Λιναρόσπορος και Εμμηνόπαυση
Τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες είναι πιθανό να έρθουν αντιμέτωποι με το εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο, αλλά σε διαφορετικό ποσοστό. Ωστόσο, η ΘΟΥ (Θεραπεία Ορμονικής Υποκατάστασης) περιέχει πολλούς κινδύνους που κυμαίνονται από την καρδιαγγειακή νόσο μέχρι τον καρκίνο. Σε μια πρόσφατη κλινική μελέτη ανακαλύφθηκε ότι ο λιναρόσπορος είναι πιο ωφέλιμος σε σύγκριση με τη ΘΟΥ στη συνολική αποτελεσματικότητα όσον αφορά το εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο.
Advertisment
Διαβάστε: Λινάρι και Λιναρόσπορος: θεραπευτικές ιδιότητες, τρόπος χρήσης και συνταγές
Όταν μια γυναίκα φτάνει σιγά σιγά προς την εμμηνόπαυση, είναι πιθανό να έρθει αντιμέτωπη σε διαφορετικά ποσοστά με το εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο. Μερικές φορές και οι άντρες αντιμετωπίζουν συμπτώματα εμμηνόπαυσης κατά τη διάρκεια των ίδιων ετών, αλλά το είδος και η εμφάνισή τους είναι γενικά λιγότερο σοβαρά.
Η εμμηνόπαυση δεν είναι ασθένεια. Πρόκειται για μια φυσιολογική μεταβολική αλλαγή που ακολουθεί τις αλλαγές που αφορούν την αναπαραγωγική ικανότητα. Η εμμηνόπαυση διακρίνεται από την περιεμμηνόπαυση ως προς το ότι η εμμηνόπαυση εμφανίζεται όταν η έμμηνος ρύση σταματά εντελώς. Κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, μια γυναίκα μπορεί να έχει ακανόνιστη έμμηνο ρύση ή να χάσει τον κύκλο της για 1 μήνα ή περισσότερο και στη συνέχεια να επιστρέψει. Αντιθέτως, τα χαρακτηριστικά κριτήρια για την εμμηνόπαυση δεν περιλαμβάνουν εμμηνόρροια για περισσότερο από 1 χρόνο.
Advertisment
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση εκτός από τη διακοπή της εμμήνου ρύσεως και την απώλεια της αναπαραγωγικής ικανότητας περιλαμβάνουν μια σειρά από συμπτώματα, όπως εναλλαγές της διάθεσης, πόνο στις αρθρώσεις, εξάψεις και νυχτερινή εφίδρωση, αϋπνία και άλλα. Μερικές φορές και οι άντρες έχουν παρόμοια συμπτώματα στα 50 και στα 60 τους, αν και γενικά είναι λιγότερο σοβαρά.
Η αιτία για ένα μεγάλο ποσοστό του εμμηνοπαυσιακού συνδρόμου σχετίζεται με το γεγονός ότι σώμα παράγει λιγότερα οιστρογόνα. Για τις γυναίκες αυτό σημαίνει ότι οι ωοθήκες τους απλώς παράγουν και εκκρίνουν λιγότερα οιστρογόνα. Οι άντρες παράγουν οιστρογόνα μετατρέποντας την τεστοστερόνη με ένα ένζυμο που ονομάζεται αρωματάση. Αυτό σημαίνει ότι τα μειωμένα επίπεδα αρωματάσης, τεστοστερόνης ή και των 2 οδηγούν σε χαμηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα οιστρογόνων στους άντρες.
Λήψη οιστρογόνων
Πολλά κύτταρα του σώματος περιέχουν υποδοχείς οιστρογόνων στην επιφάνειά τους. Όταν τα οιστρογόνα συνδέονται με αυτούς τους υποδοχείς, διεγείρουν τα κύτταρα ώστε να λειτουργούν με διάφορους τρόπους.
Οι λειτουργίες περιλαμβάνουν τη διέγερση παραγωγής σημαντικών ουσιών, όπως το κολλαγόνο για τα κύτταρα του δέρματος, την κορτιζόλη για άλλου είδους κύτταρα (εξισορροπεί τη φλεγμονή και αυξάνει την ενέργεια), τις βλεννώδεις εκκρίσεις των βλεννογόνων και τους νευροδιαβιβαστές οι οποίοι βοηθούν στην ισορροπία της διάθεσης καθώς και τη νοητική λειτουργία στα κύτταρα των νευρώνων. Όταν η παραγωγή οιστρογόνων μειώνεται σε σημαντικό βαθμό – τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες – οι υποδοχείς παραμένουν αδρανείς ή αντικαθίστανται από υποδοχείς μη οιστρογόνων. Αυτό κάνει τα κύτταρα να παράγουν μικρότερη ποσότητα από αυτές τις σημαντικές ουσίες και να προκαλούν τα συμπτώματα που συνδέονται με το εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο που είναι δυνατόν να βιώσουν και άντρες και γυναίκες.
Τα φυτοοιστρογόνα ως αντικαταστάτες των οιστρογόνων
Και στους άντρες και στις γυναίκες, τα φυτοοιστρογόνα βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με τα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων. Τα φυτοοιστρογόνα περιέχονται γενικά σε φυτικής προέλευσης τρόφιμα: δημητριακά, φασόλια, σπόρους, φρούτα και λαχανικά.
Τα φυτοοιστρογόνα είναι τα οιστρογόνα της φύσης. Αυτά συνδέονται με τους υποδοχείς των οιστρογόνων ακριβώς όπως συμβαίνει και με τα οιστρογόνα κι έτσι επιτελούν περίπου τις ίδιες δραστηριότητες με αυτά. Μεταξύ των πηγών φυτοοιστρογόνων, η σόγια και ο λιναρόσπορος διαθέτουν από τα υψηλότερα επίπεδα φυτοοιστρογόνων. Κλινικές έρευνες υποστηρίζουν το γεγονός ότι οι 2 συγκεκριμένες τροφές μειώνουν σημαντικά τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.
Κλινικές δοκιμές για τον λιναρόσπορο σχετικά με τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης
Τα παρακάτω βρέθηκαν σε μια πρόσφατη μελέτη, στην οποία επίσης έγινε σύγκριση του λιναρόσπορου με τη φαρμακευτική ΘΟΥ. Ερευνητές από το Τμήμα Νοσηλευτικής και Φαρμακευτικής στο Πανεπιστήμιο Izmir Katip Celebi στην Τουρκία διερεύνησαν τις δυνατότητες του λιναρόσπορου στη μείωση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης σε 140 γυναίκες που συμμετείχαν εθελοντικά και που δεν είχαν έμμηνο ρύση για τουλάχιστον 1 χρόνο.
Οι γυναίκες χωρίστηκαν σε 4 ομάδες των 35 ατόμων. Η πρώτη και δεύτερη ομάδα δεν έλαβε – ούτε είχε ποτέ λάβει – θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης. Οι συγκεκριμένες ομάδες λάμβαναν 5 γραμμάρια λιναρόσπορου κάθε μέρα (μια κουταλιά της σούπας λιναρόσπορος ισοδυναμεί με περίπου 11 γραμμάρια.) Οι συμμετέχουσες λάμβαναν λιναρόσπορο από τους ερευνητές σε μεγάλη ποσότητα καθημερινά για 3 μήνες. Η μόνη διαφορά ανάμεσα στις 2 ομάδες ήταν ότι στη δεύτερη ομάδα δόθηκαν πληροφορίες σχετικά με την εμμηνόπαυση.
Η τρίτη ομάδα έλαβε θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, την οποία όρισε ένας γιατρός. Η ΘΟΥ αποτελούνταν από 2 χιλιοστόγραμμα οιστραδιόλης ημιένυδρης και 1 χιλιοστόγραμμο οξικής νορεθινδρόνης την ημέρα. Εν τω μεταξύ, η τέταρτη ομάδα – η ομάδα ελέγχου – δεν υποβλήθηκε σε καμία θεραπεία. Η διάρκεια της μελέτης ήταν 3 μήνες και για τις 4 ομάδες.
Όλες οι συμμετέχουσες συμπλήρωσαν 2 τεστ στην αρχή και στο τέλος της μελέτης. Τα τεστ αποτελούνταν από την Κλίμακα Βαθμολόγησης της Εμμηνόπαυσης, η οποία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1992, καθώς και τον Δείκτη Ποιότητας Ζωής SP-36, ένα κορυφαίο τεστ από το 1987. Η Κλίμακα Βαθμολόγησης της Εμμηνόπαυσης μετρά τα διάφορα εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα, όπως η ένταση και η συχνότητα. Οι βαθμολογίες των τεστ πριν και μετά τους 3 μήνες αναλύθηκαν μέσω υπολογιστή με σκοπό να δημιουργηθεί μια στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων.
Ο λιναρόσπορος είναι εξίσου αποτελεσματικός με τη ΘΟΥ στη μείωση των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων
Ύστερα από 3 μήνες, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως οι ομάδες που κατανάλωναν 5 γραμμάρια λιναρόσπορου καθημερινά είχαν σημαντικά μειωμένα και λιγότερο έντονα εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα. Η ομάδα που δεν έλαβε ούτε ΘΟΥ ούτε λιναρόσπορο (ομάδα ελέγχου) παρουσίασε αύξηση των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων κατά μέσο όρο 7%. Η πρώτη και η δεύτερη ομάδα παρουσίασαν μείωση των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων κατά μέσο όρο περίπου 9% και 10%. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι η καθημερινή κατανάλωση λιναρόσπορου βελτίωσε τα συμπτώματα ως και κατά 17% σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.
Εν τω μεταξύ, οι γυναίκες που έλαβαν φαρμακευτική ΘΟΥ παρατήρησαν επίσης τα συμπτώματά τους να μειώνονται περίπου κατά 10%. Το ποσοστό αυτό ήταν ελαφρώς υψηλότερο (10% σε σύγκριση με 9,8%) σε σύγκριση με τη δεύτερη ομάδα, αλλά η διαφορά ήταν πολύ μικρή.
Ο Δείκτης Ποιότητας Ζωής αποκαλύπτει τα πλεονεκτήματα του λιναρόσπορου συγκριτικά με αυτά της ΘΟΥ
Ίσως κάποιος αναρωτηθεί ποιά είναι τα πλεονεκτήματα του λιναρόσπορου σε σύγκριση με τη φαρμακευτική ΘΟΥ, εκτός φυσικα από το κόστος. Αν και η θεραπεία με λιναρόσπορο σε συνδυασμό με την πληροφόρηση για την εμμηνόπαυση ήταν εξίσου αποτελεσματική στη μείωση των συμπτωμάτων με τη ΘΟΥ, υπάρχουν κι άλλα ζητήματα που αφορούν την ορμονική θεραπεία εκτός από τα απλά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.
Οι 2 ομάδες που έλαβαν λιναρόσπορο εμφάνισαν σημαντική βελτίωση στην ποιότητα ζωής τους. Το ποσοστό στη μία ομάδα αυξήθηκε από 38,93 ως 49,00 ενώ στη δεύτερη από 38,63 ως 41,69. Η ομάδα που ακολούθησε ΘΟΥ όμως παρουσίασε μείωση στην αξιολόγηση της ποιότητας ζωής με το ποσοστό να κατεβαίνει από 37,29 ως 34,65. Η ομάδα ελέγχου παρουσίασε επίσης μείωση στην αξιολόγηση της ποιότητας ζωής σε ποσοστό από 34,94 ως 33,82. Αυτό σημαίνει ότι η αξιολόγηση της ποιότητας ζωής από όσους ακολούθησαν ΘΟΥ μειώθηκε περισσότερο σε σύγκριση με όσους δεν έκαναν καμία θεραπεία.
Ένα άλλο προφανές πλεονέκτημα που διαθέτει ο λιναρόσπορος αφορά τις παρενέργειες. Στη ΘΟΥ συνήθως υπάρχουν αρκετές. Μία από αυτές έχει αποδειχτεί από την «Πρωτοβουλία για την υγεία των Γυναικών», μια μελέτη διάρκειας 15 ετών που πραγματοποιήθηκε σε περισσότερες από 161.000 γυναίκες. Στη μελέτη διαπιστώθηκε ότι η ΘΟΥ (όπως και στην παρούσα μελέτη) περιλάμβανε έναν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων. Η βραχυπρόθεσμη χρήση ΘΟΥ αύξησε επίσης τη φλεγμονή (C-αντιδρώσα πρωτεΐνη). Άλλες μελέτες έδειξαν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Άλλες αρνητικές επιπτώσεις της ΘΟΥ συνήθως περιλαμβάνουν ερεθισμό του εντέρου, κολπική αιμορραγία, ναυτία, πονοκεφάλους και άλλα. Όλα αυτά δείχνουν ότι η σύγκριση του λιναρόσπορου με τη ΘΟΥ χρησιμοποιώντας ένα πλήρες φάσμα – συμπτώματα, ποιότητα ζωής και παρενέργειες – οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο λιναρόσπορος έδωσε σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα στη συγκεκριμένη κλινική μελέτη.
Τι είναι ο Δείκτης Ποιότητας Ζωής;
Όταν πρόκειται για τη συνολική αποτελεσματικότητα οποιασδήποτε θεραπείας, ο Δείκτης Ποιότητας Ζωής παίζει ζωτικό ρόλο. Μια θεραπεία αξιολογείται σε σχέση με τη μείωση των συμπτωμάτων αλλά και σε σχέση με την ποιότητα ζωής, διότι κανείς δεν θέλει να νιώθει χειρότερα όταν υποβάλλεται σε κάποια θεραπεία. Για παράδειγμα, αν κάποιος πάρει ένα μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο για τον πονοκέφαλο και ο πόνος περάσει αλλά στη συνέχεια νιώθει υπνηλία και πόνο στο στομάχι ή κάπως άκεφος, πόσο αποτελεσματική θεωρείται η θεραπεία;
Όπως απέδειξε η μελέτη, ο λιναρόσπορος όχι μόνο μειώνει τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης σε σχεδόν ίδια επίπεδα με τη ΘΟΥ, αλλά βελτιώνει επίσης την ποιότητα ζωής έχοντας θετικές επιδράσεις. Αυτές περιλαμβάνουν οφέλη στην πέψη, τη χοληστερίνη και τη γνωστική λειτουργία.
Για παράδειγμα, ο λιναρόσπορος περιέχει σημαντικές ποσότητες φυτοστερολών, οι οποίες μειώνουν τα επίπεδα των οξειδωτικών λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας (LDL). Επίσης, περιέχει υγιεινές πρεβιοτικές ίνες οι οποίες βοηθούν στην πέψη και την κινητικότητα του εντέρου. Όσον αφορά τη γνωστική λειτουργία, ο λιναρόσπορος διαθέτει σε υψηλό ποσοστό ένα ωμέγα-3 λιπαρό που ονομάζεται άλφα-λινολενικό οξύ ή ALA. Το ALA μετατρέπεται από τη δεσατουράση, δηλαδή ένα ένζυμο του ήπατος, σε δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA) και είναι ωφέλιμο για την καρδιά και τον εγκέφαλο. Το DHA χρησιμοποιείται από τις μεμβράνες της καρδιάς, του εγκεφάλου και των νευρικών κυττάρων με σκοπό την προστασία από τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες.
Λιναρόσπορος και Εμμηνόπαυση – Βιβλιογραφία
[toggle title="Πηγές"]
Cetisli NE, Saruhan A, Kivcak B. The effects of flaxseed on menopausal symptoms and quality of life. Holist Nurs Pract. 2015 May-Jun;29(3):151-7. doi: 10.1097/HNP.0000000000000085.
Physicians Desk Reference. 2005
Pradhan AD, Manson JE, Rossouw JE, Siscovick DS, Mouton CP, Rifai N, Wallace RB, Jackson RD, Pettinger MB, Ridker PM. Inflammatory biomarkers, hormone replacement therapy, and incident coronary heart disease: prospective analysis from the Women’s Health Initiative observational study. JAMA. 2002 Aug 28;288(8):980-7.
Breast cancer and hormone replacement therapy: collaborative reanalysis of data from 51 epidemiological studies of 52,705 women with breast cancer and 108,411 women without breast cancer. Collaborative Group on Hormonal Factors in Breast Cancer. Lancet. 1997 Oct 11;350(9084):1047-59.
[/toggle]
