Ψάχνοντας τον Μικρό Πρίγκηπα: Το πρόβλημα των μεγάλων είναι
ότι ξέχασαν πως κάποτε υπήρξαν παιδιά.
Ας με συγχωρέσουν τα παιδιά που αφιέρωσα το βιβλίο αυτό σ’ έναν μεγάλο. Υπάρχει όμως μια σοβαρή δικαιολογία: Ο μεγάλος αυτός είναι ο καλύτερος φίλος που έχω στον κόσμο αυτόν. Υπάρχει κι ένας άλλος λόγος: Αυτός ο μεγάλος μπορεί να καταλάβει τα πάντα ακόμα κι ένα βιβλίο για παιδιά. Υπάρχει κι ένας τρίτος λόγος: Ο μεγάλος αυτός μένει στη Γαλλία και τώρα πεινά και κρυώνει. Έχει μεγάλη ανάγκη από παρηγοριά. Αν όλοι αυτοί οι λόγοι δεν αρκούν, ε, τότε θ’ αφιερώσω τούτο το βιβλίο στο παιδί που ήταν κάποτε ο μεγάλος αυτός. Όλοι οι μεγάλοι ήταν κάποτε παιδιά (όμως λίγοι τους το θυμούνται). Διορθώνω λοιπόν την αφιέρωση μου: ΣΤΟΝ LΕΟΝ WΕRTH ΟΤΑΝ ΑΚΟΜΑ ΗΤΑΝ ΜΙΚΡΟ ΠΑΙΔΙ (αφιέρωση του βιβλίου ‘Ο Μικρός Πρίγκιπας’). (Διαβάστε για τον Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ, ή κατεβάστε δωρεάν το βιβλίο του Μικρού Πρίγκιπα)
Advertisment
Ο μικρός πρίγκιπας είναι ένα παραμύθι. Συνήθως τα παραμύθια είναι για τα παιδιά. Ο συγγραφέας όμως αφιερώνει τον ‘Μικρό Πρίγκιπα’ σ’έναν μεγάλο και ζητάει συγγνώμη γιαυτό. Διαβάζοντας το βιβλίο αντιλαμβανόμαστε ότι μιλάει για τα παιδιά, για την παιδική ηλικία που βρίσκεται στο πρόσωπο του μικρού πρίγκιπα (θυμίζω πως ο μικρός πρίγκιπας δεν θέλει να δίνει διαταγές ούτε ενδιαφέρεται να αποκτήσει χρήματα, ακόμα και στην έρημο δεν φαίνεται να ανησυχεί ιδιαίτερα για την κατάσταση. Το μόνο που θέλει και αναζητά είναι να κάνει φίλους).
Είναι λοιπόν θα λέγαμε ένα παραμύθι για μεγάλους, με πολλά αλληγορικά στοιχεία και προσεγμένες προτάσεις. Υπάρχουν πολλές ερμηνείες σχετικά με το συγκεκριμένο βιβλίο, ερμηνείες για το τριαντάφυλλο, τους πλανήτες, την έρημο, την αλεπού, το φίδι κ.ο.κ. Η δική μου προσέγγιση θα εστιάσει στην κάπως ασυνήθιστη αφιέρωση, και στον μικρό πρίγκιπα ως παιδί, για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι εκτός των άλλων, το βιβλίο αυτό μπορεί να ιδωθεί και ως ένα κάλεσμα. Ο συγγραφέας ξεκινά την αφιέρωση ζητώντας συγγνώμη, για να καταλήξει τελικά να την αλλάξει στο τέλος. Αφού όμως την αλλάζει, γιατί κάνει αυτή την απολογία; Στην πραγματικότητα μας έχει ήδη πει.
Advertisment
Έχει τονίσει ότι «αυτός ο μεγάλος μπορεί να καταλάβει τα πάντα, ακόμα κι ένα βιβλίο για παιδιά.», «όλοι οι μεγάλοι ήταν κάποτε παιδιά όμως λίγοι το θυμούνται». Με λίγα λόγια μας λέει ότι, μόνο ένας μεγάλος που θυμάται πως ήταν όταν ήταν παιδί, μπορεί να καταλάβει το βιβλίο αυτό. Το πρώτο κάλεσμα, λοιπόν, θα έλεγα πως είναι να θυμηθούμε πως ήταν όταν είμασταν παιδιά.
Λίγες μέρες αφού είχα διαβάσει το βιβλίο, έτυχε να επισκεφτώ ένα δημοτικό σχολείο στη Φινλανδία. Ήρθα σε επαφή με παιδιά ηλικίας 10-13 χρονών, κι εγώ, ένας 25χρονος με γένια και μη Φινλανδός.
Ήταν η πρώτη επαφή με κάποιον ξένο για τα παιδιά. Αν και δεν είχαν μάθει ακόμα να μιλάνε καλά αγγλικά, έδειξαν ενδιαφέρον και προσπάθησαν να επικοινωνήσουν μαζί μου. Ήταν όλα τους τόσο όμορφα και ειλικρινά, με κοίταζαν, με ρωτούσαν, ήμουν από άλλον κόσμο γι’ αυτά. Ήταν μια εμπειρία που δύσκολα περιγράφεται σε 3-4 γραμμές. Για να μην μακρηγορώ, όσο πιο πολύ ερχόμουν σε επαφή μαζί τους, τόσο πιο πολύ θυμόμουν το βιβλίο του ‘μικρού πρίγκιπα’. Αν και δεν τους ζωγράφισα ελέφαντα μέσα σε φίδι ούτε καπέλο, άρχισα να
ψάχνω για μικρούς πρίγκιπες/πριγκίπισσες. Από τις ερωτήσεις που μου έκαναν κατάλαβα ότι βρήκα μερικούς.
Με ρωτούσαν λοιπόν για πράγματα που μου αρέσουν και έχω επιλέξει, όχι για το όνομα μου, ή την ηλικία μου, ή για την εμφάνιση μου. Συνήθεις ερωτήσεις ήταν: ποιο είναι το αγαπημένο σου χρώμα; Σ’αρέσει κάποιο άθλημα; Ποιο είναι το αγαπημένο σου παιχνίδι; Εγώ με τη σειρά μου ρώταγα: πως σε λένε, πόσο χρονών είσαι… και η απάντηση ήταν συνήθως μονολεκτική. Ύστερα με κάλεσαν να παίξω μαζί τους, εγώ όμως σαν μεγάλος και σοβαρός σκεφτόμουν, μα δεν έχουν κάτι άλλο να κάνουν, όμως επέμειναν και πήγα. Δεν κατάλαβα ότι μου ζητούσαν να γίνουμε φίλοι. Στη συνέχεια μπήκα κι εγώ στο ‘παιχνίδι’ κι άρχισα να κάνω παρόμοιες ερωτήσεις με πράγματα που τους αρέσαν.
Τα παιδιά όχι μόνο απαντούσαν, αλλά συνέχιζαν να μιλάνε, και η επικοινωνία άνθισε. Ωστόσο, υπήρχαν πολλά παιδιά τα οποία με ρωτούσαν για ηλεκτρονικά, για κινητά, για τον τόπο μου, ή παρέμεναν ήσυχα χωρίς να κάνουν ερωτήσεις, μερικά έμοιαζαν φοβισμένα. Αν και η ηλικία τους ήταν μικρή, (10-12) φαίνεται πως είχαν ‘φθαρεί’ από τον κόσμο τον μεγάλων. Αμέσως αναρωτήθηκα τι συνέβη σε αυτά τα παιδιά και δεν είναι μικροί πρίγκιπες; Η οικογένεια; Οι φίλοι; Το σχολείο; Η τεχνολογία; Οι πιθανές απαντήσεις είναι πολλές, όμως δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι. Σκέφτηκα αν πραγματικά η κοινωνία μας, αν εμείς, δίνουμε περιθώριο στα παιδιά να είναι μικροί πρίγκιπες.
Ύστερα η αναζήτηση άλλαξε επίπεδο, είχα βρει μικρούς πρίγκιπες αλλά εστίασα στα υπόλοιπα παιδιά, εστίασα στο γιατί δεν είναι μικροί πρίγκιπες. Αλήθεια, πόσοι από μας θα θέλαμε/ αντέχαμε έναν μικρό πρίγκιπα μέσα στο σπίτι μας. Έναν μικρό πρίγκιπα που θα κάνει συνέχεια ερωτήσεις και θα θέλει επίμονα να ακούσει την αλήθεια; Συνήθως όταν μιλούν οι μεγάλοι τα παιδιά σιωπούν, ή συζητούν τυπικά μαζί τους. Τους προσφέρουμε έτοιμα πολλά πράγματα, έτοιμες απαντήσεις, έτοιμα παιχνίδια, δραστηριότητες και πρόσφατα! τους προσφέρουμε έτοιμους φίλους, τα κινητά τηλέφωνα, που μόνο τηλέφωνα δεν είναι, αντικαθιστώντας κάθε τι δημιουργικό και επιλεγμένο από αυτά. Επιπλέον τα μειώνουμε λέγοντας δικαιολογούμενοι: παιδί είναι δεν ξέρει τι θέλει.
Οπότε το ερώτημα είναι, πώς συμπεριφερόμαστε στους μικρούς αυτούς ανθρώπους; Ίσως λίγο σκληρά. Καμία φορά τα παιδιά μας ενοχλούν γιατί είναι πολύ ‘παιδιά’ κι όμως, αν τους δώσουμε την ευκαιρία μπορούν να μας διδάξουν πολλά πράγματα, από τρόπους συμπεριφοράς (μιλάω για αυθεντικούς τρόπους συμπεριφοράς και όχι τυποποιήσεις που έχουμε συνηθίσει να αναπαράγουμε) μέχρι συναισθηματική ολβιότητα.
Κλείνω το κείμενο αυτό με ένα συμπέρασμα. Το κάλεσμα του βιβλίου, έχει πρακτικό και δυναμικό χαρακτήρα. Είναι ένα «πλεονέκτημα» που έχουν οι ‘μεγάλοι’, έναντι στα παιδιά, το πλεονέκτημα του χρόνου. Οι πρώτοι έχουν υπάρξει παιδιά, ενώ τα παιδιά δεν έχουν υπάρξει μεγάλοι… Το πρόβλημα είναι ίσως ότι ξεχάσαμε πώς ήταν όταν ήμασταν παιδιά. Δε λέω να συμπεριφερόμαστε σαν παιδιά, όχι, αλλά καμία φορά είναι καλό να θυμόμαστε πως και εμείς ήμασταν κάποτε.
Σφακιανός Νικόλαος – μεταπτυχιακός φοιτητής κοινωνιολογίας Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
- Ψάχνοντας τον Μικρό Πρίγκηπα - 2 Ιουνίου 2016
- Μαθαίνουμε για να μαθαίνουμε - 10 Μαΐου 2016
- Η Σωστή Επιλογή - 4 Μαΐου 2016
