είναι εγγενής στην Ευρώπη, την Κεντρική Ασία και το Ιράν, αλλά έχει αρχίσει να εγκλιματίζεται σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα, τη συναντάμε παντού.
Οι σπόροι του μελισσοβότανου (lemon balm), χρειάζονται φως και τουλάχιστον 20 °C (70 °F) για να βλαστήσουν. Το μελισσοβότανο αναπτύσσεται σε συμπαγείς μάζες και εξαπλώνεται βλαστητικά, καθώς και από σπόρους. Σε ήπιες εύκρατες ζώνες, οι μίσχοι του φυτού νεκρώνονται κατά την έναρξη του χειμώνα, αλλά βλασταίνουν και πάλι την άνοιξη.
Συστατικά του Μελισσόχορτου
Το μελισσόχορτο περιέχει ευγενόλη, τανίνες και τερπένια. Είναι πλούσιο σε αιθέριο έλαιο (που περιέχει κιτράλη, κιτρονελάλη, γερανιόλη και λιναλόλη). Περιέχει ακόμη, πικρά στοιχεία, φλαβόνες και ρητίνη.
Ιστορία και παράδοση
Το μελισσόχορτο ανέκαθεν ήταν το αγαπημένο φυτό των μελισσοκόμων. Ήταν γνωστό από τους πολύ αρχαίους χρόνους και χρησιμοποιείτο για πολλούς σκοπούς.
Ο Διοσκουρίδης πρότεινε τα φύλλα του μελισσόχορτου για τις πληγές και πρόσθετε το φυτό στο κρασί για να θεραπεύσει διάφορες ασθένειες.
Ο Πλίνιος το χρησιμοποιούσε για να σταματά τις αιμορραγίες.
Κατά τον 10ο αιώνα, οι άραβες γιατροί το συνιστούσαν για την αντιμετώπιση του άγχους και της νευρικότητας.
Θεραπευτικές δράσεις του Μελισσόχορτου
-Tο μελισσόχορτο περιέει πολυφαινόλες που βοηθούν στην καταπολέμηση βακτηρίων, τα οποία προκαλούν μολύνσεις, όπως ο στρεπτόκοκκος και τα μυκοβακτήρια και ευγενόλη που είναι φυσικό αναισθητικό και βοηθά στην ανακούφιση του πόνου των τραυμάτων.
-Το μελισσόχορτο χρησιμοποιείται ιατρικώς, σαν αφέψημα ή σε μορφή εκχυλίσματος. Χρησιμοποιείται σαν αγχολυτικό, ήπιο καταπραϋντικό ή κατευναστικός παράγοντας. Σε τουλάχιστον μία μελέτη, έχει βρεθεί ότι είναι αποτελεσματικό στη μείωση του άγχους.
-Ανακουφίζει την ένταση και το στρες, μειώνοντας έτσι την κατάθλιψη.
-Aσκεί τονωτική επίδραση στην καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα, προκαλώντας διαστολή των περιφερειακών αγγείων, μειώνοντας έτσι, την πίεση του αίματος.
-Το φυτό χάρη στην αντιβιοτική του δράση, βοηθά στην αντιμετώπιση του έρπητα του στόματος.
-Το μελισσόχορτο και τα παρασκευάσματά του, επίσης, έχουν δείξει ότι βελτιώνουν τη διάθεση και την πνευματική απόδοση.
-Το βότανο επίσης, ανακουφίζει το λείο μυϊκό ιστό της πεπτικής οδού, αποτελώντας ένα πολύ καλό χωνευτικό.
-Πρόσφατες έρευνες, έδειξαν ότι μια ημερήσια δόση του τσαγιού, μείωνε το οξειδωτικό στρες στο ακτινολογικό προσωπικό, το οποίο είχε εκτεθεί σε επίμονη ακτινοβολία χαμηλής δόσης κατά τη διάρκεια της εργασίας του.
-Το εκχύλισμα από μελισσοβότανο βρέθηκε επίσης να έχει εξαιρετικά υψηλή αντιοξειδωτική δράση.
-Bοηθά επίσης, στην ανακούφιση από τις εμμηνορροϊκές κράμπες.
-Υψηλές δόσεις καθαρισμένου εκχυλίσματος μελισσόχορτου, βρέθηκαν να είναι αποτελεσματικές στη βελτίωση των προκαλουμένων εργαστηριακών-καταπονήσεων επί των ανθρώπων, παράγοντας “σημαντικά αυξημένες αυτο-αξιολογήσεις ηρεμίας και μειωμένες αυτο-αξιολογήσεις εγρήγορσης.”
Άλλες χρήσεις
-Το μελισσοβότανο χρησιμοποιείται συχνά στη ζαχαροπλαστική και στη μαγειρική σαν αρωματική ύλη σε παγωτά και αφεψήματα ζεστά ή παγωμένα και σε συνδυασμό, κάποιες φορές, με άλλα βότανα όπως ο δυόσμος. Επίσης, συχνά συνδυάζεται με πιάτα φρούτων ή στις καραμέλες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πιάτα με ψάρι και είναι το βασικό συστατικό στο πέστο από μελισσοβότανο.
-Ψυχρά εμβρέγματα από τα φύλλα του χρησιμεύουν στην κατάβρεξη των κηπευτικών καθότι προστατεύει από τις ψείρες και τα άλλα μικρά έντομα.
-Τα θρυμματισμένα φύλλα, όταν τρίβονται στο δέρμα, χρησιμοποιούνται ως απωθητικό κουνουπιών.
Παρασκευή τσάι Μελισσόχορτου
Το τσάι από μελισσόχορτο είναι ένα δημοφιλές βότανο που χρησιμοποιείται συχνά για τις ηρεμιστικές και αντιφλεγμονώδεις του ιδιότητες. Είναι εύκολο να φτιάξεις τσάι μελισσόχορτο στο σπίτι, είτε από φρέσκα είτε από στεγνά φύλλα. Εδώ είναι ένας απλός τρόπος να το κάνεις:
Υλικά: Θα χρειαστείς περίπου 1-2 κουταλιές της σούπας αποξηραμένου μελισσόχορτου ή μια μικρή χούφτα φρέσκου μελισσόχορτου. Επίσης, θα χρειαστείς 1 φλιτζάνι νερό.
Προετοιμασία: Βράσε 1 φλιτζάνι νερό σε μια κατσαρόλα ή σε βραστήρα.
Εκχύλισμα: Τοποθέτησε το μελισσόχορτο σε ένα φλιτζάνι και πρόσθεσε το βραστό νερό από πάνω.
Εμποτισμός: Κάλυψε το φλιτζάνι με ένα καπάκι ή ένα πιάτο και αφήστε το να κάθεται για περίπου 5-10 λεπτά. Το χρόνο μπορεί να ποικίλει ανάλογα με το πόσο έντονη γεύση προτιμάς.
Στράγγισμα: Στράγγισε τα φύλλα από το τσάι, ρίχνοντας το υγρό σε ένα άλλο φλιτζάνι ή ποτήρι.
Προαιρετικό: Μπορείς να προσθέσεις μέλι, λεμόνι, ή άλλα βότανα για επιπλέον γεύση.
Ενδιαφέροντα
Το μελισσόχορτο είναι το κύριο συστατικό των Καρμελιτών νερού (Carmelite Water και το οποίο ακόμη και σήμερα πωλείται στα φαρμακεία της Γερμανία. Στη Γερμανία, το εκχύλισμα μελισσόχορτου είναι ένα από τα βασικά συστατικά στις αλοιφές που προορίζονται για τη θεραπεία του έρπητα του στόματος.
Για τα πεπτικά προβλήματα συνδυάζεται με λυκίσκο, χαμομήλι ή σπειραία.
Για το στρες και την ένταση συνδυάζεται με λεβάντα ή τίλιο.
Προφυλάξεις
Το μελισσόχορτο θεωρείται ως ασφαλές για την πλειοψηφία των ανθρώπων όταν λαμβάνεται στις συνιστώμενες δόσεις. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες προφυλάξεις και πιθανές παρενέργειες που πρέπει να έχετε υπόψη:
Αλλεργίες: Άτομα με αλλεργία σε φυτά της οικογένειας Asteraceae, όπως χρυσάνθεμο, ρομανίτσα ή αλθαία, μπορεί να αντιδράσουν αρνητικά στο μελισσόχορτο.
Αντενδείξεις με φάρμακα: Μπορεί να αλληλεπιδρά με ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντιπηκτικά, αντιυπερτασικά ή σεντόνια.
Εγκυμοσύνη και θηλασμός: Δεν συνιστάται η χρήση του μελισσόχορτου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του θηλασμού, καθώς δεν υπάρχουν αρκετές επιστημονικές μελέτες που να διαπιστώνουν την ασφάλειά του σε αυτές τις περιόδους.
Γαστρεντερικά Προβλήματα: Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσπεψία ή άλλα γαστρεντερικά συμπτώματα.
Δερματικές Αντιδράσεις: Επαφικές αλλεργικές αντιδράσεις είναι δυνατόν, κυρίως όταν χρησιμοποιείται τοπικά.
Προσοχή: Το παραπάνω άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε συνταγή ή πριν αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, ζητήστε τη γνώμη του κατάλληλου επαγγελματία υγείας ή διατροφολόγου. Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν παρενέργειες.
Πηγές
- Wikipedia.gr
- Οδηγός βοτανοθεραπίας εκδόσεις διόπτρα
- Σύγχρονη πλήρης θεραπευτική με τα βότανα εκδόσεις Ψίχαλου
- Βοτανοπρακτική – φυτοθεραπεία εκδόσεις Κωσταρά
- Hoffmann, David. “Medical Herbalism: The Science and Practice of Herbal Medicine.” Rochester, VT: Healing Arts Press, 2003.
- University of Michigan Health: Lemon Balm
- “PDR for Herbal Medicines”, 4th Edition, by Joerg Gruenwald, PhD
