Όνομα: Κενταύριο
Επιστημονική ονομασία: Κενταύριο η ερυθραία – Centaurium erythraea
Advertisment
Οικογένεια: Γεντιανοειδή
Άλλα ονόματα: Θερμόχορτο, ριγόχορτο, θερμοβότανο, ερυθραία, φαρμακόχορτο, κινινόχορτο, χόρτο του Χείρωνα, άγρια κίνα κ.α
Περιγραφή
Το όνομά του προέρχεται από το ελληνικό κένταυρος αναφορά στον Kένταυρο Χείρωνα, που κατά τη μυθολογία δίδαξε στους ανθρώπους τη θεραπευτική δύναμη των βοτάνων.
Advertisment
Είναι εγγενές φυτό της Ευρώπης, της Ασίας, της Β. Αφρικής και της Β. Αμερικής.
Είναι ένα μικρό διετές φυτό με ύψος 20-30 εκατοστά. Φύεται σε υγρά λιβάδια, αμμώδεις αγρούς και δάση.
Αναπτύσσεται από μια μικρή βασική ροζέτα με φυλλώδη περικόχλιο. Τα τριγωνικά φύλλα τοποθετούνται αντίθετα επί του στελέχους και οι όρθιες ταξιανθίες αναδύονται από το στέλεχος για να αναπτυχθούν παράλληλα με αυτό ενώ μερικές φορές μπλέκονται με το φύλλωμα.
Τα όμορφα ροζ λουλούδια του ανθίζουν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Συλλέγεται την εποχή της ανθοφορίας, από τον Ιούλιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Τα ξηραίνουμε στον ήλιο και είναι καλό να τα διπλώνουμε μέσα σε χαρτιά, για να διατηρούν το χρώμα και τις ιδιότητές τους. Τα λουλούδια του φυτού θα τα δούμε ανοιχτά μόνο σε ηλιόλουστες ημέρες αφού το φυτό είναι πολύ απαιτητικό σε ήλιο. Αν και φαίνεται ευαίσθητο φυτό, οι περιοχές στις οποίες αναπτύσσεται είναι άγονες και πετρώδεις.
Χρησιμοποιούνται όλα τα μέρη του φυτού εκτός από το ρίζωμα, τα ανθίζοντα και εναέρια μέρη του φυτού, τα φύλλα , τα στελέχη και τα άνθη.
Συστατικά
Το κενταύριο περιέχει γλυκοσιδικά πικρά στοιχεία, γεντιοπικρίνη και ερυθροκενταυρίνη, ενώσεις του νικοτινικού οξέως, ίχνη αιθέριου ελαίου, ελαιανολικό οξύ και άλλα οξέα και ρητίνη.
Περιέχει επίσης, φαινολικά οξέα, φλαβονοειδή, ξανθάνες και σεκοϊριδοειδή όπως αβεροσίδη, τριτερπένια και κηροειδή ύλη, από την οποία εξάγεται ρητινώδης ουσία (κενταυρορητίνη), παράγωγα ξανθονίνης και σάκχαρο.
Ιστορία και παράδοση
Κατά τη Μυθολογία, ο Κένταυρος Χείρωνας, ο μεγάλος γνώστης των φαρμακευτικών φυτών και δάσκαλος του Ασκληπιού, του Αχιλλέα, του Ιάσωνα και του Ηρακλή, χρησιμοποιούσε το κενταύριο για την επούλωση των πληγών.
Φυτό γνωστό από την αρχαιότητα, το κενταύριο ήταν το αγαπημένο αντίδοτο των Δρυίδων, που το χρησιμοποιούσαν σε τσιμπήματα φιδιών και σκορπιών. Θεωρούσαν επίσης, ότι είχε αντιπυρετική δράση.
Ήταν δημοφιλές βότανο στη λαϊκή ιατρική. Χρησιμοποιήθηκε για την ελονοσία ως υποκατάστατο του κινίνου. Για εκατοντάδες χρόνια είχε μεγάλη υπόληψη στην Ευρώπη όπου χρησιμοποιήθηκε ως πανάκεια για όλα εκτός της διάρροιας.
Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις
-το κενταύριο έχει τεκμηριωμένη αντιπυρετική δράση.
-έχει μικρή αντιφλεγμονώδη δράση.
-είναι άριστο τονωτικό. Ανοίγει την όρεξη και διεγείρει την έκκριση της χολής.
-είναι πολύτιμο για άτομα σε στάδιο ανάρρωσης ενώ χρησιμοποιείται κατά της αναιμίας ή γενικής αδυναμίας.
-χρησιμοποιείται επίσης, κατά της καούρας και της τεμπελιάς του πεπτικού σωλήνα.
-είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό ενάντια στον πόνο του στομάχου σε άτομα με ουρική αρθρίτιδα.
-Υποκινεί το συμπαθητικό σύστημα και την κυκλοφορία και έχει μια τονωτική επίδραση στην κυκλοφορία του αίματος.
-είναι βότανο πικρό, ηπατικό, χολαγωγό, εφιδρωτικό, χωνευτικό, εμετικό, αντισκορβουτικό και ελμινθοκτόνο.
-είναι χρήσιμο στην κολίτιδα και την κατασταλμένη εμμηνόρροια.
-Ο Γερμανός βοτανολόγος S. Kneipp συνιστούσε το κενταύριο για τη μελαγχολία ενώ στην Αίγυπτο χρησιμοποιείται εναντίον της υπέρτασης και της πέτρας των νεφρών.
Άλλες χρήσεις
Λοσιόν που παρασκευάζεται από το κενταύριο, απομακρύνει από το πρόσωπο, σημάδια από φακίδες και στίγματα. Θεωρείται αποτελεσματικό κατά της τριχόπτωσης.
Κατά το παρελθόν, το αφέψημα του κενταύριου χρησίμευε για τη βαφή των μαλλιών. Με προσθήκη στυπτηρίας έδινε κίτρινο-πράσινο ή κίτρινο-λεμονί χρώμα και με την προσθήκη θειικού σιδήρου καφέ-πρασινωπό.
Παρασκευή – δοσολογία
Έγχυμα
Ρίξτε 1 κ.γ ξηρό βότανο σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό και αφήστε το για 5-10 λεπτά. Πίνετε 1 φλιτζάνι, ½ ώρα πριν τα γεύματα.
Βάμμα
1-2 ml βάμματος τρεις φορές την ημέρα.
Εξωτερικά ως αφέψημα
Χρησιμοποιήστε 50-60 γρ. ανά λίτρο νερού. Χρησιμοποιείται σε λοσιόν, για τη θεραπεία πληγών, μωλώπων και σε χοιραδικά έλκη.
Προφυλάξεις
Σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει εμετούς, διάρροια και πόνους στο στομάχι.
Προσοχή: Το παραπάνω άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε συνταγή ή πριν αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, ζητήστε τη γνώμη του κατάλληλου επαγγελματία υγείας ή διατροφολόγου. Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν παρενέργειες.
[toggle title="Πηγές"]
botanologio.blogspot.gr
phyto.gr/erythraia/
votanakaifisi.blogspot.gr
kentromeletisarxaiasthourias.wordpress.com
“petit larousse” εκδόσεις Πεδίο Α.Ε
“Φύση & Υγεία” εκδόσεις Κωσταρά
“οδηγός βοτανοθεραπείας για 120 παθήσεις” εκδόσεις Διόπτρα
[/toggle]
